موسيقي ما - راضيه غنجي: جشنواره‌ بين‌المللي اعتبار مي‌خواهد، براي معتبر كردن بايد از هنرمندان داخلي و خارجي بنام دعوت كرد ، هنرمند بزرگ پول بيشتر مي‌خواهد، جشنواره توان مالي بالايي ندارد! پس مجبور است به گروه‌هاي كوچكتر بسنده كند چون برگزاري جشن خرج دارد، مهمان دارد،محلي براي ميزباني مي‌خواهد بايد اجاره بدهد. كسي مي‌گويد كيفيت جشنواره به بودجه نيست، توان لازم است؛ ديگري مخالف است مي‌گويد پول باشد توانايي نباشد برگزاري جشنواره بي‌معني است. آيا واقعاً تأمين اعتبار و بودجه براي برگزاري جشنواره‌اي بنام و با نام انقلاب اهميت دارد. در جست‌وجوي پاسخ اين پرسش به سراغ مديران موسيقي رفتيم:

رياحي هنرمند مأخوذ به حيايي است، كمتر گلايه مي‌كند و بيشتر معتقد است بايد كار صورت بگيرد. هنرمند است. عمل برايش مهمتر از حرف است. همت خود را براي حمايت از شركت‌كنندگان جشنواره سال گذشته گذاشت اما گاهي مسيرهاي اداري آن طور كه بايد پيش نمي‌رود. امسال هم كه دبيري اين جشنواره را بر عهده دارد بيش از هر چيز به جوانان فكر مي‌كند و براي آنها دغدغه دارد. او امسال هم با بودجه اندك اين جشنواره مي‌سازد و مي‌گويد: تمام تلاش‌مان را مي‌كنيم كه اين بودجه به كيفيت جشنواره لطمه‌اي وارد نكند يعني با اين بضاعت بتوانيم بهترين كار را در جشنواره بيست و هفتم ارائه دهيم. وي در پاسخ به اين سؤال كه آيا كم بودن بودجه جشنواره به كيفيت آن آسيب مي‌زند يا خير خاطرنشان مي‌كند: وقتي بودجه جشنواره‌اي معقول باشد قطعاً برگزار‌كنندگان آن مي‌توانند ميزبان گروه‌هاي معتبر و شناخته‌تري باشند اما وقتي بودجه به اندازه نباشد شما مجبوريد از يك گروه كوچك خارجي دعوت كنيد تا به اجراي برنامه بپردازد.

• چاره چيست؟

رياحي مي‌گويد: اما چاره چيست وقتي اين وضعيت وجود دارد! ما كه نمي‌توانيم بگوييم جشنواره را برگزار نمي‌كنيم پس بايد با همين بودجه جشنواره‌اي آبرومند برگزار كنيم.

دبير بيست و هفتمين جشنواره موسيقي فجر در ادامه توضيح مي‌دهد: اين جشنواره به بسياري از جوانان علاقه‌مند و مستعد كمك و فضايي را براي كشف اين استعداد‌ها ايجاد كرده است. پس ما مي‌توانيم از طريق شناسايي جوانان، آنها را جذب و بعد از شناسايي آنها را حمايت كنيم تا در اين مسير به درستي قدم بردارند. وي تصريح مي‌كند: متأسفانه موسيقي در مقايسه با هنرهايي همچون تئاتر و سينما در حاشيه بوده‌ به‌طوري كه همچنان با كمترين توجه و بودجه كار خود را پيش برده است.

• مشكل بودجه‌ نيست

علي ترابي، مديري منطقي است. هر چند اين منطقي بودن ممكن است تعابير مختلفي داشته باشد. برخي معتقدند او در دوره‌اي كه سرپرستي دفتر موسيقي را به عهده داشت به خوبي از عهده كار برآمد و هفتمين جشنواره موسيقي نواحي را بعد از 6 سال وقفه برگزار كرد. مدير اجرايي بيست‌و‌هفتمين جشنواره موسيقي فجر كه هم اكنون مديرعاملي انجمن موسيقي را نيز به عهده دارد مي‌گويد: بودجه جشنواره موسيقي در مقايسه با سال گذشته پيشرفتي نداشته است اما از آنجايي كه سطح تورم بالا رفته و هزينه‌ها در مقايسه با سال گذشته افزايش يافته‌است اين عدم تغيير ميزان بودجه كار را دشوار مي‌كند. وي به بودجه 800 ميليون توماني جشنواره موسيقي اشاره و اضافه مي‌كند: از نگاه من مشكل جشنواره موسيقي، بودجه نيست چراكه بايد نوع سياست‌‌هايي كه درخصوص موسيقي اعمال مي‌شود در جهت ارتقاي كيفي اين هنر باشد. ممكن است جشنواره‌اي در 15 استان با گستردگي برگزار شود اما آن كيفيتي كه بايد داشته باشد را ندارد درعين حال ممكن است جشنواره‌اي در 2 سالن برگزار شود اما از كيفيتي در خور و قابل ملاحظه‌ برخوردار باشد.

ترابي وضعيت جشنواره موسيقي امسال را به لحاظ كيفي خوب ارزيابي مي‌كند و مي‌گويد: تاكنون گروه‌هاي خوبي در جشنواره شركت كرده‌اند، پيش‌بيني ما اين است كه جشنواره قابل قبولي برگزار شود اما بايد اهالي موسيقي بعد از اينكه آثار را ديدند درباره كليت و كيفيت جشنواره نظر بدهند.

مدير اجرايي جشنواره موسيقي فجر با بيان اينكه دستمزد گروه‌هاي شركت‌كننده، جوايز برگزيدگان، كرايه سالن‌ها و... از جمله هزينه‌هايي است كه از سوي مسئولان جشنواره بايد پرداخت شود، تأكيد مي‌كند: من براي جشنواره مشكلي نمي‌بينم اما همان‌طور كه گفتم كليت موسيقي در مقايسه با ساير هنرها بودجه‌ كمتري دارد و اين ضرورت احساس مي‌شود كه بايد حمايت بيشتري از آن كنيم.

ترابي مي‌گويد: اهالي جامعه موسيقي از شريف‌ترين آدم‌ها هستند كه همواره روي پاي خودشان ايستاده‌اند اما كمتر مورد حمايت قرار گرفته‌اند. بايد مسئولان تلاش كنند مشكلات هنرمندان مرتفع شود و بتوانند با فراغ بال بيشتري به فعاليت بپردازند.

• مشكل بودجه است

بابك رضايي بعد از شش سال دست و پنجه نرم كردن با همه متن‌ها و حواشي موسيقي اين روزها سمتي را بر عهده ندارد اما حرف‌هاي گفتني بسياري دارد. او سال گذشته به عنوان مدير اجرايي جشنواره موسيقي درگير اين رويداد بين‌المللي بود. به سراغ او هم رفتيم. مدير اجرايي بيست و ششمين جشنواره موسيقي فجر و مديرعامل سابق انجمن موسيقي نظر ديگري دارد و مي‌گويد: بودجه جشنواره ارتباط بسياري با كيفيت آن دارد و هرچه بودجه بيشتر باشد امكان بسط و گسترش فعاليت آن نيز ايجاد مي‌شود.

وي مي‌افزايد: جشنواره موسيقي فجر تنها فرصتي‌ است كه گروه‌هاي جوان و نوپاي موسيقي مي‌توانند سطح توانايي‌شان را محك ‌بزنند. هرچه توانايي مالي برگزار‌كنندگان جشنواره بيشتر باشد قطعاً حمايت از هنرمندان سهل‌تر مي‌شود. در مجموع مي‌توان به پيشبرد اهداف موسيقي كمك كرد.

رضايي توضيح مي‌دهد: زماني‌ كه بودجه اندك باشد حمايت‌هاي مالي از گروه‌هاي جوان در عمل محدودتر مي‌شود و مديران مربوطه مجبورند رقم‌هاي كمتري را به گروه‌ها تخصيص دهند.

وي مي‌افزايد: اگر علاوه بر بودجه، مسئولان تلاش كنند از جشنواره درآمدزايي داشته باشند مي‌توانند پاسخگوي نيازهاي آن باشند. اين روزها در رسانه‌ها سخن از عدم حضور بزرگان موسيقي در جشنواره است. اگر بودجه جشنواره به اندازه قابل قبول تعيين شود، مي‌تواند ميزبان اين اساتيد باشد چراكه آنها رقم بالايي مطالبه مي‌كنند. از سوي ديگر، اين حق آنهاست كه اين درخواست را داشته باشند.

• تأمين اهداف، تأمين اعتبار

وقتي آمد، همه گفتند يك مدير هنرمند رأس كار آمد. حالا اينكه او مديري هنرمند است يا هنرمندي مدير محل بحث نيست، مهم اين است كه دغدغه دارد. اما بيشتر مواقع به كلي‌گويي بسنده مي‌كند. براي مطلع شدن از نظر اين مدير درباره بودجه جشنواره موسيقي مطلع شديم حتي براي پاسخ دادن به يك سؤال هم قادر به پاسخگويي تلفني نيست شايد مي‌خواهد كار از محكم كاري عيب نكند. اين روزها هم واقعاً روزهاي پركاري براي اوست ما هم همكاري كرديم، سؤال‌مان را نمابر كرديم. ايشان هم به صورت مكتوب پاسخ‌مان را داد. سيد محمد ميرزماني مديركل دفتر موسيقي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در پاسخ به اين سؤال كه آيا بودجه يك جشنواره بر كيفيت آن اثر مي‌گذارد يا خير در پاسخ‌مان مي‌نويسد: عرصه فعاليت جشنواره‌ها بسيار گسترده است و ترسيم خطوط و اهداف فرهنگي مي‌تواند يكي از اهداف جشنواره‌ها باشد. وي در پاسخ خود ادامه مي‌دهد: كشف استعدادها، ظرفيت‌هاي فني، تخصصي و هنري كشور نيز از ديگر اهداف است. هنرمندان در بستر و موقعيت‌ خاصي بايد ظرفيت و توانايي‌هاي خود را به نمايش بگذارند و همچنين از ظرفيت‌هاي ديگر هنرمندان نيز مطلع شوند.

رئيس بيست و هفتمين جشنواره بين‌المللي موسيقي فجر با اشاره به اينكه با حضور يكپارچه هنرمندان ضمن ايجاد رقابت سازنده و تأثيرگذار فرهنگي موجبات ايجاد تحرك براي شكوفايي فرهنگ و هنر مهيا مي‌شود در پاسخ خود تأكيد مي‌كند: براي تأمين اهداف ذكر شده نياز به تأمين اعتبارات ضرورت دارد پس طبيعي است با تأمين بودجه لازم مي‌توان از حداكثر ظرفيت فرهنگي هنري كشور بهره برداري كرد.

• جشنواره‌اي انقلابي براي انقلاب

حوزه هنري امسال با در اختيار دادن سالن ميزبان جشنواره موسيقي است. البته هم مهدوي و هم مركزي كه رياست آن را به عهده دارد توانمندي‌هايي بيش از سالن را دارند اما شايد خواست مسئولان جشنواره تا همين حد بوده‌است. رضامهدوي مديركل مركز موسيقي حوزه هنري معتقد است پول هيچگاه تعيين‌كننده نيست. او مي‌گويد: انقلاب اسلامي نه فقط براي مردم ايران كه براي جهانيان از اهميت برخوردار است و امروز نيز شاهديم كه اين انقلاب تبديل به جنبش بيداري اسلامي شده است.

مديركل مركز موسيقي حوزه هنري تأكيد مي‌كند: تمامي سازمان‌ها و نهادها مي‌بايست همت كنند تا ياري‌رسان وزارت ارشاد باشند تا شأن چنين اتفاق مهمي در عرصه جهان كه به نام انقلاب اسلامي مطرح است و بعد از گذشت 32 سال همچنان دوست و دشمن آشكار دارد، به شايستگي برگزار شود و اين شايستگي با تمام قوا و توان‌ اهالي هنر آن هم به صورت خودجوش و بدون هر نگاه سليقه‌اي باشد چراكه انقلاب متصل به همه مردم ايران است. در اين صورت اتفاق عظيمي را شاهد خواهيم بود.

مهدوي مي‌افزايد: در اين شرايط، بودجه كلان مطرح و تأثيرگذار نيست، انقلاب ما انقلاب صنعتي نبوده بلكه يك انقلاب مفهومي و فرهنگي است، پس بايد هنرمندان به صورت فرهنگي حضور داشته باشند. علت عدم حضور برخي هنرمندان كج سليقگي و رفتارهاي سليقه‌اي هر دوره مديريتي است، نشناختن روحيه هنرمندي باعث رفتارهايي مي‌شود كه ما در جشنواره‌ها آن‌گونه كه بايد و شايد كيفيت خاصي نمي‌بينيم، حال تصور كنيد بودجه جشنواره‌اي چندين برابر شود اما روحيه هنرمندان آن سازگاري لازم را نداشته باشد! پس سازمان صدا و سيما به عنوان يك قطب و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان قطبي ديگر و حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي موظفند ياري‌رسان اصلي هنرمندان اين مرز و بوم باشند تا رسالت حقيقي خودشان را براي برگزاري چنين جشن مهمي هزينه كنند.