موسیقی ما - همزمان با تشریح جزئیات کنسرت «به نام گل سرخ» گروه «دستان»، آلبوم «پنجره‌ای به سوی آفتاب» با نوازندگی پژمان حدادی، حمید متبسم و امامیار حسن‌اف رونمایی شد. در نشست خبری که صبح امروز ـ ۱۷ خردادماه ـ در تالار «وحدت» برپا شده بود، حمید متبسم ـ سرپرست گروه «دستان» ـ با اظهار خرسندی از اجرای این گروه در ایران، عنوان کرد: کنسرت «به نام گل سرخ» در دو بخش اجرا خواهد شد. در بخش نخست رجیب چاکرابورتی (نوازنده هندی) با ساز «سارود» به همنوازی با پژمان حدادی و بهنام سامانی و سازهای کوبه‌ای آن‌ها می‌پردازد و در بخش دیگری از برنامه نیز گروه «دستان» اجرای بداهه‌ای بر اساس سه قطعه از ساخته‌های من و سعید فرج‌پوری خواهد داشت.

به گفته متبسم، بخش نخست این کنسرت اجرای سازی و بخش دوم آن آوازی است که به اجرای قطعات آلبوم «به نام گل سرخ» با صدای سالار عقیلی و با اشعاری از شفیعی کدکنی اختصاص دارد.

او درباره اشعار انتخاب شده برای این آلبوم، توضیح داد: اساس آلبوم «به نام گل سرخ» بر شعری به نام «دیباچه» از مجموعه «در کوچه باغ‌های نیشابور» که سالهای ۴۰-۴۲ منتشر شده بود، استوار است و در کنار آن دو شعر قدیم و جدید از این شاعر نیز انتخاب شده است.

متبسم همچنین درباره حضور نوازنده هندی در کنار گروه «دستان» گفت: به دلیل نوع آهنگسازی و احساس و برخوردم در مقام آهنگساز با شعر شفیعی کدکنی در این آلبوم از موسیقی هندی استفاده کردم.

این آهنگساز اظهار کرد: شعر کدکنی مرز نمی‌شناسد و برای تمام انسان‌ها و تمام دنیا سروده شده است، گویی زبان عمومی مردم دنیاست و در جایی این نیاز را احساس کردم که باید از این فضای موسیقی ایرانی برای لحظاتی دور شوم و فضای جدیدی ایجاد کنم که شعر از من تقاضا می‌کرد.

متبسم در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به این سوال که چرا بعد از چند سال از انتشار آلبوم «به نام گل سرخ» اولین کنسرت خود از این مجموعه را در ایران برگزار می‌کند، بیان کرد: قطعا علت خاصی جز مشکلات برنامه‌ریزی نداشته‌ایم. از آنجا که اعضای گروه «دستان» در اقصی نقاط جهان زندگی می‌کند و برنامه‌های متعددی دارند، هماهنگ کردن حضورشان در یک کنسرت مشترک کار سختی است. سال گذشته نیز این آلبوم را در قالب یک تور اروپایی برگزار کردیم و فرصت نشد زود‌تر از این در ایران کنسرت داشته باشیم.

این آهنگساز و نوازنده سه تار همچنین درباره عدم حضور بهروزی نیا در تازه‌ترین کنسرت گروه «دستان» در ایران، توضیح داد: مشکلات برنامه‌ریزی ایشان باعث شد که در این کنسرت گروه را همراهی نکنند و به جای ایشان آقای غلامی در کنار گروه حضور خواهند داشت.

سعید فرج پوری ـ نوازنده کمانچه ـ نیز در بخش دیگری از این نشست درباره اجرای بداهه گروه «دستان» در بخش نخست کنسرت توضیح داد: این بخش به اجرای قطعات منتخب گذشته گروه دستان اختصاص دارد که در بخش نخست آن دو قطعه از ساخته‌های بنده در دستگاه اصفهان و از مجموعه «دریای بی‌پایان» که قبلا با صدای سالار عقیلی منتشر شده بود و این بار به صورت بدون کلام اجرا می‌شود، نواخته خواهد شد. بعد از آن نیز یک قطعه ضربی از ساخته‌های حمید متبسم اجرا خواهیم کرد.

فرج پوری درباره دلایل عدم اجرای این دو قطعه به شکل آوازی گفت: یکی از اهداف اصلی گروه دستان استفاده از موسیقی سازی است و معمولا در کنسرت‌هایمان چنین بخشی را پیش بینی می‌کنیم به همین دلیل در بخش نخست که به گروه نوازی به شکل بداهه اختصاص دارد، آواز نخواهیم داشت.

حمید متبسم نیز در بخش دیگری از نشست درباره چگونگی ارتباط گروه «دستان» با رجیب چاکرابورتی، یادآور شد: آشنایی من با ایشان به ۱۵ سال پیش در شهر دوسلدورف آلمان بر می‌گردد که او برای برپایی کارگاهی آمده بود و من از طریق شاگردانم با او آشنا شدم و بدون مقدمه به یک اجرای همنوازی به شکل بداهه پرداختیم.

او ادامه داد: بعد از شش ماه از آشناییمان اولین کنسرت‌ مشترک خود را برگزار کردیم و این آشنایی به طور عمیق روی درک من از ریتم در موسیقی هند تاثیر گذاشت و از آن پس در تمام آثارم مشهود بود، به طوری که از این جهت خود را شاگرد او می‌دانم.

متبسم این نوازنده هندی را موسیقیدان چیره‌دستی معرفی کرد و افزود: حضور و آثار او تاثیر زیادی در کارم گذاشت اما دلیل استفاده از ساز هندی و موسیقی این کشور در آلبوم «به نام گل سرخ» به تاثیری باز می‌گردد که از شعر شفیعی کدکنی دریافت کردم.

این نوازنده سه تار خاطر نشان کرد: معمولا در شعر کلاسیک فضا ملایم و رومانتیک است، اما در شعر نو زبان و گویش به نوع دیگری است و ما با مفاهیمی سر و کار داریم که شاید گوشه‌هایی از خشونت، درد و رنج را به شکلی دیگر نمودار کند و قطعا برای بیان این فضا آواز بیات ترک یا نغمه سنتی جوابگو نیست بلکه شوک‌هایی در کار وجود دارد که نیاز به ابزار تازه‌ای برای گویش موسیقیایی را احساس می‌کند.

او اضافه کرد: آشنایی من با موسیقی هند و این نوازنده چیره دست باعث شد که با این تفکر خطی قطعات «به نام گل سرخ» را که نزدیک به فرهنگ موسیقی هند است بنویسم.

او همچنین درباره بخش آوازی این کنسرت توضیح داد: موسیقی ایرانی است و شما چهارگاه و همایون را می‌شنوید، اما لحن کاملا متفاوت است و آواز سنتی نیست.

پژمان حدادی ـ نوازنده سازهای کوبه‌ای ـ نیز در بخش دیگری از نشست درباره همنوازی سازهای کوبه‌ای در کنار یک ساز هندی در بخش نخست این کنسرت گفت: برای حفظ رنگ و بوی ساز ایرانی در یک بخش از تنبک استفاده کردم و در کنار آن از دو دایره کوک شده نیز استفاده می‌کنم تا اصالت سازهای ایرانی را در کارم از بین نبرم.

رجیب چاکرابورتی ـ هنرمند هندی ـ نیز در ادامه این نشست درباره آشنایی خود با گروه دستان گفت: ۱۶ سال پیش برای اولین بار با موسیقی ایرانی آشنا شدم. این ارتباط ناشی از اولین برخوردم با حمید متبسم به شکلی کاملا اتفاقی بود و از یک مکالمه به واسطه ساز و موسیقی شکل گرفت و تجربهٔ بسیار زیبا و خوبی را برایم رقم زد.

او ادامه داد: از‌‌ همان روز اول که با یکدیگر همنوازی داشتیم، متوجه شدم که به چه سادگی این ارتباط اتفاق افتاد و تا چه اندازه الگو‌ها و نقاط مشترکی میان این دو موسیقی وجود دارد، به طوری که فرم بداهه نوازی در هر دو نوع موسیقی پر رنگ است و این رابطه را به راحتی پیش می‌برد.

او سپس به تجربه همکاری خود در آلبوم «به نام گل سرخ» با گروه دستان اشاره کرد و افزود: از دو سال پیش که همکاری ما برای این آلبوم شکل گرفت، تجربه بسیار خوبی را پشت سر گذاشتیم و رنگ و صدای مشترکی را پیدا کردیم که این ارتباط البته به رابطه حسی نوازندگان بر روی صحنه و خارج از صحنه نیز باز می‌گردد.

پژمان حدادی نیز در تکمیل صحبت‌های این نوازنده هندی بیان کرد: ایشان در صحبت‌های خود به یک چارچوب در تجربه گروه نوازی اشاره دارد که به نوعی برای هنر و ارتباط میان موسیقیدانان لازم است. این تجربه میان فرهنگ‌های دیگر بر اساس ساختار ارتباط حسی شکل می‌گیرد و تابع قوانین کلیشه‌ای نیست.‌ای کاش در موسیقی ایران نیز این نوع ارتباط پررنگ‌تر شود. ما در این تجربهٔ همکاری با این نوازنده هندی درس‌های اخلاقی از او گرفته‌ایم.

کنسرت «به نام گل سرخ» با حضور گروه «دستان» و با همکاری موسسه «نقطه تعریف» از ۱۹ تا ۲۵ خرداد ماه به غیر از تاریخ ۲۲ خرداد در تالار وحدت اجرا خواهد شد.