موسیقی ما -ارکستر موسیقی ملی به رهبری بردیا کیاراس برنامه‌های سال ۹۰ خود را با اجرایی برای پاسداشت مقام هنری «روح الله خالقی» در باغ عفیف آباد شیراز آغاز می‌کند و در ادامه این برنامه را مرداد ماه در سالن همایش‌های برج میلاد تکرار خواهد کرد. در نشست خبری که صبح امروز ـ هفتم تیرماه ـ در تالار وحدت برگزار شده بود، علی ترابی ـ معاون مدیر کل دفتر موسیقی ـ گفت: ‌ یکی از اهداف اصلی ارکس‌تر موسیقی ملی در دوره جدید از فعالیت‌هایش اجرای برنامه‌هایی در پهنه ملی و در سراسر کشور است، لذا امروز افتخار داریم که کار جدید اکس‌تر در سال ۹۰، نه در تهران بلکه در شهر شیراز اجرا می‌شود و امیدواریم با کمک هنر دوستان و علاقه مندان به موسیقی بتوانیم این اتفاق تاثیرگذار را برای ارتقاء موسیقی کشور مورد اهمیت قرار دهیم.

محسن رجب‌پور ـ مدیر اجرایی اکس‌تر موسیقی ملی ـ نیز در بخش دیگری از نشست با اشاره به تصمیمات و جلسات شورای فنی ارکس‌تر عنوان کرد: قرار شده است از این پس بزرگداشت اساتید موسیقی ایران را با اجرای خاطره‌انگیز‌ترین و جاودانه‌ترین قطعات آن‌ها به مرور برگزار کنیم.

به گفته او، بزرگداشت «روح الله خالقی» با اجرایی در تاریخ‌هایی ۱۹ و ۲۰ تیر ماه در باغ عفیف آباد شیراز اولین برنامه از این دست است که ۱۳ و ۱۴ مرداد ماه نیز در سالن همایش‌های برج میلاد تکرار خواهد شد.

رجب‌پور همچنین به همکاری مجدد و بازگشت «علیرضا قربانی» به ارکس‌تر موسیقی ملی اشاره کرد و افزود: ‌ در این برنامه قطعات «میناب» که یکی از پرافتخار‌ترین قطعات موسیقی ایرانی است با صدای ایشان اجرا می‌شود.

او اضافه کرد: بنا بر تصمیم شورای فنی از این پس قطعات ارکس‌تر ملی ضبط و از طریق موسسه ارکس‌تر ملی منتشر خواهد شد. این تولید انگیزه‌ای برای نوازندگان ارکس‌تر و علاقه‌مندان به فعالیت‌های موسیقی خواهد بود.

مدیر اجرایی ارکس‌تر همچنین به رپرتوارهایی در سایر شهرهای ایران اشاره کرد و افزود: ‌ ارکس‌تر موسیقی ملی آمادگی اجرا در تمامی مراکز استان‌ها و شهرستان‌هایی که پتانسیل تولید برنامه داشته باشند را دارد و اگر آن‌ها شرایط اجرای برنامه خود را به ما اعلام کنند، قطعا برنامه ریزی خواهیم کرد و حتی سوبسیدی برای این اتفاق در نظر گرفته شده است.

او همچنین دربارهٔ برنامه‌ریزی فعالیت‌های ارکس‌تر طی ماه‌های آینده گفت: ‌ معمولا برنامه‌های هنری در کشور ایران در شش ماهه دوم سال پررنگ‌تر است، به همین دلیل در شش ماهه نخست قطعات بیشتری توسط ارکس‌تر تمرین می‌شود تا بتوانیم پتانسیل اجرایی خود را برای شش ماهه دوم بالا ببریم و این قطعات را در فرصت‌های بیشتر اجرا کنیم.

هوشنگ ظریف ـ نوازنده برجسته تار و عضو شورای فنی ارکس‌تر موسیقی ملی ـ نیز اضافه کرد: جوانانی که امروز به موسیقی روی می‌آورند، آینده‌ای ندارند و باید از هر نظر حمایت شوند. در زمان ما همه چیز مهیا بود و موسیقی را مورد پشتیبانی قرار می‌دادند، اما امروزه علاقه‌مندان زیادی هستند که باید به سرنوشت آن‌ها اهمیت بدهیم، لذا شایسته سالاری در ارکس‌تر موسیقی ملی و نگاه به آینده این مجموعه بسیار مهم است.

او خاطر نشان کرد: ‌ در حال حاضر متوسط سنی اعضای ارکس‌تر ۲۵ سال است و اگر ۱۰ سال از فعالیت‌های مستمر آن بگذرد، شاهد فعالیت یک ارکس‌تر منسجم با متوسط ۳۵ سال خواهیم بود که با گذر زمان جا افتاده‌تر و عملیتر هم می‌شود، پس باید جوانان را بیشتر به کار گرفت تا به این حرفه علاقه‌مند شوند و این کار را ادامه دهند. این نسل امروز با تدریس خصوصی نمی‌تواند زندگی خود را با موسیقی تامین کند.

حسین علیزاده ـ نوازنده تار و سه تار ـ ودیگر عضو شورای فنی نیز با تاکید بر جایگاه ویژه ارکس‌تر موسیقی ملی، بیان کرد: ‌ وقتی عنوان ارکس‌تر ملی گفته می‌شود، مفهوم آن کاملا مشخص است و همه ما سهم مساوی در آن داریم و حتی اهمیت آن از خیلی از ارکسترهای دیگر بیشتر می‌شود، پس برای رسیدن به اهداف ارکس‌تر باید هر چه بیشتر کار کرد.

او خاطر نشان کرد: طی صحبت‌های قبلی که در شورای فنی انجام شده بود، قرار است از آهنگسازان مختلفی برای همکاری دعوت کنیم. ما برای آهنگسازی مرز سنی نداریم و جوان‌هایی هستند که میانگین سنی آن‌ها ۲۵ سال و حتی پائین‌تر است، اما قطعات خود را ارائه کرده و بعد از بررسی شورا انتخاب می‌شوند.

علیزاده متذکر شد: امروز تعهد ویژه‌ای خود برای فعالیت‌های این ارکس‌تر داریم و باید دلمان برای آن بتپد و به بهترین شکل حامی فعالیت‌هایش باشیم. امروز باید تمام سیاست‌ها، عشق‌ها و علاقه‌ ما متمرکز به جایی همچون ارکس‌تر ملی باشد، تا بتوانیم در خلال آن برای نسل جوان آینده‌سازی کنیم. ارکس‌تر باید شوق و انرژی داشته باشد تا کار‌هایش را به بهترین شکل انجام داده و بتواند در دنیا سرش را بالا بگیرد.

این نوازنده برجسته تار با اشاره به سرمایه‌های فیزیکی ارکس‌تر موسیقی ملی عنوان کرد: امروز آهنگسازان و نوازندگانی با آینده درخشان در این ارکس‌تر حضور دارند، اما چیزی که پای آن می‌لنگد حمایتی است که باید از سوی مردم و مسئولان نسبت به ارکس‌تر موسیقی ملی انجام بگیرد، در حالیکه متاسفانه مسئولان هیچ وقت در عمل با احترام از ارکس‌تر ملی یاد نکرده‌اند، اما این ارکس‌تر متعلق به همه ملت است و باید مورد نقد تخصصی قرار بگیرد.

آهنگساز قطعه جاودانه «نینوا» ادامه داد: ‌ ارکس‌تر ملی به دلیل اهدافش در برخی مواقع جوابگوی سلیقه هر شنونده‌ای نخواهد بود، چون قرار است سلیقه شنوندگان را ارتقاء دهیم و این پیوند با مرور زمان برای جامعه و ارکس‌تر اهمیت پیدا می‌کند. امروز آثار بزرگان موسیقی که جزئی از تاریخ موسیقی ایران و جهان هستند باید از ارکس‌تر موسیقی ملی شنیده شود. اگر حمایت‌ها صورت بگیرد، ما تمام سرمایه‌هایی که برای خوب بودن ارکس‌تر لازم است در اختیار داریم. در غیر این صورت تمام توان ما مثل خیلی چیز‌ها در این سه دهه هرز می‌رود و جوانان ما همچنان ناراضی خواهند ماند.

به گزارش ایسنا، حسین علیزاده همچنین دربارهٔ حضور مجدد «علیرضا قربانی» در ارکس‌تر ملی توضیح داد: ‌ قطعا بخشی از موسیقی ملی ما با ادبیات و شعر پیوند خورده و این نقش را هیچ کس به اندازه خواننده نمی‌تواند پاسخگو باشد. خوشبختانه چهره‌های جوانی حضور دارند که در شورا در حال بررسی آن‌ها هستیم و این خوانندگان جوان بعد از انتخاب در کلاس‌های تخصصی ارکس‌تر حضور پیدا خواهند کرد، اما همچنان می‌گویم که کار ارکس‌تر موسیقی ملی خواننده محور نخواهد بود، اما این بخش هم نقشی در ارکس‌تر دارد.

او درباره اجرای موسیقی فیلم‌هایش در رپرتوآر ارکس‌تر ملی نیز توضیح داد: ‌ این آثار از اجراهای قبل و مجموعه‌هایی که سخنیت با فعالیت‌ ارکس‌تر دارد انتخاب شده است، اما ممکن است خوانندگانی که در فیلم‌ها حضور داشته‌اند، در این اجرا نباشند. مثلا قطعه «دلشدگان» توسط آقای شجریان خواننده شد که در این اجرا قطعا از ایشان دعوت خواهیم کرد، اما به شخصه ترجیح می‌دهم از خوانندگان جوان بهره بگیرم اما تمرکز و تاکید این موسیقی فیلم‌ها بر حضور خواننده نیست.

فردین خلعتبری ـ یکی دیگر از اعضای شورای فنی ارکس‌تر ـ نیز با اشاره به برنامه‌های این مجموعه در سال ۹۰، گفت: ‌برگزاری بزرگداشت «روح الله خالقی» آغازگر برنامه‌های ارکس‌تر موسیقی ملی است و به دنبال آن اجرای آثار حسین علیزاده را در بخش موسیقی فیلم خواهیم داشت. حضور حسین علیزاده در کنار شورای فنی یک سرمایه و غنیمت برای ما است که نتیجه آن اجرای قطعات ایشان در رپرتوآرهای ارکس‌تر است.

او اضافه کرد: ‌ برگزاری بزرگداشت تجویدی با صدای علیرضا قربانی، اجرای آثاری از «کامبیز روشن روان» و دو برنامه ویژه از قطعات «احمد پژمان» که شامل «نوروز نامه» و کارهای ایشان بر روی اشعار «سهراب سپهری» می‌شود از دیگر برنامه‌های ارکس‌تر در آینده خواهد بود.

خلعتبری همچنین به فراخوان آهنگسازان و خوانندگان جوان اشاره کرد و افزود: ‌ تا هفته آینده این فراخوان منتشر خواهد شد و توصیه موکد شورا بر این است که با توجه به ظرفیت ارکس‌تر، ساز‌ها و آهنگ‌هایی برای آن نوشته شود و با توجه به حداکثر ظرفیت ارکس‌تر کارهایی انجام بگیرد. در همین راستا بهزاد عبدی (آهنگساز)، ‌ بهرام دهقان یار (با مجموعه‌ای از پیانوهای خود) و کریستف رضاعی و گروه نور (برای همکاری با ارکس‌تر) اعلام آمادگی کرده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: ‌ در این فراخوان جذب خوانندگان جوان بیشترین مراجعه کننده را دارد و ما نیز در ارکس‌تر موسیقی ملی به سمتی می‌رویم که بتوانیم از این خوانندگان جوان بهره بگیریم، اما از آنجا که متقاضی برای شرکت در ارکس‌تر زیاد است، باید آن‌ها را از فیلترهای مختلف بگذرانیم و به تعداد محدودی برسانیم که در کلاس‌های فشرده و تخصصی تجربه و مهارت کسب کنند. این اتفاق نیاز به زمان دارد و علیرضا قربانی یکی از خوانندگانی است که از دل این ارکس‌تر بیرون آمده است.

حسین علیزاده نیز در همین راستا توضیح داد: ‌ حتی برای خوانندگی با تجربه هم کار ساده‌ای نیست که با یک ارکس‌تر بزرگ بخوانند، پس این اتفاق نیاز به تجربه دارد و علیرضا قربانی نیز این تجربه را طی سال‌ها حضور در ارکس‌تر موسیقی ملی کسب کرده است، اما به هر حال باید به حضور خوانندگان جوان فکر کرد.

او ادامه داد: ‌ ارکس‌تر موسیقی ملی نمی‌تواند به صرف استعداد یک خواننده تکیه کند، زیرا تجربه خواننده برای همکاری با ارکس‌تر بزرگ مورد نیاز است. ما وقتی درباره استاد تجویدی صحبت می‌کنیم، همه چیزمان باید در سطح عالی باشد و از این رو با نظرات و جلسات متعدد به انتخاب علیرضا قربانی دست یافتیم. هرچند که خوانندگان با تجربه نیز فرصت کافی برای حضور در تمام برنامه‌ها ندارند.

بردیا کیارس ـ رهبر ارکس‌تر موسیقی ملی ـ نیز در ادامه نشست گفت: ‌ ارکس‌تر هر سه روز در هفته تمرین دارد و ابتدا سرگروه‌ها با زیر مجموعه‌های خود تمرین می‌کنند و بعد با گروه‌های زهی و بادی و سرانجام با کل ارکس‌تر کار می‌کنیم. این تمرینات همچون قبل منظم و با انگیزه تمام انجام می‌شود و در خلال آن جلساتی با شورا و مدیر اجرایی ارکس‌تر داریم، البته رپرتوآرهایی که در حال حاضر تمرین‌ می‌کنیم شاید برای کنسرت اجرا نشود اما این قطعات و تمرین آن برای گروه کاملا لازم است.

در ادامه این نشست اعضای شورای فنی به سوالات خبرنگاران درباره برنامه‌های این ارکس‌تر در سال ۹۰ پاسخ دادند.

محسن رجب‌پور درباره دلایل انتخاب سالن همایش‌های برج میلاد به جای تالار وحدت گفت: ‌ قطعا تالار وحدت مجموعه‌ای تکمیل و آماده‌تر برای اجرای این قبیل ارکستر‌ها است، اما فراموش نکنید تالار وحدت نیز صرفا برای اجرای ارکسترال ساخته نشده است، بلکه ظرفیت این چند ساله با تغییرات فنی پذیرای اجراهایی با کیفیت‌های بهتر است و این گونه نیست که برج میلاد این امکانات را نداشته باشد. چه بسا که ارکس‌تر مجلسی ایرانیان بدون نقص صدا در این سالن اجرا رفت. پس با طراحی صدا می‌توان کاری کرد که حتی ارکس‌تر موسیقی ملی هیچ مشکلی نداشته باشد.

او اضافه کرد: حدود ۱۱۰ نفر از اعضای ارکس‌تر موسیقی ملی با همراهی گروه کر در این اجرا حضور دارند و تمام امکانات فنی برای آن‌ها در نظر گرفته شده است. ما علاقه‌مند به اجرا در تالار وحدت هم هستیم و قطعا هر سال یک اجرا در این سالن خواهیم داشت، اما توجیه اقتصادی نیز در این مسیر برای ما اهمیت دارد. به طوری که هزینه نوازندگان ماهیانه بیش از ۴۰ میلیون تومان است و ارکس‌تر در این مدت باید در سالن‌هایی با صرفه اقتصادی بیشتر نیز اجرا برود.

علیزاده در این رابطه توضیح داد: ‌ تالار وحدت از جمله تالارهایی است که تک تک ما با آن رابطه عاطفی داریم و به نوعی خانه ما محسوب می‌شود، اما این سالن در ابتدای شکل گیری برای اپرا طراحی شده و به لحاظ آگوستیک ایده آل نیست.

او اضافه کرد: ‌ مهم‌ترین نکته برای انتخاب سالن رعایت‌شان موسیقی است که خوشبختانه تالار وحدت در این مدت به آن شأن رسیده و رفتار اداری با هنرمند ندارد بلکه شنونده و هنرمند حس خوبی با مجموعه تالار برقرار می‌کنند، پس باید مدیریت سالن‌ها مجموعه‌های خود را به کیفیتی برسانند که در شأن این هنر باشند و با سالن سخنرانی و سمینار تفاوت کند، ما باید به مرور به استانداردهای جهانی دست یابیم.

رجب‌پور همچنین درباره بی‌نظمی‌های ارکس‌تر موسیقی ملی از سال گذشته تا کنون توضیح داد: تنها اجرایی که پیش از این اعلام کردیم و تاریخ آن تغییر و لغو شد برنامه استان البرز بود. اما به این نکته توجه داشته باشید که ما برای رسیدن به یک تاریخ قطعی در استان‌ها چندین‌بار مجبوریم برنامه را تغییر دهیم و این آزمون خطا متاسفانه در شهرستان‌ها خیلی بیشتر است، در حالی که اجرا در شهرستان‌ها بار مالی زیادی دارد اما این تصمیم را گرفتیم تا با وجود مشکلات متعدد این اتفاق را انجام دهیم پس این نکته به عدم برنامه‌ریزی ما برنمی‌گردد.

او بار دیگر با معرفی رپرتوآرهایی که برای آینده ارکس‌تر موسیقی ملی در نظر گرفته شده است، گفت: ‌ هیچ رپرتوآرهای حذف نشده است، اما قالب هنر تاریخ پذیر نیست. در حال حاضر ارکس‌تر بیش از پنج تا شش برنامه را تدارک دیده و برنامه‌هایش براساس آن پیش می‌رود، اما الزاما همه این برنامه در سال ۹۰ اجرا نخواهد شد. پس بهتر است که ما بر نامه‌ها را به طور دقیق اعلام کنیم.

رجب‌پور درباره برنامه‌های بین المللی ارکس‌تر موسیقی ملی نیز توضیح داد: ارکس‌تر سمفونیک تهران چندین سال به شکل منظم کار کرده و این اتفاق باعث شده در رویدادهای بین المللی حضور داشته باشند، اما از این پس ارکس‌تر موسیقی ملی نیز به عنوان هویت موسیقی ایرانی معرفی خواهد شد و ما به دنبال یک برنامه متمرکز برای اجراهای بین المللی آن هستیم. در حال حاضر نیز ترتیب یک برنامه ویژه را داده‌ایم که ترجیح می‌دهم فعلا درباره آن سخن نگویم.

بردیا کیارس نیز درباره مجموعه قطعات «میناب» که در رپرتوآر ارکس‌تر ملی با صدای علیرضا قربانی اجرا خواهد شد توضیح داد: ‌این مجموعه چند سال پیش در صدا و سیما ضبط شد و با تنظیم مجدد گلنوش خالقی اجرا خواهد شد و شامل قطعاتی همچون رنگارنگ، ‌ بهار عاشق‌، نغمه بختیاری‌،‌ای ایران‌، حالا چرا و میناب می‌شود.

حسین علیزاده نیز در بخش دیگری از نشست درباره سازبندی ارکس‌تر موسیقی ملی و رنگ صدای ایرانی در آن توضیح داد: ‌ ارکس‌تر ملی مفهومی دارد که باید به آن دست پیدا کنیم. در حالی که از ابتدای شکل‌گیری ارکس‌تر در ایران سازهای ایرانی بیشتر جنبه وی‌ترین داشته است و آثاری که نوشته شده‌اند رنگ صدای ایرانی نداشتند. اکثر آهنگسازان نیز سازهای ایرانی را به خوبی نمی‌شناسند، زیرا این ساز‌ها به کار گرفته نشده است.

او با ارائه راهکارهای خود برای صدای ایرانی ارکس‌تر عنوان کرد: پیش از هر چیز سازهای ایرانی باید طوری باشند که در برابر ارکس‌تر، ضعف از کوک افتادن را نداشته باشد و به لحاظ تکنیکی هم نوازندگان آن نقش‌های فعال سازهای ایرانی را نشان دهند. از سوی دیگر آهنگسازان بیشترین نقش را در این عرصه دارند، در حالیکه استفاده‌شان از ساز‌های ایرانی اندک است اما این ساز‌ها باید به مرور نقش پررنگ‌تری در ارکستر‌ها پیدا کنند. علیزاده متذکر شد: مقررات شورای فنی اداری نیست اما توصیه می‌کنیم به گونه‌ای قطعات نوشته شود که درخور سازهای ایرانی باشد.

به گزارش ایسنا در بخش پایانی این نشست، علی ترابی درباره حضور نوازندگان مشترک میان ارکس‌تر موسیقی ملی و ارکس‌تر سمفونیک تهران توضیح داد: ‌ ارکس‌تر سمفونیک و سایر ارکسترهای بزرگ دفتر موسیقی، همواره دغدغه نوازندگان مشترک را دارند و در تلاش هستند تا این تعداد را به کمترین اندازه برسانند. چه بسا که فلسفه تشکیل ارکسترهای جدید هم استفاده از نیروهای جدید و استعدادهای جوان است.

او درباره تداخل برنامه‌های اجرایی این دو ارکس‌تر به دلیل حضور نوازندگان مشترک توضیح داد: ‌ برنامه‌ریزی متمرکز این دو ارکس‌تر در دفتر موسیقی انجام می‌شود و طبق جلسه‌ایی که با مدیریت بنیاد رودکی داشتیم تمام برنامه‌ریزی و سالن‌ها مشخص شده است و فاصله تمرین و اجرای ارکس‌تر مشخص است و از این نظر اصلا جای نگرانی برای تداخل برنامه وجود ندارد.