موسیقی ما - سولماز فيروزي: گفتگوي "چنگ و ني" حاصل تلاش بي وقفه سازندگان آن است كه با تلاش در زمينه موسيقي كردي به انتشار آن اقدام كرده اند.

از آنجايي كه چنگ قدیمی‌ترین ساز سیمی جهان و مربوط به شش‌هزار سال پیش است كه در خوزستان ایران یافت شده است، اما اکنون در میان اسامی چنگ‌نوازان مشهور جهان نامی از چنگ‌نوازان ایرانی نیست. به همين دليل است كه معمولا در اجراي اين ساز از نوازندگان غير ايراني كمك گرفته مي شود. تاراجاف يكي ازاين چنگ نوازان است كه در نزديكي ايران و در شهر بغداد عراق به دنيا آمده است.

تاراجاف در آلبوم همنوازی گفتگوی چنگ و نی با همراهي "فردین لاهورپور" به تركيب خوبي دست يافته است كه تمامي اينها در كنارتنبك سميه عباسي به مجموعه اي شنيدني و گيرا منجر شده است.

از قطعه اول كه شروع كنيم، همنوازي ني و چنگ با ايجاد گستره پهناوري از ملودي شيرين ايراني فضاي دلچسب و دلنشيني را در ابتداي آلبوم با خود همراه كرده است. اين قطعه ، قطعه معروف آيريليق با ملودي آذربايجان ايران است كه در اجراي مجدد از ريتم گوشنوازي برخوردار شده است. آيريليق را مي توان يكي از شنيدني ترين قطعات آلبوم "گفتگوي چنگ و ني" دانست كه به كمك نت هايي كه براي چنگ نوشته شده است، با وجود كهنگي اين ساز، به يك اجراي مدرن منجر شده است.

در اجراي قطعه كوه كه در واقع دومين قطعه از اين آلبوم است ، ورود به جاي تنبك، تريوي قابل توجهي را به وجود آورده است و به كمك ملودي ريتميكي كه تنبك و چنگ دنبال مي كنند، صداي ني نمود بيشتري پيدا مي كند و در واقع مي توان گفت هر چند حضور تنبك و چنگ در اين قطعه حضور كمرنگي نيست ولي بار اصلي خط ملودي را ني به دوش مي كشد.

قطعه سوم با عنوان"هه لاله" يك قطعه ريتميك است كه با اجراي يكدستي همراه است و مانند قطعه كوه ني در آن حضور پر رنگ و عميقي دارد.

استفاده به جا از سازها و ايجاد فضاي نفس كشي براي آنها از عمده ويژگيهاي نه تنها اين قطعه بلكه تمامي قطعات موجود در اين آلبوم است. تنظيمهاي لاهورپور به اجراي يكدست اين سازها دامن زده است و فراز و فرودهاي ني در آن، قطعه را به گونه اي شرقي تر كرده است.

"درد هجران" عنوان ديگر قطعه اي از اين آلبوم است كه با وجود ريتم كندي كه دارد وهمنوازي چنگ و تنبك بار ريتميك و ملوديك قطعه را به دوش مي كشند. اگرچه اضافه شدن ني سعي درشكستن سكوتها دارد ولي همچنان پس زمينه اي از صداي چنگ و تنبك قطعه را تا پايان همراهي مي كند و زيبايي شنيداري قطعه در همين است.

صداي همه سازها در اين قطعه بدون در نظر گرفتن اينكه كدام يك از آنها برجسته تر است، زيبايي گوشنوازي به سرتاسر قطعه داده است. اين قطعه كه فاقد سكوت موسيقايي است، را آن يك قطعه شنيدني ساخته است.

"در راستاي خيابان" عنوان قطعه پنجم اين آلبوم است.دونوازي تنبك وني آغازگر اين قطعه است كه در ادامه چمگ نيز با آنها همراه مي شود. اجراي يك خط ملودي توسط هر سه ساز در تنظيم اين قطعه حجم بالايي از صداها را به مخاطب مي دهد. اما اين قطعه نيز مانند ديگر قطعات به خودنمايي ساز ني مي پردازد كه خط ملودي خود را تا پايان در يك راستا دنبال مي كند. اين قطعه يك قطعه ساده و دلنشين است كه به كمك ملودي هاي ساده و تنظيم ساده، نياز به زحمت چنداني براي شنيدن ندارد و به راحتي مي تواند مخاطب را از هر سن و هر قشري با خود همراه كند، هر چند زمان كوتاهي له آن اختصاص داده شده است اما تاثيرگذاري خود را در سبك آلبوم "گفت و گوي چنگ و ني" گذاشته است.

چنگ نوازي در قطعه" مه چو" هماهنگي خوبي با نام اثر دارد . اين قطعه با تكنوازي چنگ آغاز شده و با نمايش زيبايي هاي صوتي و شنيداري با تنبك همراهي خود را ادامه مي دهد كه به گونه اي گام گذاشتن در زيبايي شناسي ساز را رعايت كرده است. دو زوج ني و چنگ ساختار موسيقايي خوبي را به گوش مخاطب خود مي رسانند اما اين قطعه خصلت چنگي خود را داراست و به چنگ بيشتر نزديك است تا جايي كه به نوازندگي ني مي رسد كه شيرين ترين بخش ماجراست. به نوعي مي توان گفت همنشيني ني و چنگ بافت متفاوتي از يك موسيقي جديد را به شنونده تداعي مي كند .

در تمامي قطعات پس از اين نيز مانند ميرو، هوراماني، جشن هورامان، آوازه هاي هوره و ... لحن ايراني موسيقي كاملا رعايت شده است. اما نمي توان منكر اين شد كه اين موسيقي نيز عاري از هر گونه لحنهاي آشنا به گوش مخاطب ايراني است. چرا كه همانطور كه همه مي دانند گوش مخاطب ايراني با موسيقي هاي مختلف كشورهاي نزديك به خود از جمله موسيقي هاي كردي، تركي، افغاني، عربي و ... آشناست و نزديك بودن ملودي هاي هيچ اثر موسيقايي را نمي توان از نقاط ضعف آن دانست. چون اين انواع موسيقي را نمي توان از هم جدا كرد، به قدري در شباهت به يكديگر از خود انعطاف نشان مي دهند.

آلبوم "گفتگوي چنگ و ني" را به جرات مي توان يكي از آلبومهاي ماندگار در تاريخ موسيقي ايران دانست، هرچند بي كلام است و مردم كشور ايران با موسيقي هاي بي كلام ارتباط زنده و مانايي همچون ارتباط با موسيقي با كلام را ندارند. از آنجايي كه تم ها، ملودي ها و حتي ريتمهاي قطعات اين آلبوم با گوش مخاطب ايراني آشناست، مي توان برگ برنده را در دست خالقان آن ديد و به آنها تبريك گفت.