موسیقی ما - جواد رهبر: «آواتار» بلاخره اکران شد و همان‌ طور که انتظار می‌رفت اثر عظیم و سه‌بُعدی (3D) جیمز کامرون رکوردهای فروش را جابجا کرد. کامرون ابعاد تازه‌ای به صنعت سینما بخشید و حالا با خیال راحت از ساخت قسمت‌های دوم و سوم فیلم حرف می‌زند. اما «آواتار» سوای تصاویر چشم‌نواز و حیرت‌انگیزش، صدای چند بُعدی و تمامی حواشی مربوط به ساخت و نمایش‌اش، یک حکایت دیگر هم دارد: این فیلم دوباره جیمز هورنر، یکی از بااستعدادترین و نام‌آورترین سازندگان موسیقی متن فیلم، را در کنار جیمز کامرون قرار داده است. این دو یک بار با ساندترک «تایتانیک» بازار فروش و جوایز موسیقی را فتح کردند و قطعاتی ماندگار به موسیقی متن تاریخ سینما افزودند. زوج هورنر-کامرون برگشته‌اند تا دوباره همان موفقیت قدیمی را تکرار کنند، هر چند این بار دیگر از جک و رُز و نوای سلین دیونِ کانادایی خبری نیست اما هر چه باشد هورنر ثابت کرده که در کنار هم قرار دادن حماسه و رُمانس خبره است. در مطلب حاضر به آشنایی این دو جیمز می‌پردازیم و حرف‌‌ها و خاطرات هورنر از ساخت ساند‌ترک‌های فیلم‌های «تایتانیک» و «آواتار» را می‌خوانیم.

**********

روزهای آشنایی

جیمز هورنر و جیمز کامرون سی سال پیش سر ساخت فیلم «نبرد ماورای ستارگان» با هم آشنا شدند. این فیلم بدون هیچ بودجه درست و درمانی توسط راجر کورمن – سلطان فیلم‌های کم‌خرج – تهیه می‌شد و در اصل بازسازی علمی/تخیلی فیلم «هفت دلاور» بود. در آن زمان، هورنر و کامرون هر دو در آستانه ورود به عرصه حرفه‌ای هالیوود قرار داشتند؛ کامرون، که ناظر جلوه‌های ویژه فیلم بود، خیلی زود با ساخت «ترمیناتور» نام خودش را سر زبان‌ها انداخت و هورنر هم با ساخت موسیقی برای «سفر ستاره‌ای» برای خودش شهرتی دست و پا کرد.

اما دست سرنوشت هورنر و کامرون را در سال 1986 و سر ساخت «بیگانگان» کنار هم قرار داد، هر چند این فیلم به تجربه‌ای نه چندان خوشایند برای هر دوی آنها بدل شد. شعار تبلیغاتی فیلم این بود: «این بار نوبت جنگ است» و به نظر می‌رسید که همین شعار دامن تولید فیلم را هم گرفته باشد. در همان اولین تجربه همکاری مستقل هورنر و کامرون میان آنها شکر آب می‌شود. کامرون سر ساخت فیلم مدام وسواس به خرج می‌دهد و باعث می‌شود کارهای تولید از برنامه تنظیم شده فراتر برود. وقتی هورنر وارد لندن می‌شود تا با ارکستر سمفونی لندن موسیقی متن را ضبط کند، متوجه می‌شود که هیچ فیلمی در کار نیست. کامرون هنوز کار فیلم‌برداری را هم تمام نکرده، چه برسد به نسخه نهایی! این طور می‌شود که هورنر زمان بسیار کمی پیدا می‌کند تا بیش از دو ساعت موسیقی را بنویسد و ضبط کند. کار به پایان می‌رسد اما تعجیل در به پایان رساندن کار و حواشی دیگر تولید فیلم نمی‌گذارد آب خوش از گلوی کامرون و هورنر پایین برود. با این حال٬‌ هورنر می‌گوید که سر تولید «آواتار» از این مورد خبری نبوده است.

موسیقی متن «آواتار»

جیمز هورنر اصلا آدم روزهای سخت است. به جز فیلم «بیگانگان» باز هم پروژه‌هایی بوده که او در یک چشم به هم زدن توانسته آنها را با کیفیت خوب به پایان برساند. محض نمونه، چه کسی حین تماشای فیلم «تروی» (2004) و شنیدن موسیقی متن آن می‌تواند حدس بزند که کار ساخت و ضبط آن موسیقی گوش‌نواز تنها در دو هفته شروع شده و به اتمام رسیده است. جریان هم از این قرار بوده که مسئولان کمپانی وارنر برادرز یک ماه قبل از اکران فیلم از موسیقی متن حاضر شده توسط آهنگساز قبلی خوششان نمی‌آید و این هورنر است که فرشته نجات آنها می‌شود. اما ببینید کار بر روی «آواتار» چه دشواری‌هایی داشته که هورنر – با آن‌که تازه زمان کافی برای ساخت و ضبط آن را داشته – می‌گوید:‌ «آواتار دشوارترین و عظیم‌ترین پروژه سینمایی عمرم است.» وقتی از او درباره دلیل این موضوع پرسیده می‌شود٬ جواب می‌دهد: «من با یک فیلم حماسی دو و ساعت نیمه طرف بودم که موسیقی یکی از ارکان اصلی تاثیرگذاری آن بود. به همین خاطر بود که به جیم (هورنر در عالم رفاقت جیمز کامرون را این طور صدا می‌زند) قول دادم که یک و سال نیم هیچ پروژه دیگری را قبول نکنم و کار بر روی «آواتار» دقیقا همین مدت وقتم را گرفت. از ماه مارس 2009 تا روز پایان کار٬ صبح ساعت چهار کارم را شروع می‌کردم و ده شب به پایان می‌رساندم.»

ادامه دارد...