موسیقی ما - جواد رهبر: پلک‌هایت کم کم سنگین می‌شود. هوشیاری‌ات لحظه به لحظه کمتر و کمتر می‌شود. به خواب فرو می‌روی. مدتی در سکوت می‌گذرد و هیچ اتفاقی نمی‌افتد تا این‌که زیر پلک‌های بسته‌ات، کره‌های چشمانت به آرامی شروع به حرکت می‌کنند. تو وارد مرحلهٔ حرکت سریع چشم (Rapid Eye Movement) شده‌ای و خواب می‌بینی. خواب می‌بینی که اتومبیل‌ها در ترافیک سنگینی گرفتار آمده‌اند. همه کلافه‌اند و حوصله‌شان سر رفته. هر کسی فکر و خیال خودش را دارد و در زیرنویس‌ها فکرهایشان را می‌خوانی. باقی صدای متمایز مایکل استایپ است و بس. مایکل می خواند: «همه رنج می‌بینند... آرامش را در دوستانت جویا شو.» مایکل از خواهر معلمش لیندا خبر خودکشی دختری 15 ساله را شنیده و این ترانه را نوشته: «Everybody Hurts»؛ انگار که در دل او فرشته‌ای معصوم سقوط کرده؛ درست مثل فرشته‌ای که در ویدئو کلیپ جنجالی «Losing My Religion» از آن بالا به پایین سقوط کرد و چه مصائبی که ندید. از خواب می‌پری و تا سپیده‌دم دیگر خوابت نمی‌برد. وقتی که شب نمی‌خوابی، تمام روز گیج هستی. همه چیز جلوی چشمانت رژه می‌رود و دست‌نیافتنی می نماید؛ غرقِ سرخوشی نابی هستی در سرگردانی بین خواب و بیداری. این است که حرکت مایکل در اداره‌اش در دل شب در ویدئو کلیپ «خفتهٔ روز» (Day Sleeper) شبیه به تکنیک ایست-حرکت است. وقتی شب را با کار و بی‌خوابی به صبح چسبانده‌ای، دلت می‌خواهد روز هیچ کس تو را از خواب شیرینت بیدار نکند. اما رسم روزگار همین است دیگر؛ بیدارت می‌کنند.

بعضی از روزها، روزهای بارانی‌اند یعنی این‌که چنگی به دل نمی‌زنند مثل گزارش خبری گروه در ویدئوکلیپ ترانه «روز بد» که انسان‌هایی شاد اما اسیر دست بلاهای طبیعی روزگار را نشان می‌دهد. پس وقتی زمانه با تو خوب تا نمی‌کند، باید کمی از آن دوری کنی. «ترک نیویورک» کار ساده‌ای نیست و هرگز هم نخواهد بود اما گاهی اوقات لازم است از خودت بکنی، سفر کنی و بروی. مثلا می‌توانی وارد آن «ماورای عظیم» (The Great Beyond) بشوی یا اینکه فراتر بروی و قدم بر سطح کره ماه بگذاری. به قول مایکل باورت می‌شود آن‌ها انسان را به کره ماه فرستاده‌اند. نه، صبر کن! خواب نمی‌بینی. میلوش فورمن از ترانه «انسان بر کره ماه» الهام گرفته و فیلمی ساخته. خودش است؛ هنرپیشه‌ای که در ویدئوکلیپ می‌بینی جیم کری است.

به خودت می‌آیی. چراغ مدت‌هاست سبز شده و تو هنوز حرکت نکرده‌ای. صدای بوق اتومبیل پشتی است که این بار تو را به دنیای بیداری بازمی‌گرداند. صدای مایکل را می‌شنوی: «این‌قدر بیدارم نکنید... خفتهٔ روزم من.» می‌فهمی چه می‌گوید؛ تجربهٔ شنیدن صدای او و نوای موسیقی گروه «R.E.M.» و تماشای ویدئو‌کلیپ‌هایشان به این می‌ماند که شبی نخوابیده‌ای و روز بعد هم فرصتی نمی‌یابی تا پلک بر هم بگذاری. تو هم می‌خواهی «خفتهٔ روز» باشی و نمی‌توانی. بیدارت می‌کنند. هر چقدر هم که سردرگم دنیای خواب و بیداری باشی، دست آخر تو می‌توانی یکی از همان «مردمان شاد و درخشان» (Shiny Happy People) باشی، این طور نیست؟

عکس: مایکل استایپ در نمایی از ویدئوکلیپ ترانهٔ «Losing My Religion»