نغمههای جاودان فجر – 8
سرودهای انقلاب به بخشی از تاریخ ایران تبدیل شده است
موسیقی ما - تصویر لحظه ورود امام خمینی (ره) به وطن و پایین آمدن ایشان از پلکان هواپیما در روز 12 بهمن 1357 برای ایرانیان با یک سرود خاص گره خورده است. سرود «بوی گل سوسن و یاسمن آید» که آن زمان توسط جوانان انقلابی روی دیوارهای شهر نگاشته میشد و هنوز هم پس از سالها جایگاه ویژهای در طرحهای گرافیکی مرتبط با دهه فجر و ایام 22 بهمن دارد. این سرود با شعر و موسیقی مرحوم «محمدعلی ابرآویز» ساخته شده بود و مردم از مدتها قبل از ورود امام خمینی (ره) به ایران آن را زمزمه میکردند. خصوصاً از روز 26 دی که شاه خائن از ایران فرار کرد مصرع «دیو چو بیرون رود فرشته در آید» بیش از پیش ذکر شعارهای مردم انقلابی شد.
سرود بوی گل سوسن و یاسمن آید هم مانند تمام سرودهای انقلابی آن دوره داستانهای جالبی در پس تولیدش دارد که محمدعلی ابرآویز قبلاً در گفتگویی به شرح آن پرداخته بود:«بنده كه در آن سالها اكثر سرودهای انقلابی را ساخته و یا تهیهكنندگی آن را بر عهده داشتم، قطعه «بوی گل و سوسن و یاسمن آید» یا همان «دیو چو بیرون رود» را قبل از آمدن امام به تهران ساختم. در واقع زمانی كه ایشان در عراق بودند و حتی زودتر از این كه سر و صداها با نوشتن اخبار در مطبوعات بلند شود، به ما خبر رسید كه امام علاقهمند هستند كه به وطن برگردند، شما كاری میتوانید بكنید كه این تبعید بشكند و دولت مجبور به حضور ایشان در ایران شود؟ ما استودیو را برای ضبط این كار دزدیدیم و مخفیانه كار كردیم، به طوری كه شب ها ساعت 30 : 19كه حكومت نظامی شروع میشد، ما به این استودیو میرفتیم و 30 : 7صبح بیرون میآمدیم. در این مدت همه نوازندهها و خوانندهها، پابرهنه وارد استودیو میشدند تا جای پای كسی روی زمین نباشد. همچنین هر چند دقیقه یكبار، پنجره ها را باز میكردیم تا هوا جابه جا شود. از آنجایی كه آن استودیو در محله ارمنینشینها بود، این دوستان با ما همكاری زیادی میكردند، به طوری كه آنها پشت پنجرهها كشیك میدادند و وقتی ماشین گشت میآمد، با طناب زنگوله دار كه روبروی استودیو آویزان كرده بودند، به ما خبر میدادند. ما نیز سكوت میكردیم تا ماشین رد شود.»
اما فریدون خشنود که سازنده قطعه ماندگار «الله الله» در روزهای انقلاب اسلامی با صدای رضا رویگری است درباره سرود بوی گل سوسن و یاسمن آید به خبرنگار «موسیقی ما» گفت: «در آن زمان هیچکس در جایگاه خودش قرار نداشت و خیلیها در حال مبارزه و در خیابان بودند. اولین فکر و حرکت برای ساخت سرود انقلابی برای من بود و با این سرود جمهوری اسلامی ایران به مردم اعلام شد. این سرود برای مردم بود و با ایدهای که از خودشان گرفتم ساختم. اما باید بگویم که من تمام سرودهای اول انقلاب را دوست دارم و همه آنها زیبا است. نمیتوانم نظری درباره تک تک آنها عنوان کنم چون هرکدام جایگاه خاص خودشان را دارند. نظر من مهم نیست چون مهم این است که برای مردم خاطره شده است. هر کسی بگوید که یک سرود انقلابی از دیگری بهتر است درست نیست و امکان اعمال نظر شخصی روی این آثار وجود ندارد. سرودهای انقلاب به بخشی از تاریخ ایران تبدیل شده است و نمیتوانیم نقدی به آنها وارد کنیم. اگر بخواهیم وارد عمق این سرودها شویم باید از 80 میلیون ایرانی دلیل موفقیت سرودها را بپرسیم.»
بعداً اسم آقای ابرآویز را شنیدم و با ایشان آشنایی نداشتم. ساخت سرودهای انقلابی در آن زمان مثل الان نبود که مثلاً به استودیو پاپ برویم و با حضور هنرمندان دیگر کاری را تولید کنم. هنرمندان انقلاب دور از هم و در سکوت کارهایشان را تولید میکردند و بعداً متوجه میشدیم که یک سرود تولید و پخش شده است. باز هم میگویم که مهم تأیید مردم است و این سرود و سایر آثار را دوست دارند. من هم خدا را شاکر هستم که قطعه الله الله مورد تأیید مردم قرار گرفته است.»
سرود بوی گل سوسن و یاسمن آید هم مانند تمام سرودهای انقلابی آن دوره داستانهای جالبی در پس تولیدش دارد که محمدعلی ابرآویز قبلاً در گفتگویی به شرح آن پرداخته بود:«بنده كه در آن سالها اكثر سرودهای انقلابی را ساخته و یا تهیهكنندگی آن را بر عهده داشتم، قطعه «بوی گل و سوسن و یاسمن آید» یا همان «دیو چو بیرون رود» را قبل از آمدن امام به تهران ساختم. در واقع زمانی كه ایشان در عراق بودند و حتی زودتر از این كه سر و صداها با نوشتن اخبار در مطبوعات بلند شود، به ما خبر رسید كه امام علاقهمند هستند كه به وطن برگردند، شما كاری میتوانید بكنید كه این تبعید بشكند و دولت مجبور به حضور ایشان در ایران شود؟ ما استودیو را برای ضبط این كار دزدیدیم و مخفیانه كار كردیم، به طوری كه شب ها ساعت 30 : 19كه حكومت نظامی شروع میشد، ما به این استودیو میرفتیم و 30 : 7صبح بیرون میآمدیم. در این مدت همه نوازندهها و خوانندهها، پابرهنه وارد استودیو میشدند تا جای پای كسی روی زمین نباشد. همچنین هر چند دقیقه یكبار، پنجره ها را باز میكردیم تا هوا جابه جا شود. از آنجایی كه آن استودیو در محله ارمنینشینها بود، این دوستان با ما همكاری زیادی میكردند، به طوری كه آنها پشت پنجرهها كشیك میدادند و وقتی ماشین گشت میآمد، با طناب زنگوله دار كه روبروی استودیو آویزان كرده بودند، به ما خبر میدادند. ما نیز سكوت میكردیم تا ماشین رد شود.»
اما فریدون خشنود که سازنده قطعه ماندگار «الله الله» در روزهای انقلاب اسلامی با صدای رضا رویگری است درباره سرود بوی گل سوسن و یاسمن آید به خبرنگار «موسیقی ما» گفت: «در آن زمان هیچکس در جایگاه خودش قرار نداشت و خیلیها در حال مبارزه و در خیابان بودند. اولین فکر و حرکت برای ساخت سرود انقلابی برای من بود و با این سرود جمهوری اسلامی ایران به مردم اعلام شد. این سرود برای مردم بود و با ایدهای که از خودشان گرفتم ساختم. اما باید بگویم که من تمام سرودهای اول انقلاب را دوست دارم و همه آنها زیبا است. نمیتوانم نظری درباره تک تک آنها عنوان کنم چون هرکدام جایگاه خاص خودشان را دارند. نظر من مهم نیست چون مهم این است که برای مردم خاطره شده است. هر کسی بگوید که یک سرود انقلابی از دیگری بهتر است درست نیست و امکان اعمال نظر شخصی روی این آثار وجود ندارد. سرودهای انقلاب به بخشی از تاریخ ایران تبدیل شده است و نمیتوانیم نقدی به آنها وارد کنیم. اگر بخواهیم وارد عمق این سرودها شویم باید از 80 میلیون ایرانی دلیل موفقیت سرودها را بپرسیم.»
بعداً اسم آقای ابرآویز را شنیدم و با ایشان آشنایی نداشتم. ساخت سرودهای انقلابی در آن زمان مثل الان نبود که مثلاً به استودیو پاپ برویم و با حضور هنرمندان دیگر کاری را تولید کنم. هنرمندان انقلاب دور از هم و در سکوت کارهایشان را تولید میکردند و بعداً متوجه میشدیم که یک سرود تولید و پخش شده است. باز هم میگویم که مهم تأیید مردم است و این سرود و سایر آثار را دوست دارند. من هم خدا را شاکر هستم که قطعه الله الله مورد تأیید مردم قرار گرفته است.»
منبع:
اختصاصی سایت «موسیقی ما»
تاریخ انتشار : شنبه 21 بهمن 1396 - 18:27
افزودن یک دیدگاه جدید