موسیقی ما - اعلام خبر تداوم معافیت مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی، هنری، انتشاراتی و مطبوعاتی در لایحه بودجه سال ۹۹ توسط رئیس سازمان برنامه و بودجه، اگرچه خبر خوشی برای اهالی موسیقی به حساب می‌آمد، اما واکنش‌های متعددی به دنبال داشت. بسیاری درآمد بالای تعدادی از ستارگان سینما، خوانندگان و فعالان عرصه‌ی هنرهای تجسمی را دلیل عصبانیت خود از این طرح می‌دانند؛ بی‌آنکه به این مساله توجه داشته باشند که این تعداد از هنرمندان سهم اندکی از جامعه‌ی بزرگ فرهنگ و هنر کشور هستند. گویی مخالفان این طرح می‌خواهند برای یک دستمال، قیصریه را به آتش بکشند.
 

• قانون معافیتِ مالیاتی هنرمندان چه می‌گوید؟

قانون مربوط به معافیت مالیاتی هنرمندان و اصحاب فرهنگ در سال 1380به تصویب رسید که البته چند سالی اجرایی نشد تا در نهایت، در سال 93دوباره قابلیت اجرایی پیدا کرد که ماحصل آن این بود که مجموعه‌ای از فعالان انتشاراتی، مطبوعاتی، قرآنی، فرهنگی، هنری و رسانه‌ای که دارای مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند، مشمول مالیات با نرخ صفر درصد هستند؛ اما امسال در پیش‌نویس اصلاح و ساماندهی معافیت‌های مالیاتی، سازمان امور مالیاتی پیشنهاد به حذف بند مربوطه از ماده ۷۹ پیش‌نویس و جایگزینی تخفیف ۵۰ درصدی به جای معافیت صددرصدی افراد شاغل در این حوزه‌ها داد. این مساله با واکنش بسیاری از هنرمندان روبه‌رو شد؛ خانواده‌ی هنرمندان بر این اعتقاد بودند که با توجه به اقتصاد نحیفِ بدنه‌ی فرهنگ و هنر در مقایسه با الگوهای اقتصاد کلان بنگاه‌های تجاری فعال و با تاکید بر وابستگی بخش‌های متعددی از فعالیت‌های فرهنگی و هنری به کمک‌ها و یارانه‌های دولتی، این حذف می‌تواند ضرر و زیان‌های بسیاری را به وجود آورد.

در همان زمان خانه‌ی موسیقی در بیانیه‌ای در این زمینه نوشت و در بخشی از آن اشاره کرد: «ما به طور مستدل و با ذکر تبعات منفی و غیرکارشناسانه بودن قانون معروف به ده درصد به طور رسمی از سازمان برنامه و بودجه خواستیم تا مصوبه را از بودجه سال آتی حذف کند؛ ولی متاسفانه اخباری به گوش می‌رسد که متاسفانه نه تنها نسبت به حذف این بند اقدامی نکرده است، بلکه تصمیماتی در خصوص حذف معافیت مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی اتخاذ شده که در صورت صحت این تصمیم باید بر پیکر نحیف و نزار فرهنگ کشور فاتحه‌ای قرائت کرد!»
 

• وزیر وارد می‌شود

اما پس از انتشار جزئیات «پیش‌نویس لایحه اصلاح برخی قوانین و مقررات مالیاتی»، «عباس صالحی» -وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی- در نامه‌ای به اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور و محمود واعظی، رئیس دفتر او و نیز مسعود کرباسیان، وزیر اقتصاد، خواستار بازنگری این پیشنهاد شد.

پس از آن بود که «محمدباقر نوبخت» -رئیس سازمان برنامه و بودجه ایران- با صدور یک «دستور فوری»، با پیشنهاد لغو معافیت مالیاتی هنرمندان در لایحه بودجه ۹۹ که از سازمان امور مالیاتی برای تحقق اهداف مرتبط با «اقتصاد مقاومتی» مطرح شده، مخالفت کرد و درباره‌اش گفت: «با توجه به این که خطر تهاجم فرهنگی و توطئه‌های نفوذ و استحاله فرهنگی دشمنان انقلاب به طور مداوم گوشزد می‌شود، لزوم حمایت همه‌جانبه از فعالیت‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای ضروری است.»

او همچنین به این مساله اشاره داشت که: « به‌خاطر ۲۰۰ سلبریتی نمی‌توانیم از همه ۲۰۰هزار هنرمند مالیات بگیریم. این کار نیاز به اصلاح قانون دارد؛ ولی در قانون فعلی معاف هستند.»

اشاره‌ی «نوبخت» به چهار هزار ناشر، یک‌هزار و ۵۰۰ کتابفروشی، سه‌هزار و ۵۰۰ موسسه قرآنی، ۸۰  هزار فعال قرآنی، ۲هزار گروه هنری و تجسمی و تاتر در کشور و پنج هزار رسانه مکتوب و مجازی بود که دامنه‌ی فعالیت و اثربخشی محصولات و تولیدات آنها در تمامی عرصه‌های هنری، فرهنگی، رسانه‌ای و قرآنی شاملِ تمامی مردم می‌شود. از آن طرف این معافیت می‌تواند تلاش برای یاری رساندن به بهبود تولیدات و محصولات فرهنگی از یک سو و از سوی دیگر تقویت مشاغل عرصه هنر و فرهنگ باشد و تاثیری مهم بر سرانه مصرف کالاها و محصولات فرهنگی بگذارد.
 

• عقب‌نشینی دولت

شاید به خاطر همین انتقادات است که به نظر می‌رسد، دولت از مواضعِ خود عقب‌نشینی کرده است؛ چنانچه رئیس سازمان برنامه و بودجه در برنامه‌ی تلویزیونی درباره‌ی موضع دولت در این خصوص گفت: «اینها در مأموریت بودجه نیست و باید قانون مالیاتی اصلاح شود، در طرح اصلاح ساختار بودجه، بنا داریم بخشی از موارد مالیاتی را هم اصلاح کنیم؛ بخشی از تخفیف‌های مالیاتی را قرار است اصلاح کنیم البته نه چشم‌بسته! آیا درست است معافیت مالیاتی مطبوعات را کم کنیم؟ این‌که می‌گویید «هر مقدار می‌خواهید از هنرپیشه پردرآمد مالیات بگیرید» یک بحث است و این‌که به‌صورت کلی بگویید «از هنرمندان باید مالیات بگیرید» بحث دیگری است. هنرپیشه‌های پردرآمد هم باید مالیات بدهند و چه‌کسی می‌گوید که نباید بدهند؟! البته در قانون فعلی این افراد هم معاف هستند ولی در اصلاح قانون مالیات‌ها حتماً تغییراتی در این خصوص اعمال خواهد شد.»

او البته بارِ دیگر تاکید کرد: «200 هزار هنرمند داریم که طبق اعلام وزارت ارشاد متوسط حقوق آنها زیر 2 میلیون تومان است، شما 20 هنرپیشه را نبینید که پرآوازه هستند و درآمد بالایی دارند، اینها تعدادشان محدود است؛ نمی‌توانیم به‌طور کلی تصمیم بگیریم.»

«علی‌اصغر کاراندیش» -معاون پارلمانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی- نیز در همین باره می‌گوید: «مگر چند سلبریتی و یا افرادی که در سال در آمد بالا دارند، داریم؟ این نیست که همه بازیگران دارای درآمد بالا باشند. یا در حوزه موسیقی و خوانندگان، مگر چند خواننده داریم که کنسرت برگزار می‌کنند؟ ما خوانندگان بسیاری داریم که حتی کنسرت هم برگزار نمی‌کنند. در حوزه نشر هم اینگونه است. تنها شاید دو یا چهار تا موسسه اینطور باشند. این موسسات کتابشان معاف از مالیات است، اما فعالیت آموزشی و درآمد کلاس‌های آموزشی آنها معاف نیست.»

معاون حقوقی و پارلمانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی- همچنین در این باره اضافه می‌کند: «ما به عنوان دستگاه فرهنگی معتقدیم هنرپیشه، خواننده، موسسه یا هرجایی که درآمد بالایی داشته باشد باید مالیات بدهد، اما باید کارشناسی شود. پس نمی‌شود با یک جو رسانه‌ای، موضوعی را لغو یا اضافه کنیم. عده‌ای مطرح می‌کنند، سلبریتی‌ها درآمد بالا دارند، چرا معاف‌اند؟ اما نکته‌ای که وجود دارد،‌ این است که در بین بازیگران و خوانندگان تعداد بسیار اندکی هستند که دستمزدهای بالایی می‌گیرند و کار زیاد در سال انجام می‌دهند؛ اما عمده و اکثریت قریب به اتفاق درآمد آنچنانی ندارند. اگر قرار باشد ما بخواهیم این دو قشر را از مالیات معاف کنیم،‌ باز هم عدالت برقرار نشده است. ما در نظر داریم که به یک بررسی بپردازیم  و بگوییم کسانی که در سال از سقف مشخصی بیشتر درآمد دارند، از این معافیت بهره‌مند نمی‌شوند. از آنجایی که تمام معاف‌شدگان در موعد مقرر باید اظهارنامه مالیاتی خود را پر کنند، این قابل کنترل است و می‌توان درآمدها را مشخص کرد.»
 

• وزیر اقتصاد چه می‌گوید؟

«فرهاد دژپسند» -وزیر امور اقتصادی و دارایی- هم معافیت مالیاتی را تنها یک لایحه می‌داند که هنوز اجرایی نشده است: «این بحث هم اکنون یک طرح و لایحه است و قرار است در مجلس مورد بحث و بررسی قرار بگیرد. ۲۵ کارشناس اقتصادی را برای بررسی این موضوع دعوت به تحلیل و موشکافی کرده‌ام تا با نارضایتی عموم مواجه نشویم. در بودجه سال ۹۹، درآمد مالیاتی حدود ۱۶۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده و بنا به شرایط اقتصادی این عدد را مناسب دانستیم، چون سال گذشته ۱۰۹ هزار میلیارد تومان درآمد برآورد شده بود.»
 

• مخالفان چه می‌گویند؟

خبر معافیت مالیاتی هنرمندان از همان زمانی که مطرح شد، واکنش‌های منفی فراوانی داشت که شامل برخی نمایندگانِ مجلس، رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی بود؛ بسیاری اعتقاد داشتند معافیت کلی یک قشر خاص که (بخشی از آنها) درآمد قابل‌توجهی دارند، اتفاقِ عادلانه‌ای نیست. توجه آنان بیشتر به هنرمندانِ پول‌سازِ سینما، خوانندگانِ سلبریتی و همچنین هنرمندانِ تجسمی بود که آثارشان در حراجی‌های بزرگ گاه تا چندین میلیارد تومان به فروش می‌رسد و البته انتشاراتی که کتاب‌های سودآوری منتشر می‌کنند.
 

• 300 میلیارد در مقابل 50 هزار میلیارد

اما مخالفان به این موضوع توجه ندارند که به‌گفته مسئولان اقتصادی کشور و کارشناسان بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان معافیت مالیاتی در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور گسترده شده است که سهم مالیات بدنه جامعه فعالان فرهنگ و هنر کشورمان تنها عدد ۳۰۰ میلیارد تومان است.