نگار دستمال چی، آهنگساز:
تا شاگرد عاشق نباشد معلمی هم نیست
نگار دستمال چی متولد ۱۳۵۶ رشت و دانش آموخته رشته موسیقی از جهاد دانشگاهی تهران. او می گوید در طول تاریخ، ضدیت با هنر موسیقی وجود داشته، اما مردم موسیقی را حفظ کرده و پیش برده اند. این آهنگساز معتقد است حذف صدای زن مانند حذف تعدادی نت یا سیم یا شکستن یک ساز است و بانوان باید در چارچوب قانون از این حق برخوردار باشند تا بتوانند صدایشان را در همین مملکت شکوفا کنند. با دستمال چی درباره مسایل و مشکلات این روزهای موسیقی به گفت وگو نشستیم:
این روز ها اغلب مخاطبان از تکراری شدن موسیقی سنتی گلایه می کنند، نظر شما درباره این نظر چیست؟
اگر آگاه باشیم که موسیقی چیزی جز صدای درون آهنگساز و نوازنده که برگرفته از احساسات، عواطف، رنج ها و مسایل روز اجتماعی، سیاسی و فرهنگی که بازتابش توسط نوازنده اجرا می شود نیست، آنگاه خواهیم پذیرفت تنها موسیقی سنتی تکرار نمی شود. شما در دیگر هنر ها هم تحول و نوآوری چشمگیری ملاحظه نمی کنید و این مشکل هنرمند یا موسیقی نیست. با وجود پشتوانه های شعری و ردیف های موسیقی، امکان تولید موسیقی بد یا تکراری ممکن نیست. مشکل، ذایقه و طبع مردم است. یکی از ارگان های مهم که در تعیین سلیقه شنیداری مردم نقش بسزایی دارد، رسانه ملی است. یکی از وظایف رسانه ملی باید حمایت از موسیقی ردیفی و دستگاهی باشد (مثل حفظ میراث فرهنگی) اما صداوسیما دایما موسیقی مصرفی و بی کیفیت به خورد مردم داده است. در رسانه های ما حتی یک برنامه تخصصی موسیقی نداریم حتی در شبکه چهار، برنامه وزین «دستان» خواننده محور و زن گریز است. به نظر من ما در یک مرحله آشفتگی فرهنگی قرار داریم که فقط گذر زمان این مشکل را حل خواهد کرد. اگر نه آثار جدیدی مانند «نه فرشته ام نه شیطان» یا کار «هم آواز پرستو های آه» یا «یاد باد» از لحاظ فرم محتوا حس رنگ آمیزی کاملامتفاوت از هم هستند.
به نظر شما برای نوشدن موسیقی آیا فقط آهنگسازی روی شعر نو کفایت می کند؟
شعر نو می تواند در نوشدن موسیقی تاثیرگذار باشد ولی این به تنهایی کافی نیست یا بهتر بگویم این نگاه که شعر نو می تواند بهتر از اشعار دیگر شاعران چون مولانا، سعدی و حافظ گویای مسایل روز باشد، درست نیست. حلاوت و تازگی اشعار آن بزرگان هنوز هم می تواند نیاز امروز ما را برطرف کند. برای نوشدن موسیقی، یک اتفاق از درون هنرمند باید شکل بگیرد و رشد کند. این احساس هنرمند است که با توجه به درک و علم حاصل شده از اطراف خود، او را به نگاهی نو می رساند که در آثارش متجلی می شود. اصرار بر نوشدن بدون توجه به طی شدن مراحل آن، بد ترین ضربه را به موسیقی ما خواهد زد. تا دهه۷۰ اکثر آلبوم ها دلنشین و تاثیرگذار بود. اصرار به پلی فونی شدن، ایجاد رنگ های صوتی مختلف و دورشدن از ردیف و اضافه کردن تکنیک های پیچیده و به قولی جهانی شدن، مردم را از موسیقی سنتی دلزده کرد.
بسیاری معتقدند وقتی یک آلبوم در ذهن مخاطبان جا باز می کند، بقیه آهنگسازان و تهیه کنندگان به فکر کمترین ضرر هستند و معمولاآثاری از این دست را سفارش می دهند. نظر شما چیست؟
من اینطور فکر نمی کنم، چون تولید آلبوم یک زایش ذهنی است پس ذاتا نمی تواند در آن سفارش و کپی برداری جایی داشته باشد..
چندی است در بسیاری از شهرستان ها بانوان نوازنده نمی توانند به صحنه بروند. به نظر شما ادامه این روند به کجا خواهد رسید؟
من فکر نمی کنم این روند مداوم باشد. چون موسیقی در بستر یک جامعه رشد می کند و این نیاز جامعه است. در طول تاریخ همیشه با هنر مخصوصا موسیقی ضدیت وجود داشته و این مردم بودند که موسیقی را حفظ کرده و پیش برده اند. در دهه اخیر کنسرت هایی برای خانم ها اجرا می شد که قابل توجه بود ولی متاسفانه کنسرت ها از حالت رسمی و هنری تغییر شکل داد و این تاسف برانگیز بود. در مرحله بعدی مختلط بودن گروه ها بهترین اتفاق این سال ها بود که زنان هنرمند می توانستند هنرشان را در سطح و کیفیت عالی و حرفه ای در کنار مردان به نمایش بگذارند.
به نظر شما حذف صدای زنان از موسیقی منجر به گسترش چه نوع موسیقی ای در میان مردم شده است؟
همه ما انسان ها از بدو تولد با صدای زیبا و جاودانه لالایی های مادرانمان به خواب رفته ایم. حذف صدای زن مانند حذف تعدادی نت یا سیم یا شکستن یک ساز است. ای کاش بانوان در چارچوب قانون از این حق برخوردار باشند که بتوانند صدایشان را در همین مملکت شکوفا کنند زیرا در غیر این صورت یا گزینه زیرزمینی را انتخاب می کنند یا در جایی غیر از وطن خود به کار می پردازند.
در حال حاضر، گرایش به موسیقی سنتی و یادگیری ساز سنتی را چگونه ارزیابی می کنید؟
نسبت به دودهه گذشته استقبال و اشتیاق به یادگیری بی نظیر است، شاگردان خوبی تربیت شده، به جامعه هنری معرفی شده اند و نشانه آن را در جشنواره های موسیقی فجر می توان دید. ولی مشکل اینجاست که جوان احتیاج به دیده شدن و توجه دارد اگر شبکه ای برای موسیقی راه اندازی شود، اگر تولیدات جوانان خلاق از شبکه ها از انواع ژانرهای موسیقی پخش شود، برنامه های علمی و اطلاعات در اختیار مخاطبان قرار گیرد، این انرژی و خلاقیت هدر نرفته و به سمت موسیقی مصرفی و عامه پسند نمی رود یا سر از شبکه های بیگانه درنمی آورد.
نبود قانون کپی رایت یکی از معضلات اساسی موسیقی است، فکر می کنید چه مشکلاتی در راستای نبود این قانون به وجود می آید؟
قانون کپی رایت قانونی برای حفظ آثار هنری است و درک و شناخت آن به فرهنگ سازی نیاز دارد که باز هم صداوسیما در این زمینه می تواند بسیار اثر گذار باشد. مردم به زشتی دزدی آگاهند اما هنوز آگاه نیستند که کپی غیرمجاز هم نامش دزدی است. ولی مشکل اصلی تر آنجاست که خود صداوسیما هم که باید مجری این فرهنگ باشد، آثار مختلفی را بدون اینکه حق و حقوق پدیدآورندگان را رعایت کرده باشد، پخش می کند. در نتیجه، پیشرفت تکنولوژی و وجود سایت های متعدد دانلود رایگان و بی توجهی مسوولان در این حوزه، ورشکستگی صنعت موسیقی، دلزدگی و بی انگیزگی برای آهنگسازان را به دنبال آورده است. چرا مسوولان که برای هرچیزی فیلتر می گذارند، برای دانلود موسیقی فیلتر نمی گذارند.
نبود استاندارد درست برای تدریس موسیقی یکی دیگر از معضلات این هنر به شمار می آید. نظر شما در این مورد چیست؟ چه راهکاری پیشنهاد می دهید؟
همگان بر این باورند که موسیقی بر پایه اصول علمی است، یعنی برای تعلیم آن به افراد تحصیلکرده نیاز است و اگر یک استاندارد تدریس، تدوین شود، افرادی که در این امر حضور دارند صلاحیت سنجی شوند، خروجی هنرجویان بازتاب بهتری خواهد داشت. آموزشگاه ها باید درجه بندی شوند و نظارت مستقیمی از طرف اساتید مطرح کشور صورت گیرد.
نظرتان درباره هنرستان های موسیقی چیست و چرا چهره های شاخص به جامعه تحویل نمی دهند؟
هنرستان بهترین مکان برای کشف و پرورش استعداد های موسیقی است. تمام بزرگان موسیقی این کشور، فارغ التحصیل از هنرستان های این مملکت بودند. کسانی که در هنرستان ها تعلیم می بینند، نوازندگی آنان غیرقابل مقایسه با کسانی است که به طور آزاد در آموزشگاه ها تعلیم می بینند. در قدیم کسانی که فارغ التحصیل هنرستان بودند بلافاصله جذب صداوسیما و اداره فرهنگ و هنر و بیمه می شدند و این به معنی انگیزه است. ولی امروز این امکان وجود ندارد. دردناک تر اینکه خانواده ها صرف اینکه فرزندشان هنرستان می رود فرزند را ثبت نام می کنند و به کمترین چیزی که توجه دارند، ساز و موسیقی است ولی در قدیم استعدادسنجی می شد و کسانی که وارد هنرستان می شدند، عاشق ساز بودند. مسلم است وقتی عشق نباشد استاد هم نمی تواند عشق و انرژی بگذارد در نتیجه چهره شاخصی به جامعه عرضه نمی شود
این روز ها اغلب مخاطبان از تکراری شدن موسیقی سنتی گلایه می کنند، نظر شما درباره این نظر چیست؟
اگر آگاه باشیم که موسیقی چیزی جز صدای درون آهنگساز و نوازنده که برگرفته از احساسات، عواطف، رنج ها و مسایل روز اجتماعی، سیاسی و فرهنگی که بازتابش توسط نوازنده اجرا می شود نیست، آنگاه خواهیم پذیرفت تنها موسیقی سنتی تکرار نمی شود. شما در دیگر هنر ها هم تحول و نوآوری چشمگیری ملاحظه نمی کنید و این مشکل هنرمند یا موسیقی نیست. با وجود پشتوانه های شعری و ردیف های موسیقی، امکان تولید موسیقی بد یا تکراری ممکن نیست. مشکل، ذایقه و طبع مردم است. یکی از ارگان های مهم که در تعیین سلیقه شنیداری مردم نقش بسزایی دارد، رسانه ملی است. یکی از وظایف رسانه ملی باید حمایت از موسیقی ردیفی و دستگاهی باشد (مثل حفظ میراث فرهنگی) اما صداوسیما دایما موسیقی مصرفی و بی کیفیت به خورد مردم داده است. در رسانه های ما حتی یک برنامه تخصصی موسیقی نداریم حتی در شبکه چهار، برنامه وزین «دستان» خواننده محور و زن گریز است. به نظر من ما در یک مرحله آشفتگی فرهنگی قرار داریم که فقط گذر زمان این مشکل را حل خواهد کرد. اگر نه آثار جدیدی مانند «نه فرشته ام نه شیطان» یا کار «هم آواز پرستو های آه» یا «یاد باد» از لحاظ فرم محتوا حس رنگ آمیزی کاملامتفاوت از هم هستند.
به نظر شما برای نوشدن موسیقی آیا فقط آهنگسازی روی شعر نو کفایت می کند؟
شعر نو می تواند در نوشدن موسیقی تاثیرگذار باشد ولی این به تنهایی کافی نیست یا بهتر بگویم این نگاه که شعر نو می تواند بهتر از اشعار دیگر شاعران چون مولانا، سعدی و حافظ گویای مسایل روز باشد، درست نیست. حلاوت و تازگی اشعار آن بزرگان هنوز هم می تواند نیاز امروز ما را برطرف کند. برای نوشدن موسیقی، یک اتفاق از درون هنرمند باید شکل بگیرد و رشد کند. این احساس هنرمند است که با توجه به درک و علم حاصل شده از اطراف خود، او را به نگاهی نو می رساند که در آثارش متجلی می شود. اصرار بر نوشدن بدون توجه به طی شدن مراحل آن، بد ترین ضربه را به موسیقی ما خواهد زد. تا دهه۷۰ اکثر آلبوم ها دلنشین و تاثیرگذار بود. اصرار به پلی فونی شدن، ایجاد رنگ های صوتی مختلف و دورشدن از ردیف و اضافه کردن تکنیک های پیچیده و به قولی جهانی شدن، مردم را از موسیقی سنتی دلزده کرد.
بسیاری معتقدند وقتی یک آلبوم در ذهن مخاطبان جا باز می کند، بقیه آهنگسازان و تهیه کنندگان به فکر کمترین ضرر هستند و معمولاآثاری از این دست را سفارش می دهند. نظر شما چیست؟
من اینطور فکر نمی کنم، چون تولید آلبوم یک زایش ذهنی است پس ذاتا نمی تواند در آن سفارش و کپی برداری جایی داشته باشد..
چندی است در بسیاری از شهرستان ها بانوان نوازنده نمی توانند به صحنه بروند. به نظر شما ادامه این روند به کجا خواهد رسید؟
من فکر نمی کنم این روند مداوم باشد. چون موسیقی در بستر یک جامعه رشد می کند و این نیاز جامعه است. در طول تاریخ همیشه با هنر مخصوصا موسیقی ضدیت وجود داشته و این مردم بودند که موسیقی را حفظ کرده و پیش برده اند. در دهه اخیر کنسرت هایی برای خانم ها اجرا می شد که قابل توجه بود ولی متاسفانه کنسرت ها از حالت رسمی و هنری تغییر شکل داد و این تاسف برانگیز بود. در مرحله بعدی مختلط بودن گروه ها بهترین اتفاق این سال ها بود که زنان هنرمند می توانستند هنرشان را در سطح و کیفیت عالی و حرفه ای در کنار مردان به نمایش بگذارند.
به نظر شما حذف صدای زنان از موسیقی منجر به گسترش چه نوع موسیقی ای در میان مردم شده است؟
همه ما انسان ها از بدو تولد با صدای زیبا و جاودانه لالایی های مادرانمان به خواب رفته ایم. حذف صدای زن مانند حذف تعدادی نت یا سیم یا شکستن یک ساز است. ای کاش بانوان در چارچوب قانون از این حق برخوردار باشند که بتوانند صدایشان را در همین مملکت شکوفا کنند زیرا در غیر این صورت یا گزینه زیرزمینی را انتخاب می کنند یا در جایی غیر از وطن خود به کار می پردازند.
در حال حاضر، گرایش به موسیقی سنتی و یادگیری ساز سنتی را چگونه ارزیابی می کنید؟
نسبت به دودهه گذشته استقبال و اشتیاق به یادگیری بی نظیر است، شاگردان خوبی تربیت شده، به جامعه هنری معرفی شده اند و نشانه آن را در جشنواره های موسیقی فجر می توان دید. ولی مشکل اینجاست که جوان احتیاج به دیده شدن و توجه دارد اگر شبکه ای برای موسیقی راه اندازی شود، اگر تولیدات جوانان خلاق از شبکه ها از انواع ژانرهای موسیقی پخش شود، برنامه های علمی و اطلاعات در اختیار مخاطبان قرار گیرد، این انرژی و خلاقیت هدر نرفته و به سمت موسیقی مصرفی و عامه پسند نمی رود یا سر از شبکه های بیگانه درنمی آورد.
نبود قانون کپی رایت یکی از معضلات اساسی موسیقی است، فکر می کنید چه مشکلاتی در راستای نبود این قانون به وجود می آید؟
قانون کپی رایت قانونی برای حفظ آثار هنری است و درک و شناخت آن به فرهنگ سازی نیاز دارد که باز هم صداوسیما در این زمینه می تواند بسیار اثر گذار باشد. مردم به زشتی دزدی آگاهند اما هنوز آگاه نیستند که کپی غیرمجاز هم نامش دزدی است. ولی مشکل اصلی تر آنجاست که خود صداوسیما هم که باید مجری این فرهنگ باشد، آثار مختلفی را بدون اینکه حق و حقوق پدیدآورندگان را رعایت کرده باشد، پخش می کند. در نتیجه، پیشرفت تکنولوژی و وجود سایت های متعدد دانلود رایگان و بی توجهی مسوولان در این حوزه، ورشکستگی صنعت موسیقی، دلزدگی و بی انگیزگی برای آهنگسازان را به دنبال آورده است. چرا مسوولان که برای هرچیزی فیلتر می گذارند، برای دانلود موسیقی فیلتر نمی گذارند.
نبود استاندارد درست برای تدریس موسیقی یکی دیگر از معضلات این هنر به شمار می آید. نظر شما در این مورد چیست؟ چه راهکاری پیشنهاد می دهید؟
همگان بر این باورند که موسیقی بر پایه اصول علمی است، یعنی برای تعلیم آن به افراد تحصیلکرده نیاز است و اگر یک استاندارد تدریس، تدوین شود، افرادی که در این امر حضور دارند صلاحیت سنجی شوند، خروجی هنرجویان بازتاب بهتری خواهد داشت. آموزشگاه ها باید درجه بندی شوند و نظارت مستقیمی از طرف اساتید مطرح کشور صورت گیرد.
نظرتان درباره هنرستان های موسیقی چیست و چرا چهره های شاخص به جامعه تحویل نمی دهند؟
هنرستان بهترین مکان برای کشف و پرورش استعداد های موسیقی است. تمام بزرگان موسیقی این کشور، فارغ التحصیل از هنرستان های این مملکت بودند. کسانی که در هنرستان ها تعلیم می بینند، نوازندگی آنان غیرقابل مقایسه با کسانی است که به طور آزاد در آموزشگاه ها تعلیم می بینند. در قدیم کسانی که فارغ التحصیل هنرستان بودند بلافاصله جذب صداوسیما و اداره فرهنگ و هنر و بیمه می شدند و این به معنی انگیزه است. ولی امروز این امکان وجود ندارد. دردناک تر اینکه خانواده ها صرف اینکه فرزندشان هنرستان می رود فرزند را ثبت نام می کنند و به کمترین چیزی که توجه دارند، ساز و موسیقی است ولی در قدیم استعدادسنجی می شد و کسانی که وارد هنرستان می شدند، عاشق ساز بودند. مسلم است وقتی عشق نباشد استاد هم نمی تواند عشق و انرژی بگذارد در نتیجه چهره شاخصی به جامعه عرضه نمی شود
تاریخ انتشار : چهارشنبه 11 تیر 1399 - 11:15
 |
|||||
 |
 |
 |
 |
 |
 |
آخرین مطالب
در همکاری مجدد با علیرضا افکاری
ظهر روز یکشنبه ۲۷ آبان
از شانزدهم آبان و به همت موسسه «آوای فروهر»
نشست خبری پروژه‌ی «سیمرغ» اثر استاد آهنگساز با حضور آرش امینی، حبیب صبور و مصطفی جعفری برگزار شد
عکس‌های اختصاصی موسیقی ما
عکس‌های اختصاصی موسیقی ما
عکس‌های اختصاصی موسیقی ما
عکس‌های اختصاصی موسیقی ما
عکس‌های اختصاصی موسیقی ما
پس از یک دهه دوری از صحنه
عکس‌های اختصاصی موسیقی ما
میثم مروستی از شکل‌گیری لیمبا گفت
عکس‌های اختصاصی موسیقی ما
عکس‌های اختصاصی موسیقی ما
عکس‌های اختصاصی موسیقی ما
عکس‌های اختصاصی موسیقی ما
عکس‌های اختصاصی موسیقی ما
عکس‌های اختصاصی موسیقی ما
مشکلات تهیه‌کنندگی موسیقی در گفت‌وگو با رضا خانزاده
برای اولین‌بار در ایران؛
افزودن یک دیدگاه جدید