موسیقی ما - بهمن بابازاده: «اوهام» فقط یک گروه زیرزمینی غیرمجاز خلاق نبود! اوهام جرقه بزرگی بود که پس از آن موسیقی زیر زمینی در ایران به معنای واقعی‌اش جان گرفت و توانست پا به پای موسیقی رسمی فعالیت کند و در بسیاری اوقات هم طرفدارانش بیشتر از موسیقی رسمی باشد. «راک مدرن فارسی» بهترین عبارتی است که می‌شود در توصیف این گروه به کار برد و درباره سبک و سیاق و چگونگی شکل گیریشان و سرنوشت عجیب و غریبی که داشتند، مطلب نوشت.

این گروه در سال ۷۸ به همت «شهرام شعرباف» شکل گرفت و در ادامه شاهرخ ایزدخواه و بابک ریاحی‌پور هم به آن پیوستند. موسیقی راک ایرانیزه شده «اوهام»، یک نکته عجیب دیگر هم داشت که آن اشعار انتخاب شده آن‌ها برای ملودی‌هایشان بود که همه و همه شعرهای حافظ بودند. «نهال حیرت» نخستین آلبوم این گروه بود که در تابستان‌‌ همان سال ضبط و آماده انتشار در بازار موسیقی کشور شد. این آلبوم با یکی از بزرگ‌ترین کمپانی‌های آن زمان قرارداد انتشار هم منعقد کرد. اما وزارت ارشاد در آن سال این آلبوم را اثری غربی و فاقد استانداردهای قانونی دانست تا «نهال حیرت» روی سایت «اوهام» و به صورت کاملا رایگان منتشر شود. همین ماجرا برای ظهور پدیده‌ای کافی بود که سالیان سال انتخاب بسیاری از «عشق راک»‌های ایرانی شد. آلبومی با مولفه‌های موسیقی مدرن زمان خود که ادغام موسیقی راک و سازهای ایرانی از آن معجونی لذیذ ساخته بود. همین تلفیق، آلبوم، آوازه اوهام را به خارج از مرزهای ایران هم برد. ولی طولی نکشید که اعضای این گروه به دلایل شخصی و خانوادگی نتوانستند فعالیتشان را با هم ادامه دهند و در ‌‌نهایت اوهام از هم پاشید.

حالا پس از این همه سال و اخبار ضد و نقیضی که درباره این گروه در رسانه‌ها منتشر می‌شد، شهرام شعرباف خبر از شروع رسمی فعالیت‌های مجاز این گروه می‌دهد.

***
شهرام شعرباف درباره سیر مراحل اخذ مجوزش در ایران می‌گوید: «قبل از عید بود که تصمیم گرفتم دنبال اخذ مجوز بروم. به هر حال باید برای رسیدن به برخی اهداف تلاش کرد. خود من هر چند زمان زیادی را برای گرفتن مجوز در سالهای گذشته سپری کرده بودم، ولی هرگز نا‌امید نشده‌ام و اعتقاد دارم هنوز هم می‌شود روی آن حساب کرد. درخواستمان را دادیم و برخورد خیلی خوبی هم با ما شد. در این فاصله هم که منتظر جواب درخواستمان بودیم مجوز چند اجرای پژوهشی را به ما دادند که ما در آموزشگاههای مختلف به اجرای برنامه‌های زنده پرداختیم. درخواست کنسرت بزرگ تهران را هم داده‌ایم که گفته‌اند پس از عید در مورد آن تصمیم گیری خواهد شد. من روی این کنسرت خیلی خوش بینم».
 

•  اجراهای پژوهشی؟

واژه اجراهای پژوهشی در فرهنگ لغات اهالی موسیقی به برنامه‌هایی اطلاق می‌شود که گروه‌ها و خواننده‌ها می‌توانند در آن برنامه‌ها برای جمع‌های زیر ۴۰۰ نفر به اجرای برنامه زنده بپردازند و در واقع کنسرت‌های خودمانی کوچکی هستند که برای محک زده شدن گروه‌هایی که تجربه اجراهای زنده نداشته‌اند، راهکاری تمرینی است. ذکر این نکته ضروری است که برای این اجرا‌ها مجوز رسمی و قانونی ارشاد حرف اول را می‌زند.

شعرباف در مورد این اجراهای اخیرش می‌گوید: «به مدت دو هفته و هفته‌ای سه جلسه در کنسرواتوار تهران برنامه داشتیم و و یک هفته قبل از عید هم در آموزشگاه «اوداج» سه سانس به اجرای برنامه پرداختیم که به خوبی هم از اوهام استقبال شد و معلوم شد که «اوهام» هنوز نمرده و زنده است و جاری...»

ذکر این نکته ضروری است که این گروه با‌‌ همان اعضای اصلی‌اش تجربه اجراهای بزرگ و بین المللی را هم داشتند و در‌‌ همان دوره هم که آلبوم «نهال حیرت» به صورت اینترنتی منتشر شده بود، در برنامه‌ای خیریه در کلیسای «روس ارتودکس» تهران برنامه بزرگی را روی صحنه برده بود. شهرهای برلین، هامبورگ و روستوک آلمان هم شاهد اجراهای بزرگی از «اوهام» بوده که در‌‌ همان مقطع مورد استقبال ایرانی‌های خارج نشین هم قرار گرفته بود.

• اعضای گروه

اعضای اصلی اوهام دیگر در کنار هم نیستند. شاهرخ ایزدخواه ساکن انگلیس است و درگیری‌های شخصی و خانوادگی‌اش باعث شده نتواند به ایران سفر کند. بابک ریاحی‌پور هم که در اکثر گروه‌های بزرگ داخلی وظیفه نواختن گیتار بیس را دارد. پس این اجراهای اخیر اوهام با چه کسانی روی صحنه رفته؟. شعرباف در این باره می‌گوید: «من چند سال قبل با یک گروه ایرانی به نام «جوب – جز» در تهران آشنا شدم و کارهای آلبومشان را انجام دادم. سبک کاریشان یک موسیقی «راک – جز» قوی است. هنوز وارد فازهای سطحی و خالتور نشده‌اند و کار خوب و قوی در خفا را با لودگی کارهای سطحی و معروف شدن عوض نکرده‌اند. انرژی دارند و آن روحیات راکر بودن را هنوز حفظ کرده‌اند. اصطلاح جالبی را هم برای گروه خودشان استفاده می‌کنند: «جز تهرونی!». در این اجراهای پژوهشی با آن‌ها روی سن رفتم و چون از کارشان هم خیلی راضی‌ام. احتمالا برای اجراهای رسمی هم با چند نفر از آن‌ها کار خواهم کرد و روی صحنه می‌روم. ولی قطعا چند نوازنده هم باید به تیم اضافه شوند که هنوز نتوانسته‌ام گزینه‌های مناسبی را پیدا کنم.»

این هنرمند در مورد احتمال حضور مجدد «بابک ریاحی‌پور» در اوهام نیز گفت: «صحبتی در این مورد هنوز نشده. بابک خیلی سرش شلوغ است و هنوز در این مورد فکر نکرده‌ام. خود من خیلی دوست دارم که بابک باشد. به هر حال از میان اعضای گروه اولیه، بابک فقط ایران است. اگر بابک باشد می‌توان آن عطر و بوی «اوهام» اولیه را بیشتر در گروه حس کرد. به نظرم اورجینال‌تر است. ولی با همین بچه‌های جوان هم در همین اجراهای پژوهشی نشان دادیم که می‌شود به آن اوهام واقعی نزدیک و نزدیک‌تر شد. خود من که خیلی امیدوارم. خیلی...»
 

• آینده؟

شعرباف در سال ۸۳ و پس از بازگشت به ایران مجموعه آثار منتشر نشده اوهام را در قالب آلبومی به نام «آلوده» منتشر کرد تا هواداران اوهام خوشحال‌ترین آدم‌های زمین شوند! شعرباف ولی در مورد فعالیت‌های جدید و رسمی‌اش می‌گوید: «آلبوم سلوی خودم را در بهار امسال ضبط خواهم کرد و امیدوارم تا اواخر تابستان آنرا وارد بازار موسیقی کشور کنم. شاید نکته جالب این آلبوم این باشد که همه شعرهای آن را خودم سروده‌ام و خبری از اشعار حافظ نیست. کنسرت‌های رسمی و سپس انتشار رسمی آثار «اوهام» هم از دیگر برنامه‌های امسال من است که با توجه به قول‌های مساعدی که گرفته‌ام به اجرایی شدن آن‌ها به شدت امیدوارم. سال قبل هم که با شاهرخ در انگلیس دیدار داشتیم به این نتیجه رسیدیم که با توجه به امکانات جدید تکنیکی و پیشرفت تکنولوژی، خیلی راحت می‌توانیم با هم به صورت اینترنتی ارتباط داشته باشیم و همکاریمان را باز هم از سر بگیریم. بخاطر همین است که به انتشار یک آلبوم قوی با‌‌ همان حال و هوای «اوهام» اصلی و قدیمی خوش بین‌ام. خود شاهرخ هم خیلی علاقمند است که این همکاری از سر گرفته شود. من برای آن لحظه شماری می‌کنم.»

عکس: مرتضی قدیمی