موسیقی ما- فراز انصاری: مهدی مقدم از جمله خوانندگان جوان حوزه موسیقی پاپ ایرانی است. یکی از خوانندگانی که با وجود همه مشکلات به زیر‌زمین کوچ نکرده و سعی می‌کند در بازار موسیقی حضور و هم‌چنان مخاطبان خود را داشته باشد. با او به گفت‌وگو نشستیم.

مدتی است که شایعات اطراف شما زیاد شده است. کارگردانی چند کلیپ را شروع کردید. نامه‌یی به شبکه ماهواره‌یی نوشتید. همکاری شما با پیام شمس قطع شد و گفته می‌شد قرار است با یکی از خواننده‌های نامی همکاری کنید و قطعه‌یی را با او بخوانید. البته خیلی از اینها هم شایعه بود. به نظر خودتان چرا این شایعات زیاد شدند؟
در روزنامه‌ها یا مجله‌ها؟

من از دوستان شنیدم. از انتشار آلبوم‌تان شروع کنیم. آن‌طور که یادم هست قرار شد آلبوم «سونامی» مجوز نگیرد و به علت همکاری‌تان با شبکه‌های ماهواره‌یی به آن آلبوم مجوز نمی‌دادند.
کم‌کم که زمان گذشت و شبکه‌های ماهواره‌یی زیاد شدند و بچه‌ها هم بیشتر کار کردند، درست بعد از آلبوم «خونسرد»، کلیپ‌های من هم پخش شد؛ در زمانی که یکی از شبکه‌ها از وزارت ارشاد شش ماه مجوز گرفته بود. این را هم بگویم که کلیپ‌های دو آلبوم «سونامی» و «خونسرد» هر دو دارای مجوز وزارت ارشاد و دارای پروانه نمایش هستند و این دو مجموعه صوتی و تصویری با مجوز ارشاد منتشر شده است. در آن زمان صحبت یا بحثی نبود که کار کردن با شبکه‌های ماهواره‌یی باعث ممنوعیت فعالیت می‌شود. این قانون بعد از مدتی تصویب شد و به ارشاد آمد. انتقال این قانون به آنهایی که کار می‌کردند زمان برد و بعد از آن هم تقریباً صد‌درصد افرادی که کاری از آنها در شبکه‌های ماهواره‌یی پخش می‌شد ممنوع‌الفعالیت شدند. ارشاد گفته بود از پخش نشدن کلیپ‌ها حداقل شش ماه بگذرد تا بعد از این زمان پرونده موسیقی آلبوم را بررسی کنند. قرار نبوده به این دلیل به سونامی مجوز ندهند. سونامی را بلافاصله بعد از آلبوم «خونسرد» در 1383 شروع کردیم. برای همه اشعار آن مجوز گرفتیم و برای پیگیری مجوز نهایی، آلبوم را به چند موسسه مثل راه زندگی و گیتی‌گویش سپردیم که هر یک در زمان مشخص در حال پیگیری مجوز بودند. اما اصلاً بحث این نبود که ارشاد نمی خواهد مجوز بدهد و من هم هیچ وقت قصد نداشته ام غیرمجاز کار کنم. پیام شمس الان ایران نیست و مدتی است که از ایران رفته است. کلام، موسیقی، تنظیم و هنر او، همین طور که همه شنیده اند دل‌نشین و قابل تقدیر است. آن موقع که با پیام کار می کردم چون تنظیم‌های او خلوت و منحصر به فرد بود و همیشه جلوتر از مارکت موسیقی پاپ حرکت می‌کرد بعضی از همکاران از او انتقاد می‌کردند. اما همین سبک خلوت کم‌کم مد شد و حالا خیلی‌ها تابع کار او شده‌اند و به جای انتقاد می‌خواهند با او کار کنند. پیام به نظرم چند سالی از دیگر بچه‌های موسیقی هم‌دوره‌ى خود جلوتر بود. می‌توانید آلبوم‌های «خونسرد» یا دیگر آلبوم‌های همان سال را که مثل من آلبوم اول بود بررسی کنید تا به این نتیجه برسید. بحث‌آم بیشتر بر سر دلنشین بودن این آلبوم‌هاست نه کار من. پیام با مهارت و شناخت از موسیقی و مهدی مقدم توانست این آلبوم ها را بسازد. در حال حاضر هم رابطه‌ام با او قطع نشده و به قول معروف عدم هم‌کاری نداریم. همین الان هم داریم با هم کار می‌کنیم. مثلاً یک فیلم سینمایی که آهنگ‌هایش هفت قطعه Vocal دارد و این آهنگ ها را پیام شمس برای فیلم منفی 18 که خودم هم در آن بازی می کنم و می خوانم، ساخته است. پیام در آن زمان درگیر خواننده های دیگر بود و سرش شلوغ شد. من هم به این دلیل که نمی توانستم کار نکنم و کارم را دوست دارم و پیگیر هستم با سعید سام آشنا شدم. این هم یکی از شانس هایی بود که داشتم و سعید سام هم مثل پیام خیلی بااستعداد است. پیام با خیلی ها کار کرده و فقط آهنگساز من نبوده تا بخواهد فقط برای مهدی مقدم آهنگ بسازد. پیام قبل از من هم کار می‌کرد اما خب به هر حال آن زمان، وقتی آلبوم «خونسرد» به بازار آمد هر دو ما با هم مطرح شدیم.

اما خب اطراف شما شایعه زیاد است. خواننده آلبوم خونسرد که بدون هیچ حاشیه‌یی محبوب شد بعد از آلبوم «سونامی» یک‌دفعه اطرافش پر از حاشیه شد...
فکر می کنم چند دلیل داشته باشد. یکی از آنها می تواند پخش کلیپ های من از ماهواره باشد که باعث شد توجه روی شخص مهدی مقدم بیشتر شود. به هر حال آهنگساز من عوض شد و دوستان ممکن است فکر کنند احتمال دارد هر دو ما ارتباط مان را به هم زده باشیم. هر چیزی که طبق روال قبلش طی نشود باعث سوال و جواب در ذهن ها می شود و همین شایعات را به وجود می آورد. اما این شایعات اصلاً پایه و اساس نداشت. بر فرض به مسافرت خارج از کشور رفتم و آنها گفتند مهدی مقدم از ایران رفت و آن طرف قرارداد بسته و دارد کار می کند.

واقعاً این طور نبوده؟
اصلاً این طور نبود. برای تفریح به آنجا رفتم که اصلاً جای مناسبی برای ادامه فعالیت موسیقی نبود. اگر به جایی که می شد فعالیت موسیقی انجام داد سفر داشتم درست بود اما من به جایی رفتم که ربطی به موسیقی نداشت.

روند پرحاشیه کلیپ‌ها از شبکه ماهوار‌ه‌یی و اخذ مجوز ارشاد چطور بود؟
به این دلیل که بعد از پخش کلیپ ها ممنوع‌الفعالیت شدم تا مدتی کلیپ‌ها را قطع کردم تا آلبوم سونامی مجوز بگیرد. به محض اینکه این آلبوم مجوز گرفت کلیپ های من از همان فرمت VCD توسط شرکتی که آلبوم «سونامی» را از اینجانب خریداری کرده بود خودسرانه در شبکه ماهواره یی پخش شد و اینجانب مقصر شناخته شدم.

تا آنجا که یادم هست کلیپ‌های شما را یکی از شرکت‌های فرهنگی‌هنری پخش و تولید آلبوم که در حال حاضر مجوز فعالیت ندارند به شبکه‌ها فرستاد...
بله و بدون اجازه کلیپ‌ها را پخش کردند و چه همان شرکت و چه شبکه‌هایی که کار را پخش کردند از من هیچ اجازه‌یی نگرفتند. البته این را هم بگویم که هیچ شبکه‌یی رضایت‌نامه‌یی از اینجانب برای پخش کلیپ ندارد. من کلیپ‌ها را به شرکت آوای سپهر واگذار کردم و باقی آن را به شرکت آقای م.ش. فروختم اما با اینجانب کاملاً تسویه حساب نکردند. پخش کلیپ طبق قرارداد هیچ ارتباطی به اینجانب نداشت اما پای من در میان بود چون کلیپ های من و تصویر من پخش شده بود و من زیر سوال رفتم.

عکس‌العمل شما چه بود؟
هیچ چاره‌یی نداشتم. هیچ‌کس واقعاً باور نمی‌کرد که من این کار را نکرده‌ام و آنها را برای پخش نداده‌ام. گفتند پس برای چه ساخته بودی؟ من قرار بود برای آنها مجوز بگیرم که به‌خاطر فروش آنها در پک‌های تصویری، یا پخش آنها در ماهواره ممنوع‌الفعالیت شدم ولی باید کار می‌کردم. بالاخره بحث درآمد هم هست و نمی‌توانستم این کار را کنار بگذارم. شعرهای مجوزدار را انتخاب می‌کردم و در یک چارچوب خاص، آهنگسازی و آماده می‌کردم و شئونات اسلامی را هم رعایت می‌کردم و کارها را به آقای م.ش. می‌فروختم.

در حال حاضر کلیپ‌های شما در حال پخش است؟ کلیپ جدید ساخته‌اید؟
اگر دقت کرده باشید مدتی است که پخش این کلیپ ها خیلی کم شده است. به رغم داشتن تعداد زیادی کلیپ پخش نشده به هیچ وجه تمایل به همکاری با شبکه های ماهواره یی ندارم.

خب نمی‌توان این را مدیریت کرد...
آنهایی که پخش کلیپ ها را قطع کردند خودشان کاملاً در جریان هستند که چه می گویم. از روزی که گفتم قطع کنید، نه تنها پخش آنها قطع نشد بلکه بیشتر هم پخش کردند. اما واقعاً قطع نمی کنند. حتی اخطار دادیم، وکیل گرفتیم و شکایت هم کردیم اما پخش آنها قطع نشد.

توضیحی هم راجع‌به فیلم‌تان منفی 18 بدهید.گویا در تئاتر می‌خواندید؟
خیر. هفت سال تئاتر بازی کردم اما رشته ام گرافیک بود. این فیلم دو سال و نیم پیش کلید خورد و ساخته آقای نصیری است. بازیگران آن هم آقای شهرام پوراسد، کاوه سماک باشی، خانم روناک یونسی و دوستان دیگر هستند.

پس الان فیلم برای مجوز اکران مشکلی ندارد؟
خدا را شکر مشکلی برای اکران ندارد و پروانه نمایش از وزارت فرهنگ و ارشاد دریافت کرده.

در حال حاضر آلبومی آماده دارید؟
بله. تعداد زیادی آهنگ ساخته شده با سعید سام دارم که با کارهای زیبای او نیز آشنا شده اید و همچنین قطعاتی با پیام شمس و شورا کریمی.

مجوز هم گرفته؟
در حال حاضر شعرها مجوز گرفته اند.

چند وقتی است که وقتی یک‌کار به صورت زیرزمینی انجام می‌شود بعد از مدتی لو می‌رود و کار قبل از پخش وارد بازار می‌شود. این مورد در سونامی هم گریبان‌گیر خود شما شد و حتی کاست آن هم به بازار آمد...
کارهایی که کلیپ می‌شوند طبیعی است که لو بروند، اما این آلبوم را من سال 1383 به ارشاد دادم. دو سال در ارشاد بود و بالاخره در سال سوم مجوز گرفت. این اتفاق در سال 1386 افتاد. اگر قرار بر این بود که کار بدون مجوزی ارائه کنم این همه هزینه نمی‌کردم و پی‌گیر اخذ مجوز نبودم و به ارشاد نمی‌رفتم. اما وقتی این همه زمان برای اخذ مجوز گریبان آلبوم را می گیرد، چنین اتفاقاتی هم می‌افتد. برای هر اصلاحیه ما سه سی‌دی رایت می‌کردیم و به ارشاد می‌بردیم و هربار نیز اصلاحیه‌ها بیشتر می‌شد.

اما بعضی از دوستان رسماً گفته‌اند می‌خواهند کار را بدون مجوز بیرون بدهند.
نه، من اصلاً این کار را نکردم. این قطعات غیرمجاز که الان بیرون هست اصلاً کیفیت ندارد و معلوم است که از روی کلیپ های پخش شده و سی دی ها رایت شده است. اگر قرار بود چنین کاری بکنم لااقل کار را با کیفیت و میکس و مستر خوب بیرون می دادم.

بحث دیگری هم در حال حاضر هست که موسیقی پاپ داخلی باید با موسیقی لس‌آنجلسی و حتی رپ زیرزمینی مقابله کند. آیا اصلاً این امکان هست؟ نظر شما در این مورد چیست؟
به وجود آمدن موسیقی‌های زیرزمینی علت دارد. در حال حاضر جوان‌ها به موسیقی رپ علاقه دارند. به نظرم باید به جای این‌که فشار بیاوریم و فضا را تنگ‌تر کنیم، لازم است فضایی مثبت و قابل کنترل برای این نوع موسیقی درست کنیم. باید روی اشعار این نوع موسیقی‌ها کار کرد تا به قول معروف از این جنگ خلاص شویم و همه در یک جهت باشیم.

خب، افراد زیادی هستند که دوست ندارند این جنگ تمام شود و به این‌که زیرزمینی هستند، افتخار می‌کنند.
خیلی از خواننده‌ها که قبلاً غیرمجاز کار می‌کردند و می گفتند به مجوز ارشاد نیازی نداریم همه رفته اند و مجوز گرفته اند. به این کاری ندارم که پایه و اساس این موسیقی زیرزمینی چه بود و کجا گذاشته شد. اما همه کسانی که مجوز گرفتند بعد از زیرزمینی بودن الان دارند خوب کار می کنند و مشکلی هم ندارند. می توان همه اینها را به شکلی کنار هم جمع کرد. اگر قرار باشد جلوی آنها را بگیریم فقط مدتی سکوت خواهند کرد چون هر کدام شان برای این کار دلیلی دارند. یا از روی علاقه یا برای کسب درآمد و... این کار را می کنند و دوباره به خواندن ادامه می دهند.

چند مورد هم هست که وزارت ارشاد به موسیقی رپ مجوز داده که خود من در کاست گوش دادم.
شاید یکی از دلایل فعالیت زیرزمینی موسیقی پاپ این بود که شعرهایشان مشکل داشت و تصمیم اصلاحیه زدن به کار را نداشتند. از این طرف هم گفته می شد کارها به علت زیاد بودن زمان اخذ مجوز می سوزد و آنها را پخش می کردند. الان برای شعر رپ هم همین طور است. برخی از کلام این شعرها آلوده است و واقعاً موسیقی نیست که بتوان به آن برای اخذ مجوز فکر کرد. کسی که این شعرها را می نویسد اصراری برای مجاز بودن آن ندارد.

به قول معروف عده‌یی از قانون‌گریزی فرار کردند، اما همه اینها دوست دارند قانون‌گریز شوند. الان همین انتظار هم از خواننده‌های محبوب مثل مهدی مقدم و... هست که با آنها مقابله کنند. خود شما راه‌کاری دارید؟
شخصی که رپ کار می‌کند به فکر این نیست که مجوز بگیرد چون از همان اول به خود گفته مجوز نمی دهند. وزارت ارشاد در این سال ها تنها به چند قطعه موسیقی رپ مجوز داده است. چون از اول گفته می شود مجوز نمی دهند پس هر کاری در این آشفته بازار می کنند تا دیده شوند. بعضی ها هم که به سیم آخر می زنند و همه تفاوت هایشان را رو می کنند تا به قول معروف طرفداران شان زیاد شود یا موسیقی شان شنیده شود.

خود شما تا به حال به این مرز رسیده‌اید که به سیم آخر بزنید؟
در کارهایی که کردم نه. حتی زمانی که فعالیتم ممنوع بود، سعی می کردم تمام شئونات را در کلام رعایت کنم.

حتی در کلیپ‌هایتان هم این طور نبوده؟
نه، اصلاً. به پوشش ها و رفتارها هم دقت می‌کردم که هیچ مشکلی نداشته باشد.

دیگر هم‌کاران و بچه‌هایی که موسیقی کار می‌کردند با این مورد مشکلی نداشتند؟
یکی دو نفرشان نظر دیگری داشتند اما بعد متوجه شدند همین‌طور باشد بهتر است.

مدتی هم کلیپ‌سازی شما خیلی روی دور بود و فلان کلیپ کارگردانش بر فرض مهدی مقدم بود. این کار به خاطر کلیپ‌سازی بود یا استعداد خودتان؟
هر دوی اینها تاثیر دارد. اگر مهدی مقدم کار بد یا ضعیفی انجام دهد، حالا هر کاری که باشد همه متوجه می‌شوند و آن را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهند و این به خود من لطمه می‌زند. در آن زمان سعی می‌کردیم با حداقل امکانات بهترین کاری را که می‌توانیم ارائه دهیم.

اگر قرار باشد بین ساختن کلیپ، بازیگری تئاتر و خوانندگی یکی را انتخاب کنید سراغ کدام می‌روید؟
طبیعتاً خوانندگی.

به شکل مجاز؟
بله، الان هم که به دنبال مجوز هستیم.

چند سال پیش آقای اعتمادی و چند نفر دیگر که موسیقی پاپ کار می‌کردند کانونی را به اسم موزیسین‌ها امروز تاسیس کردند. شما عضو این کانون یا در جریان فعالیت‌هایشان بودید؟
در جریان بودیم اما مثل این‌که کارها‌یشان ادامه‌دار نبود.

اگر یکی در حال حاضر بگوید شغل من خوانندگی است ممکن است به او بخندند.
خود شما فکر می‌کنید دلیلش چیست؟

دوست دارم جوابش را از شما بگیرم. اما فکر می‌کنم سلیقه می‌توانست در این مورد عامل مهمی باشد.
طبیعتاً همین‌طور است.

شاید این کار هم از آن حرکاتی است که هرچند‌وقت یک بار انجام می‌شود و در میانه کار هم رها می‌شود.
این کارها همیشه در حد حرف بوده است. کمی جلو رفته اند اما هیچ وقت پیگیر نبوده اند و کسی نیز از آنها حمایت نکرده. هیچ کس نیامده ببیند نیاز بچه های موسیقی چیست. خیلی از بچه ها برای کار مشکل مالی دارند. قیمت دستمزد آهنگسازها زیادتر شده و استودیوها قیمت شان بالاتر رفته. همه آنها به سختی کار می کنند اما نه بر فرض بیمه یی دارند و نه جایی هست که از آنها حمایت کند. اگر خود شما آلبومی را تولید کنید و به یک شرکت بفروشید هیچ تضمینی نیست که درست پخش شود. اگر آلبوم تان خوب فروش کند طبیعتاً شما هم پیشرفت خواهید کرد و اگر فروش خوبی نداشته باشد کار شما هم تمام است و باید همه چیز را از اول شروع کنید. این مشکلات هست و البته خود بچه ها هم اتحاد لازم را ندارند و هیچ کس نیست که آنها را رهبری کند. به نظر می رسد همین طور هم باقی بماند. بچه های موسیقی هیچ سکوی پرتابی ندارند که هم کلیپ داشته باشند و هم ممنوع الفعالیت نشوند.

مهدی مقدم از این به بعد به چه شکلی می‌خواهد ادامه دهد، آیا فقط با مجوز کار خواهد کرد؟
در همه کارهایم که گوش کنید متوجه خواهید شد خط مشخصی را طی نکرده ام. در چند سبک مختلف کار کرده ام و از هر کدام هم جواب گرفته ام. قطعه «بی رحم» یا «پشت شیشه» هر کدام مسیر جداگانه یی دارند و ربطی به هم ندارند، اما هر کدام طرفداران خودشان را دارند. خود این، این امکان را برای من به وجود آورد تا برای سلیقه های مختلفی کار کنم. البته ممکن است هر کسی این کار را انجام ندهد. آنها از خودشان می پرسند اگر موفق نشدم چه؟ اما من این کار را انجام دادم و در سبک های مختلف وارد شدم.

زمانی بود که آلبو‌م‌های خواننده‌های ما روند رو به رشدی داشت. بر فرض ناصر عبداللهی هر آلبومش از آلبوم قبلی بهتر بود یا گروه آریان اما الان کاملاً برعکس شده است. بنیامین در آلبوم 88 نسبت به آلبوم 85 افت کرده و... آیا در مورد کارهای شما هم این طور بود؟
خوب است با زمان خودت و روز به روز جلو بروی. اگر زمان اخذ مجوز کم باشد و در مدت کوتاهی آهنگت بعد از ساخته شدن شنیده شود، مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد و از بروز اشتباه برای آهنگ‌های بعدی جلوگیری می‌شود و در واقع موسیقی می‌شود که در زمان خودش خوب است و همه هم آن را می‌پسندند، اما وقتی زمان برای گرفتن مجوز زیاد است شما باید چند قدم جلوتر بردارید تا بتوانید جواب‌گوی این یکی دو سال گرفتن مجوز باشید و کارتان هر وقت منتشر شد تازگی داشته باشد. در ضمن اگر فکر کنی خواننده‌یی هستی که چون اسم و رسم پیدا کردی هر چیزی بخوانی خوب است و همه از آن خوش‌شان می‌آید کاملاً در اشتباه هستی. همیشه به این فکر کنید که در لبه پرتگاه ایستاده‌اید.

آیا خودتان هم تا به حال این گونه فکر کرد‌ه‌اید؟
نه، من روی کارهایم خیلی حساس هستم و باید اول به دل خودم بنشیند. اول شعر و آهنگ برایم اهمیت دارد و در وهله آخر هم تنظیم یک کار خیلی برایم مهم است. به هر حال اگر حسی عمیق روی کار باشد همین حس مخاطب را جذب خواهد کرد یا باعث خواهد شد شنونده از یک کار خوشش بیاید. مردم اغلب با ملودی و شعر کار ارتباط برقرار می کنند تا با تنظیم.

شما بیشترین کار گروهی را داشتید، دلیل آن چه بوده؟
همه کارهایی که من گروهی یا دو نفری خوانده ام به غیر از کارهایی که جنبه ملی داشت، یا تجاری بود یا به لحاظ رفاقت بود که بچه ها خواستند با حضور یا صدای من خودشان را بیشتر معرفی کنند و مطرح شوند. هیچ‌وقت به کسی نه نگفتم ولی خب متاسفانه بیشتر این خواننده ها گذشته خودشان را فراموش کرده اند اما واقعیت بر کسی پوشیده نیست. حتی بدون اجازه من کارهای ماکت را با صدای من و خودشان روی اینترنت گذاشتند.

خودتان آهنگسازی هم می‌کنید؟
آهنگسازی بله ولی تنظیم‌ها دست دوستانی مثل سعید سام و... است که در استودیوی خودم که به تازگی افتتاح شده، ضبط می‌کنیم.

کنسرتی پیش رو دارید؟
اگر مجوز بگیرم ان شاءالله کنسرت هم خواهم گذاشت.