• مهدی رفعتی | کارشناس ارشد و مدرس موسیقی
  

موسیقی ما - موسيقي هنر بيان احساسات به وسيه صداهاست. بنابراين احساس جزو اركان بسيار مهم در هنر موسيقي است.مدتي است كه تعدادي از اهالي تحصيل كرده موسيقي، دم از خلق آثاري بدون درنظر گرفتن مخاطب مي زنند و بار تمامي آثار گذشتگان و زير سوال بردنتوجه مخاطبان به آن آثار، آن موسيقي ها را رد كرده و پديدآورندگان آن را مطرب يا به اصطلاح خودشان خال تور مي نامند.

برخي از آنها پا را از اين فراتر گذاشته و به شخصيت هاي تاريخ موسيقي كلاسيك چون شوپن هم اين وا‍‍ژه ها را نسبت مي دهند و خود را نوگرا در موسيقي عنوان مي كنند. به عقيده آنان افرادي كه از آثار آنها لذت نمي برند مشكل خودشان است بايد لذت ببرند.

هوشيار خيام از چهره هاي تحصيل كرده و مطرح در عرصه موسيقي آكادميك است. آلبوم «زهي ها» را به بازار موسيقي عرضه كرده و زماني كه اين اثر براي نقد و آناليز به اينجانب سپرده شد، ابتدا به طراحي روي جلد دقت كردم كه تصوير يك طناب ضخيم جلب توجه مي كرد كه اين مي تواند بدان معنا باشد كه مخاطب با اثري داراي تار و پود مستحكم مواجه است. چندين بار با دقت آلبوم را شنيدم . انصافا تمامي فاكتورهاي يك اثر آكادميك حرفه اي در آن رعايت شده بود و كارها تار و پود محكم و در هم تنيده اي داشت. براي اين كه در نقدش دچار سليقه شخصي نشوم، جامعه آماري متشكل از 30 نفر شامل 12 نفر در حيطه موسيقي ايراني ، 12 نفر در حيطه موسيقي كلاسيك و 6 نفر مخاطب آزاد و دوستدار موسيقي انتخاب كردم. با هر سه گروه كل آلبوم را شنيديم و نظرها به اين صورت بود:

اين چه بود؟! سر ما درد گرفت! آيا دارند سازشان را كوك مي كنند؟ ما كه چيزي نفهميديم! فكر كنم موسيقي فيلم ترسناك است! لطفا خاموشش كنيد! بد نبود ولي من چيزي نفهميدم و بعضي ها هم با شنيدن اولين كار جمع را ترك كردند.

سوال از آقاي خيام اين است" هدف از توليد اين اثر چيست؟ آيا ايرادي دارد كه شما با اين سطح علم و دانش قطعاتي ماندگار ومورد پسند عوام بسازيد و ژانر تخصصي موسيقي را نيز مانند آلبوم زهي ها براي مخاطبان خاص موسيقي در نظر بگيريد؟

آيا از محبوب شدن بدتان مي آيد؟ اين يك كنايه نيست بلكه سوال در مورد موسيقي ومشتي از همه جا رانده و مانده كه عنوان پيشكسوت را يدك مي كشند مطرح است؟

امروزه موسيقي مردم پسند ايراني در دست بي سوادان و فرصت طلبان است و تعداد زيادي از مردم از اين موسيقي در حال فاصله گرفتن هستند. اي كاش تحصيل كردگاني چون شما توجهي هم به مخاطبان عام موسيقي داشته باشند.

به قول شهداد روحاني كه مي گويد دو دسته اثر دارد ، يك دسته براي عوام الناس و تعدادي براي فني ها!
آقاي خيام آيا ايرادي دارد با دانش خود در موسيقي سطح سليقه جامعه را بالا ببريد؟ به هر حال آلبوم زهي ها مي تواند جايگاهي براي خود ايجاد كند و بنا بر اصل دموكراسي هر كس مي تواند به دنبال علايق خود برود. حالا چند نفر با آثاري چون آلبوم زهي هاارتباط برقرار خواهند كرد، بماند به قضاوت زمان!

با زبان عاميانه وسعي در همه فهم بودن تعدادي از آثار را آناليز كرده ام. قطعه شماره 2 سوييت پاييزي با بافت خطي يا كنتر توانيك و احتمالا از نظر مولف يك اضطراب شديد.

قطعه شماره 3" موتور حركت قطعه فواصل پنتاتونيك است.

قطعه 4: در اين قطعه بيشتر بر روي ديسونانس ها و گليسندوها براي ايجاد توهم تاريك بوده است و از سازهاي زهي در تقويت احساس توهم استفاده هاي افكتيو شده است.

قطعه شماره 5: تغيير سطح تم اصلي توسط پيانو و آكسون هاي زهي ، قطعه را پيش مي برد. موتور حركت قطعه ريتم تم اصلي است.

قطعه 8: مشابهتي با قطعه 7 دارد با تغييرات كاراكتر زهي ها براي ايجاد حس تعليق!

قطعه شماره 9: با بافت خطي در فضاي آواز دشتي يا مد فريژين كه به صورت پلي توناليته پيش رفته است.

قطعه شماره 10عجيب سوال برانگيز و كدر بوده و اي كاش نام آن يك پايان خوب بود به جاي يك شروع خوب!

چرا كه يك آلبوم بي كلام تابع يك رپرتوار است كه ابتدا و انتهايش از لحاظ معنا و مفهوم و عناوين بايد با يكديگر مرتبط باشند اما بنا بر آن شعري كه مي گفت هر كسي از ظن خود شد يار من سايد اين قضاوت مورد نظر مولف بوده ايت.اميدوارم تحصيل كرده هاي موسيقي به فرياد اين فن برسند چرا كه وقتي شير در ميدان نباشد، موش ها پادشاهي مي كنند.