موسیقی ما – بهمن بابازاده: کویتی پور پایه گذار یک اتفاق عجیب در دنیای موسیقی بود. اتفاقی که باعث شد تا خیلی از مداح های دیگر که تا به آن موقع دل و جرات نزدیک شدن به موسیقی را نداشته اند، کمی راحت تر وارد این فضا شوند. اما خود وی چندان از این اتفاق راضی نبود؛ نه به خاطر اینکه از مداحی وارد فضای پر التهاب موسیقی شده است، بلکه به خاطر دلخوری هایی که از انتشار آلبوم های اولش یعنی «غریبانه 1و2» دارد. اما بالاخره بعد از 5سال تصمیم گرفت تا تمام این دلخوری ها را کنار بگذارد و آلبوم جدیدش را که همان حال و هوای موسیقی مذهبی را دارد وارد بازار کند. او این آلبوم را محرم دو سال پیش در بازار موسیقی منتشر کرد و مورد توجه هم قرار گرفت. حالا نزدیک شدن به روز عاشورا بهانه ای شد باز هم سراغ این مداح قدیمی برویم.

• چند سالي هست كه كسي خبر از شما ندارد. دليل اين سال‌هاي سكوت چه چيزي مي‌تواند باشد؟

جاي تاسف بود كه آلبوم‌هاي «غريبانه يك و دو» به بازار آمدند و چون آن اتفاقات تلخ و ناگوار رخ داد و با ترفندهاي مختلف با آبروي من بازي شد، ديگر حس خوبي نداشتم و وقتي هم كه دل‌ات شكسته باشد، ديگر نمي‌تواني كاري را كه دوستش داري، انجام بدهي. آقايان بدون اجازه من آلبوم را وارد بازار كردند. به ارشاد هم كه شكايت كردم به دوستان گفتم كه من نه مي‌خواهم شركت‌شان را پلمپ كنيد و نه مي‌خواهم تهيه‌كننده را بازداشت و محاكمه كنيد. فقط جلوي انتشار و پخش آلبوم را بگيريد. چون قداست نواهايي كه براي شهدا خوانده شده، رعايت نشد و احساس مي‌كنم كه به آنها اهانت شده است.

• پنج سال سكوت شما با آلبوم «خاموش» شكسته شد. با چه حسي كار را شروع کردید؟

در تمام اين سال‌ها وقتي كسي خبري از ما مي‌گرفت، مي‌گفتيم: «هر چي عشق داشتم را از من گرفتند». متاسفانه در دنياي هنر ما مافيا حرف اول را مي‌زند و ديگر نه سليقه‌اي مانده و نه كسي دل مي‌سوزاند. با اين سكوت مي‌خواستم به نوعي از همه فاصله بگيرم و حداقل پيش وجدان خودم راحت باشم كه به كسي باج نداده‌ام و آخر سر هم وقتي اجاره خانه‌ام شش ماه، شش ماه عقب مي‌افتاد، از اين دنيا بدم مي‌آمد. اينها همه درد است. اين دردها را به نوعي در آن آلبوم فرياد زده‌ام و به نوعي تمام احساس‌ام را در آن گنجانده‌ام. آلبوم «خاموش» را در اصل اولين كار موسيقيايي خود مي‌دانم. با اينكه قرار بود يكي دو تا از كارها حال و هواي باورهاي ديني- مداحي را داشته باشد، ولي رفته‌رفته به سمت اين وادي بيشتر گرائيده شديم و به آن پرداختيم. هر چند معتقدم كه موسيقي و كلا هنر نبايد صرفا به باورهاي اعتقادي يك جامعه خلاصه شود. دنياي هنر فضاي بي‌نهايت و گسترده‌اي دارد كه بايد همسو با آن جلو رفت. چارلي‌چاپلين مي‌آيد ولي باز هم بالاتر از چاپلين خواهند آمد. تكنولوژي پيشرفت مي‌كند. انسان‌هاي خارق‌العاده هم خواهند آمد. ما هم تمام سعي‌مان اين بود كه در اين آلبوم كمي به‌روزتر و جديدتر كار كنيم.

• اما اين ماجرا كمي در مورد شما فرق مي‌كند. همه شما را به عنوان يك مداح اهل بيت مي‌شناختند ولي آلبوم «خاموش» در فضايي نزديك به پاپ ارائه شده.

در جواب سوال‌تان بايد بگويم كه ما ادعايي نداريم و براي «به‌به» و «چه‌چه» شنيدن، نيامده‌ايم. «خاموش» به نوعي انعكاس جفاهاي اين سال‌هاي سكوت من است ولي با حرفتان چندان هم موافق نيستم. اصلا اين‌گونه فكر نكنيد كه من هيچ شناخت و تجربه‌اي در مورد موسيقي نداشته و ندارم. من موسيقي روز جهان را دنبال مي‌كنم و علاقه‌مند هستم. «پينك فلويد»، «ديپ پارپل» و «اوسوبيسا» را واقعا دوست دارم و پيگير كارهايشان هستم. اگر من مثلا شكلك‌هاي «جيم‌كري» را درمي‌آوردم، حرف شما درست بود. من واقعا نبايد و نمي‌توانم يك چنين كارهايي را انجام بدهم و در تخصص من نيست. از لحاظ رواني ديوانه مي‌شوم و واقعا اين‌كاره نيستم. ولي در موسيقي شناخت كوچكي در مورد نت و ملودي داشته‌ام و دارم.

• به نظرتان نگاه ها در مورد موسیقی در بین مسئولان چگونه است؟

به نظرم نگاه‌ها منفي نيست، ولی كمي معرفت‌ها كم شده است. در ارتباط‌ها ديگر هيچ چيز رعايت نمي‌شود و به طرز عجيبي ديدگاه‌ها و ارزش‌ها فرق كرده. اگر مثلا من در مورد كسي كه واقعا لياقت‌اش را هم دارد، تعريف و تمجيد كنم، به چند روز نمي‌رسد كه حرف و حديث‌ها شروع مي‌شوند كه مثلا چه خبر بوده كه فلاني از فلاني تعريف كرده. روزگار خوبي را سپري نمي‌كنيم.

• همين بي‌معرفتي‌ها باعث شده تاكيد كنيد كه از لحاظ «مداح» براي شما استفاده نشود؟

بله من بارها خواهش کرده ام که از لفظ مداح برای من استفاده نشود. ما در حد حماسه‌سرا هم نيستيم، چه برسد به مداح. مداح اهل بيت جايگاهش خيلي بالاست. مداحي سير و سلوكي دارد. متاسفانه در جامعه ما هر كس ميكروفن را مي‌بيند، مي‌گويد بلندگو را بده به من. ماجراي اصطلاح مداح‌هاي اين دوره زمانه هم تقريبا همين‌گونه است. با نسبت دادن اين واژه به يك‌سري افراد نالايق، آبروي يك عده مداح مخلص را نبريم. من فقط دو نفر از دوستان را مي‌شناسم كه واقعا واژه «مداح» تنها برازنده آنهاست. البته ناگفته نماند آنها جزء معروف‌هاي اين وادي نيستند و شايد هم دوست نداشته باشند كه من اسمشان را بياورم ولي هم صداي داوودي دارند و هم اخلاقيتي دارند كه من در زندگي‌ام خيلي زياد از آنها درس گرفته‌ام.

• اين يك شكسته‌نفسي اغراق‌آميز نيست كه مي‌گوييد لفظ مداح را براي شما استفاده نكنيم؛ درحالي‌كه اين واژه در مورد كساني استفاده و رايج شده كه به قول شما بسياري از اصول فردي و اجتماعي و ديني را هم رعايت نمي‌كنند؟

اينكه حرف الان من نيست. من سه دهه است كه اين را مي‌گويم. هر سال محرم در هر محله‌اي هر كس ته صدايي داشته باشد، فقط در همان دهه ميكروفون را به دست مي‌گيرد و حتي شده يك «ياحسين» مي‌گويد. ولي ديگر در طول سال به دنبال مداحي در جلسات مختلف و معتبر نيست. اما اگر دور و بري‌ها همين دوستان را «مداح» خطاب كنند، توقعات طرف بالا مي‌رود و او خودش را صاحب سبك فرض مي‌كند و اين كار را خراب مي‌كند.

• به نظرتان سلیقه ای رفتار کردن بعضی از مداح های جوان و تازه وارد باعث آسیب دیدن نام مداح و اعتقادات دینی نمی شود؟

مشكل از خود ماست. بارها گفته‌ام. همين بلاهايي هم كه سرمان مي‌آيد هم مشكل از خود ماست. همين دهان كجي‌ها به نام سيدالشهدا هم كه شد، مشكل از خود ماست. آن‌قدر اهميت نداديم كه اوضاع تا اين حد بيخ پيدا كرد. وقتي با ضدزنگ در ورودي بهشت زهرا خيلي بدخط و زننده نوشته‌اند: «مداح و اكو موجود مي‌باشد!» به نظر شما يك چنين مشكلاتي به وجود نمي‌آيد؟ تاريخ و دين كه جاي خود دارند. خيلي چيزهاي ديگر هم صدمه مي‌بينند. پس به آن جوان هم بايد حق داد كه وقتي مي‌بيند اوضاع تا اين حد باري به هر جهت است، از هر روشي براي مطرح كردن نام خودش استفاده كند.

• هم‌نسلي‌هاي من خاطرات فراواني از «ممد نبودي» شما دارند و اين قطعه يكي از ماندگارترين كارهايي است كه اهالي خرمشهر به آن عشق مي‌ورزند. هنوز هم همان حس و عشق را نسبت به اين شهر داريد؟

چرا كه نه. قرآن به ما ياد مي‌دهد كه قلبت براي همه مردم و هم‌نوعان‌ات بتپد. خرمشهر هم يك قطعه از جهان است که من در آن زندگی می کنم. اما اين حق خرمشهر نيست. ول‌مانده... بايد زودتر و زيباتر از اينها ساخته شود. براي بازسازي خرمشهر خيلي‌ها آمدند و رفتند ولي اتفاق خاصي نيفتاد. اين هميشه اذيتم مي‌كند كه عروس جنوب، هنوز هم آثار آن روزهاي جنگ را در پيكره شهرش مي‌بيند.

• شهيد باكري آدم‌هاي جنگ را پس از پايان جنگ به سه دسته تقسيم كردند. شما خودتان را در كدام يك از اين دسته‌ها مي‌بينيد؟

ای كاش امروز شهيد باكري بود و مي‌ديد كه چطور آدم‌ها بعد از جنگ، نه به سه دسته، كه به هفتاد و دو ملت تقسيم شده‌اند. من نه گوشه‌نشين هستم و نه طلبكار اين دولت و نه طلبكار اين ملت. ولي خيلي زياد بدهكار خودم هستم.

• از چه لحاظ خودتان را بدهكار خود مي‌دانيد؟ وظايف اجتماعي يا ديگر چيزها؟

اين نگاه من است اگر بحث آن سه دسته را از من مي‌پرسيد. ما هفتاد و دو ملت شده‌ايم و از داخل خودمان را نابود مي‌كنيم. خودمان و ارزش‌هايمان را. اين را مسؤولان فرهنگي بيشتر بايد توجه كنند. به اسم غيرت ديني داريم به همه چيز ضربه مي‌زنيم. بارها گفته‌ام كه آقاجان، من مي‌دانم كه شما غيرت ديني داريد ولي كاري نكنيد كه دين ضربه بخورد. كاري نكنيد كه ارزش شهدا كه به خاطر من و شما رفتند، بي‌ارزش شود. اينكه من جزء كدام دسته از آدم‌هاي بعد از جنگ هستم زياد مهم نيست. به چيزهايي فكر كنيم كه شهدا به خاطر آنها رفتند. ما براي نگه داشتن آنها بايد فكري بكنيم. فلاني نماز يوميه‌اش را نمي‌خواند و جوانان و نوجوانان ما براي حضور در مجلس مداحي‌اش سر و دست مي‌شكانند. اين چه الگويي مي‌تواند براي جوانان اين جامعه باشد كه فرزندان همين شهداي جنگ هستند؟

• صحبتي اگر مانده به عنوان حرف آخر، مي‌شنويم؟

اگر درددلي بود، همه از عشقي‌ست كه خداوند به ما عطا كرده است. اميدوارم كه به ارزش‌هاي همديگر احترام بگذاريم و از يكديگر كينه به دل نگيريم. اگر از تيپ و كلام يك نفر خوشمان نمي‌آيد، نياييم و در رسانه‌ها هنرش را لگدمال كنيم و نقاط مثبتش را هم ناديده بگيريم. فرهنگ‌هاي من در‌آوردي زيادي در همه عرصه‌هاي جامعه اعم از هنر و ورزش وارد شده كه بايد مواظب باشيم. تمام اين ضعف‌ها در جامعه ناشي از كمبود فرهنگ مطالعه در جامعه است. اگر خوني ريخته شده براي تمام اين ارزش‌هاست. هر وقت جلوي دكه‌هاي روزنامه‌فروشي‌ها براي خريد مجله و روزنامه صف كشيدند، مي‌توان گفت كه مردم ما اهل مطالعه شده‌اند و جامعه روزهاي خوبي را در پيش دارد.

• قطعه خاموش

ترانه: میثم یوسفی
موسیقی و تنظیم: فرزین قره گزلو
تهیه کننده: سعید گلابگیر