موسیقی ما - سمیه قاضی‌زاده: مگر می‌شود فیلم عاشقانه‌ای خوب از آب در بیاید و موسیقی‌اش به یادماندنی نباشد؟ سال‌هاست که فیلمسازان فهمیده‌اند که اگر نگوئیم مهم‌ترین همراه یک فیلم رومنس موسیقی‌اش است، قطعا یکی از پراهمیت‌ترین‌هاست. خودتان مرور کنید ببینید از «رومئو و ژولیت» گرفته تا «تایتانیک» کدام عاشقانهٔ معروف و موفقی را می‌شناسید که موسیقی ماندگار و معروفی نداشته؟ نه اینکه بگویم نیست اما واقعا این از بی‌سلیقگی یک فیلمساز می‌تواند باشد که فیلم عاشقانهٔ خوب بسازد اما موسیقی کار درستی روی آن نگذارد. خدا را شکر که وونگ کار وای در این زمینه جزو خوش‌سلیقه‌ها بود و برای «در حال و هوای عشق»‌اش چنان موسیقی‌ای در نظر گرفت که کافی است تنها نت‌های اول ملودی‌اش را بشنوید تا آن را یادتان بیاید. والس آرامی که صدای ویولن سل آن با آن نت‌های کشداری که می‌نوازد، بارزترین صدای «در حال و هوای عشق» است. صدایی که به جای تمام حرف‌های عاشقانهٔ نگفتهٔ فیلم رساست و سرشار از عشق.
جالب این‌جاست که اصلا وونگ کار وای نام انگلیسی فیلمش را هم از روی یک آلبوم موسیقی به همین نام انتخاب کرد، در حالی که داشت به سی‌دی موسیقی برایان فری گوش می‌داد. وقتی هم که برای اولین بار قرار شد که تریلر فیلم در هنگ کنگ و آمریکا پخش شود موسیقی یکی از ترک‌های آن آلبوم روی آن گذاشته و پخش شد. این‌ها را گفتم که بگویم تا چه اندازه این کارگردان به موسیقی فیلمش توجه ویژه داشته. شاید به همین دلیل است که او برای آهنگسازی موسیقی فیلمش از دو آهنگساز کمک گرفت. شیگرو اومه بایاشی و مایکل گالاسو. دو آهنگسازی که هیچگاه بعد از ساخت این موسیقی نتوانستند این موفقیت را تکرار کنند و موسیقی‌ای به زیبایی آن بسازند. علیرغم اینکه هر دوشان کلی موسیقی ساختند، هنوز که هنوز است نام این دو آهنگساز به خاطر این موسیقی است که سر زبان‌هاست. موسیقی که شنونده اگر بخواهد هم نمی‌تواند آن را فراموش کند. هم به دلیل زیبایی ملودی و هم به خاطر تکرار بیش از اندازهٔ ملودی اصلی در طول فیلم! شاید باورتان نشود اما ملودی اولیهٔ «در حال و هوای عشق» که بعد از گذشت دقایقی از تیتراژ ابتدایی آغاز می‌شود، در طول فیلم 9 بار تکرار می‌شود. آن هم بدون کمترین تغییری. آهنگسازانش شانس آورده‌اند که موسیقی خوبی ساخته‌اند که آدم هر بار که آن را در ترکیب با آن 49 دست لباس قهرمان زن فیلم و آن همه رنگ‌های زیبای خود فیلم می‌شنود خوشش می‌آید وگرنه تحمل نه بار شنیدن یک ملودی در طول یک ساعت و اندی واقعا دشوار است.
شیگرو اومه بایاشی آهنگساز کاملا شناخته‌شده‌ای است که تا به حال بیش از 40 موسیقی فیلم کار کرده و کارش را از 1983 شروع کرده. وونگ کار وای هم قبل از اینکه «در حال و هوای عشق» را بسازد، شیگرو اومه بایاشی را خوب می‌شناخت چرا که این آهنگ‌ساز ژاپنی از معروفترین آهنگسازان فیلم‌های ژاپنی و چینی بود. او تم اصلی موسیقی این فیلم را به نام «یومه‌جی» ساخت. تمی که در واقع مخصوص «در حال و هوای عشق» ساخته نشده بود و در سال 91 و نه سال قبل از ساخته شدن فیلم وونگ کار وای، او آن را برای فیلم «یومه‌جی» به کارگردانی کارگردان ژاپنی سوزوکی سی جون ساخته بود.
اما آهنگساز دیگر موسیقی این فیلم، مایکل گالاسو آهنگساز آمریکایی بود که دو سال پیش از دنیا رفت. وونگ کار وای او را هم از «چانکینگ اکسپرس» می‌شناخت. او در طول عمر حرفه‌ای‌اش آهنگساز آنچنان پرکاری نبود اما در سال‌های اخیر موسیقی فیلم «سرافین»اش کلی طرفدار پیدا کرده بود و جایزه سزار بعد از مرگش به خاطر این فیلم به او اهدا شد. معروفترین موسیقی هم که در عمر کوتاهش ساخت همین موسیقی فیلم «در حال و هوای عشق» بود. اما از بهترین نوازنده‌‌های ویلن‌سل دنیا بود و در زمینهٔ همکاری‌های موسیقایی بین‌المللی از بهترین‌های روزگار. ملودی اصلی این فیلم هم ساختهٔ اوست. با این حال از میان این دو آهنگساز، همکاری وونگ کار وای با شیگرو اومه بایاشی در «2046» و «شب‌های ذغال‌اخته‌ای» هم ادامه پیدا کرد که هر دوشان موسیقی‌های خوبی داشتند هرچند به قوت «در حال و هوای عشق» نشدند. اما در مقایسه به گالاسو، اومه بایاشی موسیقی‌ فیلم‌های معروفی چون «بازگشت هانیبال»، «نفرین گل طلایی»، «قاتل»، «اشک‌هایی برای حراج» و... را هم ساخته است.
به جز آهنگسازان فیلم که خودشان آدم‌های سرشناسی در زمینه موسیقی فیلم بودند، صدای خوانندهٔ معروف جاز دههٔ 60 نت کینگ کول (Nat King Cole) و ترانه‌اش به نام «من در حال و هوای عشق هستم»، هم‌چنین از آوازهای چینی خواننده‌های مطرح چینی در این اثر استفاده شد. مثلا از صدای «ژوو خوان» (Zhou Xuan) که در دههٔ 30 در چین به عنوان «حنجرهٔ طلایی شانگهای» شناخته می‌شد درقطعات مختلف این موسیقی استفاده شده است. ترکیب موسیقی‌های استفاده شده در این فیلم هم بسیار متنوع بود از موسیقی جاز و موسیقی آمریکای لاتین گرفته تا موسیقی چینی.
شاید باید دلیل این همه ماندگاری و خاطره‌سازی موسیقی «در حال و هوای عشق» را در هماهنگی بی‌نظیر آن در تصاویر دانست. نه تنها در زمینهٔ ریتم که تصاویر کاملا با ریتم موسیقی هماهنگ شده‌اند بلکه در زمینهٔ رنگ‌بندی هم موسیقی با تصاویر هماهنگ است. رنگ‌های گرم فیلم موسیقی گرمی را طلب می‌کنند که به کم‌حرفی دو شخصیت اصلی نباشد و حرفی گویاتر بزند. حرفی که آنسامبل زهی و ویولن‌ها آن را به عاشقانه‌ترین شکل ممکن بازگو می‌کنند. جدای از این فرم «والس» هم که خود گویای عشق است، فرم بسیار مناسبی برای بیان این موسیقی بود که در هماهنگی کامل با سبک‌های دیگر موسیقی استفاده شده در این فیلم آمده بود. اگر فیلم را دیده بودید که حتما با خواندن این مطلب دلتان برای شنیدن دوبارهٔ موسیقی‌اش تنگ شده است. اگر هم که ندیده‌اید و موسیقی را نشنیده‌اید که تکلیف مشخص است و دی‌وی‌دی-پلیر منتظر.