موسیقی ما- وحید لشکری: شب یلدا که باشد، بساط خانوادگی هم جور است و بازار بگو و بخند ها بالاست. بعد آرام آرام نوبت بزرگان فامیل می شود که از نوه ها و فرزندانشان بخواهند نیت کنند تا از قول حافظ بزرگ، برایشان از آینده و «خواست دلشان» بگویند. اعتقادی فرهنگی و کهن که از مدت ها در دل ایرانی ها جا باز کرده و چه بسیار اوقاتی هم بوده که توانسته مسیر زندگی خیلی ها را عوض کند. اصلا به این فکر نکنید که قرار است در این گزارش برایتان فال بگیرم. نه... تصمیم گرفتیم در این ایام نزدیکی شب یلدا که بازار «حافظ خوانی» و «فال گرفتن» داغ داغ می شود، سراغ شاخص ترین آثار چهره هایی برویم که از اشعار این بزرگمرد ادبیات ایران برای تولید آثارشان و ساختن قطعاتشان استفاده کرده اند و توانسته اند مقبولیتی همگانی را نصیب خود کنند. قطعاتی که با این اشعار کهن و کلاسیک، حال خیلی ها را خوب کرده اند و دیگر عادت کرده ایم که در پس زمینه بگو بخند های شب یلدا در جمع های فامیلی، زیر صدایی از این آثار را بشنویم و حالمان خوب شود. حالا شما می توانید از بین آثار چهره هایی که دوستشان دارید، آثاری را که در آن از اشعار حافظ شیرازی استفاده شده را با استفاده از این راهنما انتخاب کنید و به دیگران هم پیشنهاد کنید. اصلا می توانید قبل از خواندن این پیشنهادها، چشم هایتان را ببندید و نیت کنید. بعد با یک نفس عمیق، سراغ این گزارش بروید و وقتی امشب یکی از این آثار را انتخاب کردید و در جمع هایتان پخش شد، پاسخ نیت تان را از صاحب فال بگیرید... به امتحان اش نمی ارزد؟

* عشق و شاهد – شهرام ناظری
شوالیه اصولا یکی از متعصب ترین چهره های موسیقی کشور در استفاده از اشعار بزرگان کلاسیک در آثارش است و از همه مهم تر این است که این هنرمند در سال 20 مهر ماه سال 77 به همراه گروه کامکارها، در یادروز «حافظ» در شیراز کنسرت بزرگی را برگزار کرد که تمامی آثار آن کنسرت از اشعار شاعر خوش سخن شیرازی بود. این مجموعه بعدها به صورت لوح فشرده منتشر شد و مورد استقبال اهالی موسیقی نیز قرار گرفت. «من ترک عشق و شاهد و ساغر نمی کنم» از جمله شاخص ترین این آثار بود که بعدها جزو محبوب ترین قطعات این استاد موسیقی سنتی کشور مورد توجه قرار گرفت. اگر سری به فروشگاه های رسمی موسیقی زدید، بگوئید مجموعه «کنسرت 77» استاد ناظری را می خواهید. این مجموعه با این نام در بین اهالی موسیقی شناخته می شود.

* مرغ خوشخوان - خسروی آواز ایران
اگر به کارنامه خوانندگان موسیقی سنتی کشورمان نگاه کنید متوجه می شوید که تقریبا تمام آنها به دنیای بی کران لسان الغیب گذری داشته اند. اما در این بین یک چهره وجود دارد که اغلب آثار ماندگار خود را با اشعار حافظ ساخته و پرداخته است. شاید زمانی که از معلمی مدارس ابتدایی روستاهای خراسان کناره گیری و به تهران مهاجرت کرد هیچ کس پیش بینی نمی کرد که او یک روز به یکی از اسطوره های بی رقیب موسیقی فارسی در جهان تبدیل شود. از سال 1353 یعنی بیش از چهار دهه است که «شجریانِ پدر» با طیف بسیار متنوعی از موسیقی کلاسیک ایرانی ، مهمان لحظات شاد و غمگین فارسی زبانان است. در کارنامه پربار کاری او به جز حافظ اشعاری از سعدی ، مولانا و خیام نیز به چشم می خورد و استاد شجریان از سروده های شعرای معاصر نظیر «مهدی اخوان ثالث» ، «فریدون مشیری» و «هوشنگ ابتهاج» نیز غافل نشده است. آلبوم های «یاد ایام» ، «انتظار دل» ، «دل مجنون» ، «ساز خاموش» ، «سرود مهر» و «عشق داند» و... برخی از آلبوم هایی هستند که در آنها طنین صدای خسرو آواز ایران به اشعار حافظ درخشش خاصی بخشیده است. «یعنی چه» ، «جان عشاق» ، «در نظر بازی ما بی خبران حیرانند» ، «آستان جانان» و «شیدایی» ، «مرغ خوشخوان» و... برخی از تصنیف های استاد محمدرضا شجریان با شعری از خواجه شیرازی هستند. همین فعالیت گسترده استاد شجریان باعث شده تا انتخاب برای شب یلدای شما سخت شود. ولی ما تضمین می کنیم تمامی آثار استاد با شعر حافظ می توانند لحظات ناب و خاطره انگیزی را برای شما و خانواده در کنار سفره یلدا رقم بزنند. انتخاب با خودتان...

* «سرود می عشق» - همایون شجریان
در آغاز فعالیت مستقل همایون جوان یعنی زمانی که حدودا سی ساله بود ، به شدت تحت سیطره نام پدر قرار داشت. اما رفته رفته مهر و امضای خود را پای آثارش به ثبت رساند و همه منتقدان و مخاطبان به این مساله اذعان کردند که آثار و آلبوم های «همایون شجریان» استقلال کامل دارند. همایون در آلبوم های «نقش خیال» ، «با ستاره ها» ، «قیژک کولی» ، «خورشید آرزو» و «ای جان جان بی من مرو» و... اشعار گوناگونی دارد. اشعاری از «حافظ» ، «مولانا» و «سعدی» تا «شفیعی کدکنی» و «پژمان بختیاری» و «سیمین بهبهانی» در میان آثار همایون موسیقی ایران شنیده می شود. به همین جهت است که اگر سری به سلکشن آهنگ های جوانان عشق رپ و راک این دوره بزنید باز هم می توانید قطعه ای از همایون شجریان پیدا کنید که باب سلیقه آنها باشد! البته این خواننده قطعات محدودی با شعر حافظ دارد که از شاخص ترین آنها می توانیم به «سرود می عشق» ، «غم با طبیبان» و «یاد باد آنکه ز ما وقت سفر یاد نکرد» اشاره کنیم. همایون شجریان بر خلاف پدر خود حافظ خوانی زیادی ندارد اما گزینه مناسبی برای یلدا است خصوصا برای دهه پنجاهی ها و دهه شصتی هایی که تحت هر شرایطی سنت و مدرنیته را با هم می خواهند!

* «حال خونین دلان»- سالار عقیلی
«سالار عقیلی» 36 ساله خواننده ثابت ارکستر ملی موسیقی ایران است و سابقه همکاری با گروه های «دستان» ، «راز و نیاز» و «ارشد تهماسبی» را دارد. او یکی از خواننده های دهه هشتاد موسیقی سنتی است که از سروده های شعرای کلاسیک و معاصر در آثار خود بهره می برد. اما در مقایسه با سایر خواننده های سنتی هم دوره خود از لحاظ سازبندی و تنظیم کارهای ایرانی تری را ارائه می کند. در سالهای گذشته گاهی اوقات این خواننده مهمان ویژه برنامه های شب یلدا رسانه ملی نیز می شد و به اجرای آثار خود می پرداخت. اگر در بین آلبوم ها و تصنیف های سالار عقیلی جستجو کنید قطعا به نام حافظ شیرازی نیز بر می خورید. تصنیف های «ساغر» ، «حال خونین دلان» و «ابوعطا» و... برخی از آثار او با شعر حافظ هستند.

* جلوه گل- علیرضا قربانی
«علیرضا قربانی» یکی دیگر از خوانندگانی است که در عرصه قرائت قرآن مجید موفق به کسب مدارج مختلف گردیده است. قربانی 41 ساله از سال 78 به عنوان خواننده ارکستر ملی ایران به رهبری «فرهاد فخرالدینی» به اجراهای برنامه های متعدد در داخل و خارج از کشور پرداخت. در سالهای پایانی دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد نام او با تیتراژ سریالهای «کیف انگلیسی» و «شب دهم» بر سر زبان ها افتاد و سپس به صورت جدی وارد فاز اجراهای زنده داخلی و خارجی شد. علیرضا قربانی یکی دیگر از خوانندگان دهه هشتاد است که در آلبوم ها و آثار خود نوگرایی به خرج داد و از لحاظ موسیقایی کمی رنگ و بوی آثار کلاسیک غربی را نیز دارد. او تا کنون آلبوم هایی نظیر «جلوه گل» ، «بر سماع تنبور» ، «سرو روان» ، «از خشت و خاک» و «هم آواز پرستوهای آه» و... را منتشر کرده است. تصنیف ها و قطعات علیرضا قربانی بیشتر با اشعاری از شعرای معاصر چون «هوشنگ ابتهاج» ، «نورالله همایون» و «حسین مسرور» است. البته دوستداران اشعار «عطار نیشابوری» و «خیام» و «مولانا» هم جزو طرفداران خواننده «مدار صفر درجه» هستند. البته در بین آثار وی شعر حافظ هم وجود دارد. اصلا مگر می شود یک خواننده موسیقی سنتی از حافظ شعری نخوانده باشد؟ تصنیف «فراق» از آلبوم «رسوای زمانه» و «غزل آواز،ابوعطا» از آلبوم «جلوه گل» از شاخص ترین آثار علیرضا قربانی با شعر حافظ شیرین سخن هستند.

* شهرام شعرباف – یک «حافظ» ای صرف
«شهرام شعرباف» فعالیت حرفه ای خود را از سال 77 آغاز کرد و با گروه «اوهام» نوع جدیدی از موسیقی راک را به گوش مخاطب ایرانی رساند. در آن سالها بازار خوانندگان پاپ بسیار داغ بود و نام سبکی به نام پاپ بر سر زبان مخاطبانی افتاده بود که تا پیش از این بیشتر در دنیای آثار سنتی و یا جاز پیش از انقلاب سیر می کردند. از همان آغاز تا به امروز تمامی قطعات گروه اوهام با اشعار حافظ ساخته شده است و در تمامی آنها بدون استثناء نوای ساز ایرانی به گوش می رسد. در آغاز اغلب منتقدان اعتقاد داشتند که مثلثی به نام سازهای ایرانی و شعر حافظ و سازهایی نظیر درامز و گیتار الکتریک اصلا همخوانی ندارد. ولی شهرام شعرباف به گونه ای این سه ضلع را با هم چفت و بست کرد که هرجا سخن از موسیقی تلفیقی باشد نام گروه اوهام در آنجا دیده می شود! در طول همه این سالها شهرام شعرباف در خارج از ایران حضور داشت و در اغلب نقاط دنیا با این موسیقی روی صحنه رفت. وی سال گذشته و پس از بازگشت به وطن خود اعلام کرد که فعالیت های اوهام را به صورت رسمی و در ایران پیگیری می کنم. کنسرت تابستانی اوهام در برج آزادی تهران برگزار شد و نوبت به کنسرت اسفندماه رسید. حرکت روزهای خوش طرفداران اوهام در حالی ناگهان ایستاد که پس از کنسرت پانزدهم اسفند در سالن «اریکه ایرانیان» ، شهرام شعرباف اعلام کرد به دلیل برخی بی مهری ها و سودجویی بعضی از عوامل آن برنامه فعلا از موسیقی خداحافظی می کند. البته چند ماه بعد کار ضبط آلبوم جدید اوهام را آغاز و آبان ماه سال جاری باز هم در تهران روی صحنه رفت. تا به امروز آلبوم های «نهال حیرت» ، «حافظ عاشق است» ، «آلوده» و «ایهام» از سوی گروه اوهام به مخاطبان ارائه شده است. همه این ها قابل توجه جوانانی است که می خواهند در شب یلدا همراه با بزرگترها شعر حافظ را بخوانند البته با شکل و سبک و البته صدای متفاوت!

* محمد اصفهانی - فرصت بدرود
بدون شک پیشگام سبک موسیقی پاپ – سنتی کسی نیست جز دکتر «محمد اصفهانی». آثار محمد اصفهانی در سالهای نخست فعالیت حرفه ای خود و حتی تا چند سال قبل بسیار به سبک سنتی گرایش داشت اما از آلبوم «نون و دلقک» تحول عظیمی در آثارش لحاظ کرد. از همان آغاز آلبوم ها و قطعات این خواننده فضای سنگینی داشتند و از ابتذال به دور بودند اما گاهی اوقات او تفألی هم به اشعار بزرگان ادب فارسی می زد. ترانه شناسی آثار محمد اصفهانی بسیار متنوع است چون نام هایی نظیر «اقبال لاهوری» ، «عطار نیشابوری» ، «انوری» ، «مولانا» ، «هوشنگ ابتهاج» و «حافظ» در کاور آلبوم های وی دیده می شود. در پرانتز باید بگوییم که این دکتر خوش صدا رابطه خوبی هم با شعرای جوان تر همچون «روزبه بمانی» ، «ترانه مکرم» ، «اهورا ایمان» و «افشین یداللهی» دارد. به دلیل اینکه هدف اصلی ما شب یلدا است پس می رویم به سراغ قطعاتی که محمد اصفهانی با شعر حافظ خوانده است. در این بین می توانیم به قطعات «طلب» ، «زیارت» ، «فرصت بدرود» ، «وقت سحر» و «زائر بهار» اشاره کنیم.

*علیرضا عصار - چنگ و عود
اگر فکر می کنید که «علیرضا عصار» با آن لحن و سبک حماسی اش به کوی عاشقانه های ملایم خواجه حافظ شیرازی گذر نکرده است سخت در اشتباه هستید. با صدای این خواننده پرکار پاپ (بخوانید کم کار در حال حاضر) آلبوم های «ای عاشقان» ، «نهان مکن» ، «مولای عشق» ، «محتسب» و «بازی عوض شده» را شنیده ایم. در این بین قطعات «چنگ و عود» از آلبوم ای عاشقان و «نکته دان عشق» از این خواننده با شعر حافظ هستند. قطعا شاید کنجکاو شده باشید که علیرضا عصار کجا و این سبک اشعار کجا؟ پس برای تجدید خاطره و شنیدن مجدد این قطعات شب یلدا زمان مناسبی است...

* محسن چاوشی - برقص آ...
قرار گرفتن نام «محسن چاوشی» در کنار شعرای کلاسیک کمی تعجب برانگیز بود. به این دلیل فعل ماضی به کار بردیم که او در آلبوم «من خود آن سیزدهم» نشان داد اهل ریسک است و اتفاقا ریسک کاملا موفقی هم داشت. تمامی قطعات این آلبوم از سروده های «مولانا» ، «وحشی بافقی» ، «بابا طاهر» و «شهریار» بودند. تنظیم های ارکسترال و پاپ و بلوز و داب استپ این اشعار در کنار صدای خش دار محسن چاوشی معجونی را خلق کرد که در نخستین جشن سالانه «موسیقی ما» بسیاری از عناوین مردمی از جمله بهترین آلبوم سال را برای این خواننده به ارمغان آورد. چند روز پس از انتخابات 24 خرداد و آن شور و شعف ملی که به وجود آمد قطعه «برقص آ» با صدای چاوشی منتشر شد. اصل ترانه این اثر مربوط به یکی از اشعار حافظ شیرازی بود و برخی از تعابیر عارفانه مولانا هم از یکی از شعرهای او در کار گنجانده شده بود. اصطلاحات و مضمون کلی این اثر با انتخاب مردم و وقایع آن روز کاملا مرتبط بود. چاوشی با این انتخاب اش توانست نگاه مثبت اکثر منتقدان موسیقی را به خود جلب کند و از آنها نمره قبولی بگیرد. گفته می شود این خواننده در حال کار روی برخی آثار حافظ شیرازی برای انتشار آلبومی جدید است و این خواننده بعد از موفقیت آلبوم «من خود آن سیزده ام»، بیشتر روی اشعار کلاسیک ایرانی زوم کرده و قصد دارد حرکت در مسیرهایی این چنینی را بیشتر و بیشتر کند.