موسیقی ما - عزیز عباسی: برای ما ایرانیان امام هشتم شیعیان، «امام رضا(ع)» جایگاه ویژه‌ای بین ائمه‌ی اطهار دارد. چون دو جنبه‌ی ملی و مذهبی را در ذهن ما پوشش می‌دهد. جنبه‌ی ملی، به خاطر این‌که مرقد ایشان در کشورِ ما واقع شده است. و جنبه‌ی مذهبی به خاطر این‌که هشتمین امام شیعیان‌اند.

هنر، همواره تاثیرات فراوانی از موضوعات مذهبی گرفته است. نقاشانی مانند «داوینچی» و «کاراواجو» نقاشی‌هایی متاثر از هنر می‌کشند. نمایش‌نامه‌هایی مانند «کمدی الهی»ِ دانته، نوشته می‌شود. «میکلانژ‌»ها مجسمه‌هایی مانند «مجسمه‌ی داوود» می‌سازند. فیلم‌های مهمی مانند «مصائب مسیح(مِل گیبسون)»، «آخرین وسوسه‌ی مسیح(اسکورسیزی)»، «ویریدیانا(لوییس بونوئل) ساخته می‌شود. قطعه‌های موسیقی ازرشمندی با زمینه‌ی مذهبی ساخته می‌شوند(مانند قطعات «ویوالدی» و...). «متیو آرنلد»ها در شعر نظریه‌هایی مبنی بر اهمیت دین در هنر می‌دهند و...

در ادبیات پارسی نیز(به‌ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی) شاهد آثار فراوانی در در آثار مذهبی بوده‌ایم. چه با موضوعیت امام اول شیعیان(علی(ع))، چه در مورد واقعه‌ی عاشوره «امام حسین(ع)»، چه آثاری که به امام دوازدهم شیعیان مربوط می‌شود «حضرت مهدی(ع)» و چه در مورد آثار مربوط به امام هشتم. آثارای که به امام «رضا(ع)» اطلاق می‌شوند را اصطلاحن آثار «رضوی» می‌نامند. برگزاری جشنواره‌های شعری متعدد با موضوعیت «امام رضا(ع)» در چند سال اخیر، رواج این آثار را بیش‌تر کرده است.

در زمینه‌ی موسیقی بعد انقلاب نیز، صدا و سیما نقش بسیاری در یادآوری اهمیت ایشان ایفا کرده است. تولید آثار بسیار، خصوصن زمان تولد و شهادت ایشان، دستور کار سالیانه‌ی صدا و سیما است. در سال 1388، اتفاق جالبی افتاد و تاریخ تولد امام رضا، در تقارن با تاریخ هجری شمسی، اتفاق زیبایی را به‌وجود آورده بود؛ که در آن روز تولد امام رضا دقیقن می‌شد 8.8.88 که تکرارِ عدد «هشت» در این چهار رقم یادآورد عددِ امامت ایشان بود. به همین مناسبت برای اولین بار، با ایده‌ای مناسب شاهد تهیه‌ی آلبومی بودیم با نامِ «هشت» که متشکل از هشت خواننده، با موضوعیت «امام رضا» بود.

در این مطلب با نظرسنجی از چند تن از اصحاب ترانه، تصمیم گرفتیم، ده ترانه‌ی بیشتر شنیده شده‌ی این عرصه را معرفی کنیم. و سعی در آن داشتیم که این ترانه‌ها بارِ شعری ایده‌آلی داشته باشند. مسلمن قطعه‌هایی که در این مطلب ارائه می‌شود، دو حالت را در بر می‌گیرد:

1) یا قطعه‌ را پیش‌تر با اجرای موسیقی نیده‌اید و کلام آن یادآور آن خواهد شد.
2) یا اجرای موسیقی‌اش را نشنیده‌اید و با ترانه‌ی روی کاغذ(که بار شعری ایده‌آلی دارد) ارتباط برقرار خواهید کرد.
 

(1)
ترانه‌سرا: حامد عسکری
آهنگساز: مهران خالصی
خواننده: بابک جهانبخش

کاسه گندم
راست می‌گن، غریبی و غریبه‌ها رو می‌شناسی
راست می‌گن، غمِ نشسته تو صدا رو می‌شناسی
یکی از بس که دلش تو غصه سوخته اومده
یکی هر هشت تا النگوشو فروخته اومده
بعضیا از همه‌ی دنیا بریدن، اومدن
بعضیا تمام راهو بو کشیدن، اومدن
یکی از بس که دلش تو غصه سوخته اومده
یکی هر هشت تا النگوش رو فروخته اومده
بعضیا تو این حرم تا به ابد موندنی‌ان
بعضیا مثل منن، مسافرن، رفتنی‌ان
اومدم تا گره کورِ دعا رو وا کنم‌
هر چی که دار و ندارم نذرِ کفترا کنم
اومدم بغض ِصدامو بتکونم و برم
این ترانه نذریه؛ اینو بخونم و برم


(2)
ترانه‌سرا: عبدالجبار کاکایی
آهنگساز: مجید اخشابی
خواننده: مجید اخشابی
 
سکوت مهربون
یه كليد كهنه چرخيد توي قفل ِسينه‌م انگار
يه دلِ شكسته افتاد زيرِ دست و پاي ِزوار
 
دلمو نذرِ تو كردم؛ كه هنوز دل‌نگرونم
چي مي‌شد مثل كبوتر، زير ايوونت بمونم؟
 
مث خواب بود، مث رويا، مث لمس ِآسمون بود
تو هياهوي صداها، يه سكوتِ مهربون بود
 
پاي حوضِ نقره‌پوشت ، رو به گلدسته نشستم
دلمو به قفلاي پنجره‌فولادِ تو بستم
 
نه سر گلايه كردن، نه دل شكوه شنيدن
نه اميدِ دل سپردن ، نه توانِ دل بريدن
 
يه كليد كهنه چرخيد تو ي قفل سينه‌م انگار...


(3)
ترانه‌سرا: امیر ارجینی
آهنگساز: محسن چاووشی
خواننده: محسن چاووشی
 
کلاغ روسیاه
تو دلِ یه مزرعه، یه کلاغ ِروسیا
 هوایی شده بره، پابوس ِامام رضا
 
اما هی فکر می‌کنه، اونج‌ا جای کفتراست
آخه من کجا برم؟ یه کلاغ که روسیاست

من که توی سیاهیا، از همه رو سیاترم
 میون اون کبوترا، با چه رویی بپرم؟

تو همین فکرا بودش؛ کلاغ عاشقمون
 یه دلش می‌گفت برو، یه دلش می‌گفت بمون

که یهو صدایی گفت: «تو نترس و راهی شو
به سیاهی فکر نکن، تو یه زائری برو»

من که توی سیاهیا، از همه رو سیاترم
 میون اون کبوترا، با چه رویی بپرم؟



(4)
ترانه‌سرا: اکبر آزاد
آهنگساز: مرحوم بابک بیات
خواننده: محمد اصفهانی

عاشق عشق به هوای تو شد
عاشقِ عشق به هواي تو شد
کشته رضا به رضاي تو شد
حنجره‌ها خون آلود است
قصه همين است تا بوده است
زهري چالاک در اقيانوس
ماه را کشتند در يک کابوس
نيلوفر در خواب مرداب
شمع کشته شود در مرگ آفتاب
تيغ هراسي بر  رگ عشق
رود مصيبت در رگ عشق
برج کبوتر خالي نيست
منظره جز ويراني نيست
مزرعه‌هاشان تشنه‌ي رود
ظلم وستم با ابر ِکبود
بيداري بيداري سنگين است
زخم عشق با يادش شيرين است
در مسلخ مي‌کوشم عرياني
تيغش از خون دل رنگين است
واي واي واي
عاشق عشق به هواي تو شد
کشته رضا به رضاي تو شد
حنجره‌ها خون آلود است
قصه همين است تا بوده است
 

(5)
ترانه‌سرا: علی معلم
آهنگساز: مرحوم بابک بیات
خواننده: محمد اصفهانی

بشکن سبوی باده را مستی تویی، مستی تویی
در این سرای نیستی هستی تویی، هستی تویی
تو آفتاب هشتمی، سرِ چهارده عدد
بیدار کن خواب مرا از وحشت این دیو و دد
 بنگر که از هفت آسمان، جایی فراسوی زمان
نوری هبوط می‌کند در غربت این لامکان
بنگر که دریا خون شده، فواره‌ها گلگون شده
لیلای بی‌دل را ببین از عشق تو مجنون شده
در این غروب واپسین از چتر خورشید یقین
نور حقیقت می‌رسد بر خاک مشکوک زمین
فریاد و بانگی می رسد عالم سکوت می کند
از هیبتش سلطان دهر آسان سقوط می کند
آدم هراسان می‌شود محشر نمایان می‌شود
از تاول آینه‌ها خورشید گریان می‌شود
تقدیر ما دردست توست، زنجیر بر دستان ما
ما را رها کن از عدم هستی بده بر جان ما
 

(6)
ترانه‌سرا: هادی اصحابی
آهنگساز: علی اصحابی
خواننده: علی اصحابی

ستاره مشرقی
پرسه زنون توی رواق غصه به جای خونه
غمه که این روزا تن خستمو می‌کشونه
این روزا دوزخ منه؛ من که بریدم از تو
بریدم و پشت سرش هی می‌خورم چوبشو
چند سالیه تو سینه داغ انتظارو دارم
چند ساله که اسم تو رو هی به زبون می‌آرم
ضامن هشتمین بی‌رقیبم!
ستاره‌ی مشرقی غریبم!
سوی کبوتری که شد فراموش
 می‌شه که وا کنی دوباره آغوش

چند ساله کار من شده شمردن لحظه‌ها
این نفسای خسته که دارن می‌افتن از پا
بذار بیام که خسته از گذشته‌ی تباهن
بذار بیام که خسته از یه لحظه اشتباهن

ضامن هشتمین بی‌رقیبم!
ستاره‌ی مشرقی غریبم!
سوی کبوتری که شد فراموش
 می‌شه که وا کنی دوباره آغوش
 

(7)
ترانه‌سرا: امیر ارجینی
آهنگساز: محسن چاووشی
خواننده: محسن چاووشی

کاشکی
ببین از کجا می‌آم
که هنوز مسافرم
که هنوز نیومده
هوایی شدم برم
به چی دل بستم که
از همه دل کندم
که به دنیا و غمِ
دنیا می خندم
کاشکی بازم تو حرم
با کفترات بپرم
پیش تو پر بگیرم
ازت خبر بگیرم...
روسیاهم که هنوز
از تو خیلی دورم
مهربونی با من
 اما انگار کورم...
اگه دورم از تو
تو به من نزدیکی
دلمو می‌بینی
حتی تو تاریکی
چی می‌شه یه بار دیگه
باز بیام پابوست
که بخوام غرق بشم
 توی اقیانوست...
کاشکی بازم تو حرم
 با کفترات بپرم
پیش تو پر بگیرم
ازت خبر بگیرم...
 

(8)
ترانه‌سرا: مصطفی منصوریار
آهنگساز: رضا صادقی
خواننده: رضا صادقی

دور بال کفترا رو خط بکش
دور بالِ کفترا رو خط بکش
همشون اسیرِ تقدیرت شدن
اومدن بلکه هواییشون کنی
آخه می‌دونن زمین‌گیرت شدن
تو کدوم حقیقتی که هر دلی
حستو ندیده باور می‌کنه؟
لحظه‌ای تصور خیال ِتو
حال عاشقاتو بهتر می‌کنه
از خودم، از این کویر لب به لب
رو به دریای تو هجرت می‌کنم
اگه این تعبیرت از غریبیه
من به غربتت حسادت می‌کنم
بین تردید زمین و سمون
گم شدم بلکه منو پیدا کنی
بلکه پای ما رو که پابندتیم
رو به اسمون هشتم وا کنی ...
بی‌هوا حس عبادت می‌کنم
شب به شب می‌شینم و کنارِ تو
با تو خورشیدو زیارت می‌کنم
بین تردید زمین و آسمون
گم شدم بلکه منو پیدا کنی
بلکه پای ما رو که پابندتیم
رو به آسمون هشتم وا کنی ...
 

(9)
ترانه‌سرا: روزبه بمانی
آهنگساز: محمدرضا چراغعلی
خواننده: علیرضا شهاب

دخیل
من به پای تو دخیلم، به نگاهم گره خوردی
من یه طوفان زده بودم تو به ساحلم سپردی
من به پای تو دخیلم، تو به من نشونه دادی
تا به کفترا رسیدم تو به دستم دونه دادی
قلب من می‌تونه از تو نقشی از کعبه بسازه
سجده کردن به نگاهت واسه من عینِ نمازه
من به دریا زده بودم ، قلبم از دریا صدا شد
دل من تو دلِ توفان به رضای تو رضا شد...
 

(10)
ترانه‌سرا: بابک صحرایی
آهنگساز: حمید حامی
خواننده: حمید حامی

زائر
کاش مثلِ کبوترای حرمت
بتونم توی هوات پر بکشم
مثل  آهویی که تو دامِ بلاست
با نگاهت از خودم رها بشم

کمکم کن تو ی بهت این مسیر
یا رضا! یارضا!
دستای تنها و خستمو بگیر
یا رضا! یا رضا!

واسه این زائر تنها و غریب
آخرین همدم و تکیه‌گاه تویی
وقتی دنیا پرِ دلواپسیه
تنها مقصد، تنها جون پناه تویی
هنوزم وقتی که بارون می گیره
غنچه‌ها اسمتو فریاد می‌زنن
هنوزم به عشق تو ستارها
ظلمتِ شبای بغضو می‌شکنن

کمکم کن توی بهتِ این مسیر
یا رضا! یا رضا!
دستهای تنها و خستمو بگیر
یا رضا! یا رضا!
 

(11)
ترانه‌سرا: مصطفی منصوریار
آهنگساز: رضا یزدانی
خواننده: رضا یزدانی

کبوتر
یه کبوتر دنبالِ یه گنبده
گنبدی اندازه‌ی خستگیاش
گنبدی که از گذشته‌های دور
حسرت اون هم‌نشین بوده باهاش
یه کبوتر با پر ِغرقِ  خون
دنبالِ گنبدی از  آرامشه
گنبدی که مثلِ مادری صبور
تنِ خستشو یه آغوش بکشه
خسته از سنگِ کمون بچه‌ها
خسته از سایه‌ی شاهین رو سرش
می‌گذره از برهوتِ  تشنگی
با یه عالم خستگی توی پرش
آسمون! منو به گنبد برسون
خسته‌ام، خسته از زخم زبون
آسمون منو به گنبد برسون
منو راه بده تو راهِ کهکشون
من همون کبوترم، زخمی و تلخ
دنبالِ یه گنبدم واسه پناه
دیگه هر منظره‌ای شکل سراب
دیگه هر راه درستی اشتباه
تو همون گنبدِ امنی واسه من
که ازم در به دریمو می‌گیره
روی شونه‌هایِ امن تو همه
غما و غصه‌ها پایان می‌گیره
زخمام از غبار تو مرح م مشن
پیش تو تازه میشه بالو پرم
برای به تو رسیدن تا اید
رو به سمته ارزوهام می پرم
اسمون منو به گنبد برسون
خسته ام خسته ام از زخمه زیون
اسمون منو به گنبد برسون
منو راه بده به باغ کهکشون.