موسیقی ما - ماه اول پاییز امسال هم مثل همیشه آلبوم‌های بسیاری منتشر شدند و بازار موسیقی جهان را گرم نگه داشتند ولی شاید بیش از هر اثری، علاقمندان موسیقی در انتظار انتشار البوم جدید «ادل» هستند که اولین تک آهنگ‌ منتشر شده از آن  تعدادی رکورد را جا به جا کرد. اما «ادل» را بگذاریم برای ماه بعد و بپردازیم به تعدادی از آلبوم‌های قابل توجه ماه گذشته. در ماه گذشته  از ستاره‌های جوان و مشهوری همچون سلنا گومز گزفته تا افسانه‌هایی همچون جان اسکوفیلد و مایکل چپمن آلبوم‌های تازه‌ای منتشر کردند. در این نوشته  5 آلبوم از آثار پرشمار ماه گذشته را مرور کردم.
 

• آیا بلیکی شکست خورد؟

 گروه  وسپ  (W.A.S.P) یکی از مشهورترین گروه‌های متال در دنیا و حتی در ایران است. گروهی  که به سرپرستی بلیکی لاولس دوران باشکوهی را در دهه 1980 و 1990 پشت سر گذاشت و تا کنون 12 میلیون نسخه از آلبوم‌هایش به فروش رفته است اما ظاهرا آلبوم آخر گروه چندان موفقیتی کسب نکرده . آلبوم جلجتا (Golgotha)  که در 9  اکتبر منتشر شد توانست در هفته اول به رتبه 93 پرفروش‌ترین آلبوم‌های جدول بیلبورد دست پیدا کند که در قیاس با گروهی مثل «ایرون میدن» که هنوز می‌تواند حداقل در هفته اول رتبه یک را داشته باشد و چند هفته در بالای جدول باقی بماند، موفقیت قابل توجهی محسوب نمی‌شود.

هر چند که گروه وسپ به دلیل رفتار متهورانه و جنون آمیزش همان اندازه که مورد توجه طرفداران رادیکال این جنس از موسیقی بود، مستقل و دور از جریان پیش رفت. در واقع کارهای اغراق آمیز  این گروه در اجراهای زنده شهرت کاذبی هم برای آنها به وجود آورد که در گذر زمان با اانتقادات بسیاری هم مواجه شد و البته بخش عمده‌ای از مخاطبان خود را هم از دست داد.

اما آلبوم جدید این گروه حاوی 9 قطعه جدید است.  قطعات طولانی ، زیاده روی در تک‌نوازی‌های گیتار و شکل و ساختار دهه هشتادی باعث شد تا چندان آلبوم قابل دفاعی نباشد. اغلب قطعات این آلبوم زمانی بالای 6 دقیقه دارند که در میان آلبوم‌های اخیر گروه متعارف نیست. و زیاده‌روی در سلوهای گیتار در کنار این زمان‌های طولانی به آلبوم لطمه زده است. البته که لاولس همچنان با صلابت آواز می‌خواند و ظاهرا هنوز  قدرت خوانندگی‌اش را در آستانه 60 سالگی حفظ کرده.
آین آلبوم چندان مورد توجه رسانه قرار نگرفته است. جالب اینکه آلبوم قبلی گروه  از جانب منتقدان امیتاز  خوبی گرفته بود ولی تا اینجای کار رسانه‌های معتبر در مورد جلجتا سکوت کرده‌اند.
 

• سلنا در جاده چالوس

سلنا گومز یکی از ابرستار‌ه‌های رسانه‌ای‌ امروز دنیاست. صفحه انیستاگرامش 48 میلیون و 300 هزار فالور را رد کرده و در تلاش‌ است تا به تیلور سویفت (که با 52 میلیون 600 هزار فالور، رکورد دار  است) نزدیک بشود. پتانسیل این را دارد که جاستین بیبری مونث باشد ولی هنوز راه زیادی پیش رویش هست تا به اندازه بیبر «متنفر» پیدا کند. گومز اخیرا آلبومی منتشر کرد با عنوان «احیا» /Revival که خیلی هم خوب فروخت. 10، 15 اسم تهیه کننده و عنوان کمپانی هم به عنوان تولیدکنندگان این آلبوم اعلام شد. ظاهرا ماجرا خیلی جدی برنامه ریزی شده تا یکی از آلبوم‌های پر فروغ امسال باشد و همه فاکتورهای یک آلبوم پرفروش را دارد. صداهای آشنای موسیقی دنس- الکترونیک در آن هست، یک ترک دارد که با یک خواننده رپ هم‌خوانی کرده است. مایه‌های امبینت راکرهای نسل جدید را هم دارد و.... خلاصه معجونی است که می‌تواند مخاطبان زیادی برای او به همراه بیاورد. گومز خواننده خوبی است، در این آلبوم‌ هم نشان داده که فقط به خاطر حواشی مطرح نیست.  سطح تنظیم‌ قطعات بالاست  و با ابزار و تکنیسین‌های قدرتمندی کار به سرانجام رسیده.  طبیعی است ستاره‌ای که برای موفقیت‌اش برنامه ریزی‌های اساسی انجام شده،   حتما از تمام امکانات سخت افزاری و نرم افزاری فضای موسیقی امریکا استفاده می‌کند.

منتقدان هم با آلبومش بد تا نکردند مثلا  آبزرور و آل میوزیک به او 3 ستاره از 5 دادند. یو.اس.ای تودی 3 از 4 داده و رولینگ استونز 4 از 5.

«احیا» حاوی 14 قطعه جدید از این ستاره جوان است و در مجموعه آلبوم سرخوش و خوش آب و رنگی است. این دومین آلبوم سولوی گومز بعد از جدایی از گروه Selena Gomez & the Scene است. این آلبوم به لحاظ اقتصادی یک شروع طوفانی داشته . باید منتظر بود و دید آیا می‌تواند به آلبوم 1989 تیلور سویفت نزدیک بشود که بیش از یکسال جایگاه خودش را در 10 آلبوم پرفروش حفظ کرد.

یکی از جالب‌ترین نکاتی که درباره تهیه کنندگان موسیقی در ایران گفته می‌شود این است که به هنرمند می‌گویند مثلا فلان آلبومی که نمی‌خواهند منتشرش کنند، آهنگ ماشینی ندارد. (ماشین یعنی اتوموبیل منظور آهنگ خوشحالی است که ملت در ماشین‌هایشان گوش کنند). آلبوم  جدید گومز باب طبع این تهیه کننده‎‌هاست می‌توانند با رفقایشان سوار ماشین‌های «اس.یو.وی» شان بشوند و تا شمال این آلبوم را گوش کنند. مضاف بر اینکه خب خیلی تمییز تنظیم و اجرا شده است. و مشکلات ِ «تو مخی» نمونه‌های داخلی را ندارد. هر چند که در قیاس با اتفاقات آرتیتسی جغرافیایی خودش یک شوخی است.
 

• یک هنرمند، دو آلبوم و یک ترومپت

اما موسیقی جهان در ماه گذشته شاهد انتشار دو آلبوم از ابراهیم معلوف هنرمند برجسته لبنانی هم بود که هر کدام با دو دیدگاه کاملا متفاوت خلق شدند.  «کلثوم» که ادای دین به افسانه قرن بیستم موسیقی جهان عرب ، ام کلثوم بود و  همچنین آلبوم «نور قرمز و سیاه» که حال و هوای متفاوتی دارد و شاید به تصویری که علاقمندان معلوف از او دارند نزدیک‌تر است.

معلوف 34 سال دارد و اتفاقا در ایران هم طرفداران بسیاری دارد به خصوص میان گروهی از هنرمندان جریان موسوم به موسیقی تلفیقی. او نوازنده ترومپت است و وام دار میراثی است که پدرش برای او به جا گذاشته؛ نواختن پرده‌های عربی روی ساز ترومپت. معلوف در «کلثوم» که به انگلیسی  Kalthoum (Alf Leila Wa Leila) نام گذاری شده تفسیر شخصی ( و غیر الکترونیک) از موسیقی ام کلثوم ارائه می‌کند.  در واقع او مشخصا به قطعه «الف لیله و لیله»  از آثار مشهور این خواننده عرب ادای دین کرده است. و این قطعه با تنظیم فرانک ووست (که در آلبوم پیانو نواخته)  را در  7 بخش ( یک مقدمه، دو اورتور و چهار موومان) بازتولید کرده است که بسیار شیندنی است.  این آلبوم به شکل کوینتت (دارمز، پیانو، ساکسیفون، بیس و ترومپت) اجرا شده و یکی از جذاب‌ترین و خاص‌ترین محصولات موسیقی جهان در ماه گذشته است.  اما آلبوم دیگر معلوف از این فضا دور است؛ «نور قرمز و سیاه» در همان قطعه اول که مایه‌هایی از موسیقی فانک هم دارد رخ آشناتری از معلوف را پیش روی مخاطب می‌گذارد. این آلبوم با بهره گیری از ادوات الکترونیک فضا سازی جذاب‌تری برای مخاطب عام دارد ولی خب همچنان امضای معلوف محفوظ است این آلبوم برای آنها که در پی شنیدن صداهای نو در جریان موسیقی مدرن امروز هستند، نمونه‌ای اعلاست.

«نور قرمز و سیاه» هم حاوی 8 قطعه جدید از این هنرمند لبنانی است. در این آلبوم که در فرانسه ضبط شده اریک لنینی (کی‌بورد)، فرانسوا دلپورت (گیتار) و  استفان گَلان (درامز) او را همراهی کرده‌اند.
 

• در اعماق تولد و مرگ

یکی از آلبوم‌هایی که اواخر مهر (22 اکتبر) منتشر شد و بشدت منتقدان را درگیر کرد تا از آن بنویسند و اغلب به شکل ستایش آمیزی از او یاد کنند « Divers» به آهنگسازی، نوازندگی و خوانندگی جوانا نیوسام (Joanna Newsom) بود.

نیوسام که پیانو و هارپ می‌نوازد در چهارمین آلبوم خود 11 قطعه جدید ارائه کرده که به لحاظ سبکی مخلوطی از ایندی راک، موسیقی فولک ، موسیقی آلترناتیو  با مایه‌های از موسیقی آمبینت است و حتی ادای دین به موسیقی باروک هم در آن دیده می‌شود. از این آلبوم پیش‌تر تک آهنگی با نام «Sapokanikan» منتشر شده بود. برای این قطعه پل توماس اندرسون، کارگردان برجسته امریکایی موزیک-ویدئو ساخت.  این آلبوم به تهیه کنندگی خود نیوسام و تحت لیبل درگ سیتی منتشر شد.

بن راتلیف، منتقد «نیویورک تایمز» درباره این آلبوم می‌نویسد: «در این آلبوم خانم نیوسام چالش اندیشیدن به تولد ، سالخوردگی و مرگ را روایت می کند و به نظر می‌رسد [از دیدگاه او] تنها کوره راهی به روشنگری وجود دارد......مثل همیشه او  در خطوط مختلف تصاویری آبستره و متضاد با هم ارائه می‌کند.»

لورا اسنپس در «پیچفورک» با ستایش این آلبوم نوشته است: «اغلب هنرمندان در چهارمین اثرشان تحلیل می‌روند و یا در بهترین حالت اثری ساده و بی‌خطر تولید می‌کنند اما نیوسام کاری پیچیده، با موسیقی متنوع و ساختاری اشباع شده با ایهام و راز به مخاطبش ارائه می‌کند، چیزی که معیارش تنها [موسیقی] خود اوست.»

جوانا نیوسام 33 سال دارد و در 11 سال گذشته چهار آلبوم منتشر کرده است. او امروز یکی از زنان پیش رو موسیقی امریکای شمالی محسوب می‌شود.  در 5 سالگی از والدینش خواسته تا هارپ (چنگ) نواختن را یاد بگیرد و در نوجوانی در مدرسه والدورف تئاتر و درام خوانده است. بعد از دبیرستان به کالج مایلز در اوکلاهاما رفت تا آهنگسازی را آکادمیک یاد بگیرد ولی خیلی زود کالج را رها کرد تا راه شخصی خودش در موسیقی را برود. در سال 2004 زمانی که 22 سال داشت، اولین آلبومش را منتشر کرد و از آن روز تا کنون با هر اثرش مرکز توجه علاقمندان پیگیر موسیقی بوده است.  البته پیش از آلبوم اولش  دو ای-پی (مجموعه قطعاتی کمتر از یک آلبوم) را به شکل شخصی و خانگی تولید کرده بود. آلبوم رسمی اولش که با شرکت درگ سیتی منتشر شد «The Milk-Eyed Mender» نام داشت. از همان آلبوم تا امروز شمایل آرتیستی او به عنوان یک هنرمند متفاوت روندی رو به رشد داشته است.