گفتوگو با تهیه کننده برنامه «چند شب تار» و «چند شب کمانچه»
افشین معصومی: «چند شب ساز» یک حرکت فرهنگی است
موسیقی ما - «افشین معصومی» مدتی است پروژهٔ «چند شب» را راهاندازی کرده است. مدتی قبل کنسرت «چند شب تار» با اجرای شیوههای مختلف تار نوازی دوره قاجار تا دوره مدرن توسط هنرمندان مطرح اجرا شد و هنرمندانی از نسلهای مختلف به اجرای برنامه پرداختند و حالا هم چند شب کمانچه روی صحنه است. موسسه فرهنگی هنری «نغمه حصار» در نظر دارد تا در دورههای بعد نسبت به برگزاری برنامههای مختلف در حوزه سازهای ایرانی، موسیقی کلاسیک و موسیقی نواحی میزبان علاقه مندان موسیقی ایرانی باشد و از همین روی «چند شب گیتار» اجرا خواهد شد.
«افشین معصومی» دربارهٔ شکلگیری این ایده میگوید: «برای اولین بار در سالِ ۹۳ ایدهٔ اولیهٔ این کار توسط من و بابک چمنآرا مطرح شد و میخواستیم این پروژه را برای پیانوی ایرانی اجرا کنیم؛ ایده در آن زمان محقق نشد؛ چون نوازندگان پیانویی که ما برای اجرای برنامه در نظر داشتیم، به علت مشغولیها و اجراهای دیگر نتوانستند در برنامه حضور داشته باشند؛ بعد از آن نیز من درگیرِ انتشار آلبومها و کنسرتهای دیگر شدم؛ اما همچنان این ایده را دوست داشتم تا عملیاتی شود و سرانجام در سالِ جاری محقق شد.»
او میگوید هدف اصلیاش در این پروژه این بوده است تا بارِ دیگر اهمیت «تکنوازی در موسیقی ایرانی» را یادآوری کند: «متاسفانه نسل چهارم و پنجمِ نوازندگان هماکنون کمتر به این تکنوازی اهمیت میدهند و بیشتر به تصنیفخوانی و تصنیفسرایی روی آوردهاند؛ در حالیکه تکنوازی شیرازهٔ اصلی موسیقی ایران است؛ همین مساله باعث شده است تا هماکنون باوجود آنکه نوازندگان بسیار خوبی داشته باشیم؛ اما کمتر تکنواز وجود داشته باشد.»
معصومی البته به این ماجرا صحه میگذارد که هماکنون سطح نوازندگی سازهای موسیقی ایران رشد کرده است؛ اما در میانِ آنها کمتر میتوان «سولیست» پیدا کرد: «ما در این برنامهها به دنبال نوازندگانی بودیم که این قدرت را داشته باشند تا ۲۰ تا ۲۵ دقیقه تکنوازی کنند و برای این مدتِ زمان، مطلب داشته باشند؛ اما تعداد نوازندگانی که در این زمینه بتوانند حرفی برای گفتن داشته باشند، بسیار کم هستند؛ اما به هر حال ما در این شبها توانستیم از حضورِ تعدادی از برترین نوازندگان بهره بگیریم و تلاش کنیم تا تلنگری برای دیگر نوازندهها باشد تا ریشههای اصلی موسیقی ایرانی را درک کنند.»
او میگوید نوازندهای که مکاتب مختلف را درک و در آنها تنفس کرده باشد و در عین حال به آن شیوهها ساز زده باشد، میتواند یک نوازندهٔ سولیست باشد: «در سالهای اخیر، بسیاری از نوازندهها قطعهنواز شدهاند و تنها از شنیدههایشان در آلبومهای مختلف بهره میگیرند و کمتر کسی است که در مکاتب مختلف به اشراف کامل رسیده باشد؛ این مساله هم چند بعد دارد؛ بخشی از این مساله را میتوان به دلایل اجتماعی مرتبط دانست؛ چون جامعهٔ ما، در حال حاضر جامعهای مصرفگرا شده و به همه چیز حتی موسیقی به شکلِ مصرفی نگاه میکنیم؛ پس نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که موسیقیدانانِ بزرگی که پس از سالها صبر و حوصله به مقام نوازندگی رسیدهاند؛ حضور داشته باشند؛ اما علتِ دیگر این است که هماکنون در نظامِ آموزشی ما خلل وجود دارد و نسل سوم نوازندگان ما کمتر به پرورش هنرجو پرداختند؛ بسیاری از اساتیدِ ما به اندازهای که یاد گرفتند، نتوانستند هنرشان را انتقال دهند؛ برای مثال استاد «محمدرضا لطفی» که میتوان ایشان را اسطورهٔ تارنوازی دانست، چند شاگرد تربیت کرد؛ اما بعد از آن همه چیز عقیم ماند.»
بعد از چند شب کمانچه، قرار است «چند شب گیتار» برگزار شود؛ معصومی میگوید بیانها و شیوههای مختلف گیتارنوازی در این شبها مورد توجه قرار خواهد گرفت: «من برای انتخاب نوازندهها از چند مشاور استفاده میکنم و «سامر حبیبی» در انتخاب نوازندههای چند شب کمانچه به من کمک کرد؛ این برنامهها اصلا جنبهٔ مالی ندارند و امری کاملا فرهنگی است که ما آن را دنبال میکنیم و شاید همین هم باعث شود تا ادامهٔ آن گاهی به مخاطره بیفتد؛ به همین خاطر تلاش میکنیم این برنامهها، مخاطبان خاص خودش را پیدا کند و در این میان دست همکاری اصحاب رسانه را نیز میفشاریم. به هر روی این اتفاق خوبی است؛ چون کسانی که در این برنامه شرکت میکنند، میتوانند سیر تحول کمانچهنوازی را ببیند.»
او میگوید این اجراها ضبط و درآینده با نام «دفتر تار» و «دفتر کمانچه» منتشر خواهد شد.
«افشین معصومی» دربارهٔ شکلگیری این ایده میگوید: «برای اولین بار در سالِ ۹۳ ایدهٔ اولیهٔ این کار توسط من و بابک چمنآرا مطرح شد و میخواستیم این پروژه را برای پیانوی ایرانی اجرا کنیم؛ ایده در آن زمان محقق نشد؛ چون نوازندگان پیانویی که ما برای اجرای برنامه در نظر داشتیم، به علت مشغولیها و اجراهای دیگر نتوانستند در برنامه حضور داشته باشند؛ بعد از آن نیز من درگیرِ انتشار آلبومها و کنسرتهای دیگر شدم؛ اما همچنان این ایده را دوست داشتم تا عملیاتی شود و سرانجام در سالِ جاری محقق شد.»
او میگوید هدف اصلیاش در این پروژه این بوده است تا بارِ دیگر اهمیت «تکنوازی در موسیقی ایرانی» را یادآوری کند: «متاسفانه نسل چهارم و پنجمِ نوازندگان هماکنون کمتر به این تکنوازی اهمیت میدهند و بیشتر به تصنیفخوانی و تصنیفسرایی روی آوردهاند؛ در حالیکه تکنوازی شیرازهٔ اصلی موسیقی ایران است؛ همین مساله باعث شده است تا هماکنون باوجود آنکه نوازندگان بسیار خوبی داشته باشیم؛ اما کمتر تکنواز وجود داشته باشد.»
معصومی البته به این ماجرا صحه میگذارد که هماکنون سطح نوازندگی سازهای موسیقی ایران رشد کرده است؛ اما در میانِ آنها کمتر میتوان «سولیست» پیدا کرد: «ما در این برنامهها به دنبال نوازندگانی بودیم که این قدرت را داشته باشند تا ۲۰ تا ۲۵ دقیقه تکنوازی کنند و برای این مدتِ زمان، مطلب داشته باشند؛ اما تعداد نوازندگانی که در این زمینه بتوانند حرفی برای گفتن داشته باشند، بسیار کم هستند؛ اما به هر حال ما در این شبها توانستیم از حضورِ تعدادی از برترین نوازندگان بهره بگیریم و تلاش کنیم تا تلنگری برای دیگر نوازندهها باشد تا ریشههای اصلی موسیقی ایرانی را درک کنند.»
او میگوید نوازندهای که مکاتب مختلف را درک و در آنها تنفس کرده باشد و در عین حال به آن شیوهها ساز زده باشد، میتواند یک نوازندهٔ سولیست باشد: «در سالهای اخیر، بسیاری از نوازندهها قطعهنواز شدهاند و تنها از شنیدههایشان در آلبومهای مختلف بهره میگیرند و کمتر کسی است که در مکاتب مختلف به اشراف کامل رسیده باشد؛ این مساله هم چند بعد دارد؛ بخشی از این مساله را میتوان به دلایل اجتماعی مرتبط دانست؛ چون جامعهٔ ما، در حال حاضر جامعهای مصرفگرا شده و به همه چیز حتی موسیقی به شکلِ مصرفی نگاه میکنیم؛ پس نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که موسیقیدانانِ بزرگی که پس از سالها صبر و حوصله به مقام نوازندگی رسیدهاند؛ حضور داشته باشند؛ اما علتِ دیگر این است که هماکنون در نظامِ آموزشی ما خلل وجود دارد و نسل سوم نوازندگان ما کمتر به پرورش هنرجو پرداختند؛ بسیاری از اساتیدِ ما به اندازهای که یاد گرفتند، نتوانستند هنرشان را انتقال دهند؛ برای مثال استاد «محمدرضا لطفی» که میتوان ایشان را اسطورهٔ تارنوازی دانست، چند شاگرد تربیت کرد؛ اما بعد از آن همه چیز عقیم ماند.»
بعد از چند شب کمانچه، قرار است «چند شب گیتار» برگزار شود؛ معصومی میگوید بیانها و شیوههای مختلف گیتارنوازی در این شبها مورد توجه قرار خواهد گرفت: «من برای انتخاب نوازندهها از چند مشاور استفاده میکنم و «سامر حبیبی» در انتخاب نوازندههای چند شب کمانچه به من کمک کرد؛ این برنامهها اصلا جنبهٔ مالی ندارند و امری کاملا فرهنگی است که ما آن را دنبال میکنیم و شاید همین هم باعث شود تا ادامهٔ آن گاهی به مخاطره بیفتد؛ به همین خاطر تلاش میکنیم این برنامهها، مخاطبان خاص خودش را پیدا کند و در این میان دست همکاری اصحاب رسانه را نیز میفشاریم. به هر روی این اتفاق خوبی است؛ چون کسانی که در این برنامه شرکت میکنند، میتوانند سیر تحول کمانچهنوازی را ببیند.»
او میگوید این اجراها ضبط و درآینده با نام «دفتر تار» و «دفتر کمانچه» منتشر خواهد شد.
منبع:
سایت موسیقی ما
تاریخ انتشار : شنبه 14 مرداد 1396 - 20:02
افزودن یک دیدگاه جدید