شهبازیان: موسیقی آیینی برگرفته از موسیقی اصیل ایران است

مراسم رونمایی از آلبوم «سربلندان» برگزار شد

موسیقی ما - آلبوم موسیقی «سربلندان» از تولیدات مرکز موسیقی حوزه هنری با حضور اهالی شعر، موسیقی و مسئولان فرهنگی و هنری کشور رونمایی شد. این مراسم با حضور جمع کثیری از اهالی شعر، موسیقی و مسئولان فرهنگی و هنری کشور همچون محسن مومنی‌شریف رئیس حوزه هنری، فاضل نظری معاون هنری حوزه هنری، حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی ایران دوشنبه،سوم مهرماه در حوزه هنری برگزار شد.

عباس محمدی مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری در ابتدای این مراسم ضمن بیان خیر مقدم به حضار، از گردآورندگان و تولید کنندگان آلبوم موسیقی «سربلندان» تقدیر و تشکر کرد.

محسن جلیلی آهنگساز این اثر نیز با بیان این که تاریخچه تمدن‌ها و ادیان با هنر گره خورده است، اظهار کرد: موسیقی در تمام ادیان نقش بسزایی داشته است. چرا که هنر موسیقی بی واسطه ترین هنرهاست. بسیاری از آثار و نغماتی که به یادگار و جاودانه شده‌اند، پیوند و رابطه نزدیکی با ادبیات آیینی و موسیقی آیینی دارد.

وی همچنین گفت: در سال‌های اخیر و در بحث موسیقی آیینی دچار رکود هستیم و این اتفاق منجر به این شده که مداحی، که حتما باید آن را به عنوان نوعی از موسیقی آئینی پذیرفت نیز دچار آسیب شود. سالیانی بود که اساتید و هنرمندان بزرگ موسیقی آثار جامع و ماندگاری را در فضای آئینی به یادگار گذاشتند و این آثار، تاثیر مستقیمی بر هنر مداحی داشت. اما به هر حال چند سالی است که این عرصه کمی خالی‌تر شده است. شاهد نغمات و ملودی‌هایی هستیم که برای اهل بیت (ع) خوانده می‌شود؛ بدون این که در شان آن‌ها باشد.

جلیلی خاطرنشان کرد: شاهد این هستیم که برخی مداحان برخی ملودی‌ها را استفاده می‌کنند و بر آن شعری می‌گذارند و می‌خوانند . این کار هم درست نیست. چرا که هر ملودی، پیام‌هایی را به شنونده منتقل می‌کند و به صرف این که قطعه ملودی را بپسندید و بخواهید آن را به عنوان قطعه آئینی ارائه کنید درست نیست. همچنین بدون این که اجازه ایی از آهنگساز گرفته شود، قطعه برداشته می شود و این هم اشتباه است.

او اظهار داشت: متاسفانه این روند در این سال‌ها اتفاقی را منجر شده که مخاطب به جای این که جنبه صلح طلبی از واقعه عاشورا را ببینیم، متاسفانه به دلیل بار حسی و روانشناختی برخی ملودی ها نتیجه معکوس گرفته ایم. در چنین شرایطی با مسئولان مرکز موسیقی حوزه هنری نشست هایی داشتیم و در بین بیش از یک هزار شعری که این دوستان رصد کرده بودند، گزینش کردیم و به 15 قطعه شعر رسیدیم و آن‌ها را با هدف ارائه شکل صحیح موسیقی آئینی در این آلبوم به کار بردیم.

این آهنگساز با بیان این که امروزه در کشورهای پیشرفته، در تولید موسیقی، اصالت‌ها و شاکله اصلی حفظ می‌شود و بر اساس امکانات روز تغییر پیدا می‌کند؛ عنوان کرد: ما به این موضوع در معماری توجه کردیم، اما در موسیقی آئینی کمتر به آن پرداخته ایم. در آلبوم «سربلندان» از این تکنیک استفاده کردیم و از سازهایی استفاده کردیم که در این سال‌ها کمتر در آلبوم‌های آئینی استفاده شده است. هدف ما در ساخت آلبوم این بوده که اثری را به علاقه‌مندان تقدیم کنیم که در طول سال قابل شنیدن باشد. امیدوارم این اتفاق باعث شود جریان تازه ایی رقم بخورد و اثر قابل توجهی خلق شده باشد و نظر مخاطبان را جلب کند.

محمد معتمدی خواننده آواز ایرانی کشور نیز در این مراسم گفت: بخش زیادی از موسیقی و آواز ایرانی که در من نهادینه شده است، به واسطه نواهای آئینی محرم و مداحان خوش صدایی بوده که در دستگاه‌های ایرانی روضه می‌خواندند و مداحی می‌کردند و از کودکی می‌شنیدم. همیشه معتقد بوده‌ام که موسیقی کشورمان زیر پرچم امام حسین (ع) از گزند حوادث تاریخی حفظ شده است.

مسعود فروتن، مجری و برنامه ساز تلویزیونی نیز در این مراسم در سخنان کوتاهی گفت: حرفی ندارم و آمده ام تا شنونده موسیقی نابی باشم که در این آلبوم تولید شده و چقدر این موسیقی خوب است و به درد این روزها می‌خورد که روحیه انسان با این موسیقی تلطیف می‌شود.

فریدون شهبازیان نیز در سخنانی با اشاره به درگذشت نادر گلچین و عرض تسلیت برای درگذشت این هنرمند آواز کشورمان، سخنانش را آغاز کرد.

وی با بیان این که شیفتگان موسیقی ایران می‌دانند که از اواخر دوره قاجار تا به امروز، همواره بر سر این که موسیقی ایران باید چه باشد و چه منش و روشی را دنبال کند بحث و گفت‌و گوی بسیار داشته اند؛ اظهار کرد: در سرزمین ما هر گروه از جامعه با نوعی از موسیقی سرگرم می شود و بر مبنای سلیقه خود، از موسیقی هایی که دوست دارند بهره می جویند. بسیاری از شهرستانی‌های مقیم تهران، ضمن توجه به موسیقی اصیل ایران، همچنان نسبت خود را با موسیقی محلی و مقامی حفظ کرده‌اند. حتی کسانی که از شنیدن موسیقی پرهیز دارند، ناخودآگاه نیاز خود را با آواهای تعزیه، نوحه خوانی و مجالس مذهبی اغنا می کنند. در عین حال گروهی همچنان موسیقی بازاری و پاپ را گوش می دهند و این نشان دهنده نیاز انسان به موسیقی است.

وی تصریح کرد: وظیفه موسیقی‌دانان و تهیه‌کنندگان موسیقی در این ارتباط، وجدانی بیدار و مسئولیتی سنگین را طلب می کند که مهمترین هدف آن، پیشرفت و اعتلای موسیقی، به ویژه موسیقی اصیل ایران و آئینی است. موسیقی آئینی خود برگرفته از موسیقی اصیل ایران، یعنی ردیف آوازی و موسیقی محلی و مقامی است. آلبوم «سربلندان» نتیجه چنین تلاشی است.

شهبازیان گفت: آلبوم سربلندان در 15 بخش تولید شده که خوانندگان جوان کشورمان در کنار خوانندگان نسل بالاتر خود بخش های مختلف آن را اجرا می‌کنند. بخش های بداهه خوانی آن بسیار جذاب و شنیدنی است. در کنار این آوازها، تصنیف‌های مختلفی را می شنویم که ملودی آن‌ها بر روی شعر ساخته شده و در کنار این آوازها، برای شنیدن دلنشین است.

این آهنگساز پیشکسوت کشور همچنین اظهار داشت: در موسیقی اصیل ایران، دو پدیده و جذابیت بالا، یعنی بداهه خوانی و بداهه نوازی وجود دارد. در شاخه بداهه نوازی باز هم دو عامل مختلف وجود دارد. یکی تک نوازی و دوم جواب آواز. در این آلبوم جواب آواز در برخی قسمت‌ها با ساز ترومپت اجرا شده و البته نوازنده ترومپت را نمی ‌شناسم، اما بسیار دلنشین، گیرا و خوب جواب آواز داده اند و حتی در ساز ترومپت از ربع پرده های موسیقی ایرانی به بهترین شکل ممکن استفاده کرده‌اند که قابل ستایش است.

وی ادامه داد: نوشتن ملودی‌های جدید برای موسیقی آئینی کاری ارزشمند است که در این آلبوم انجام گرفته است. چرا که موسیقی آئینی در نوحه خوانی و مجالس مذهبی خلاصه شده که ملودی اکثر آنها از تصنیف های قدیمی گرفته شده و تکراری است و برای مخاطبان هم جذابیتی ندارد. نکته مهمی که در این ارتباط وجود دارد، این است که اگر برای بزرگان آئین و دین سرزمینمان احترام قائل هستیم، برای موسیقی آئینی باید آهنگ‌های جدید سفارش بدهیم و از تکرار ملودی ها دست بر داریم. کاری که در آلبوم سربلندان انجام شده است و شما اشعار آئینی را با ملودی های زیبا می شنوید.

شهبازیان عنوان کرد: امیدوارم آلبوم هایی مانند «سربلندان» در آینده هم تکرار شود. البته معتقدم اشعاری که در موسیقی آئینی استفاده می‌شود باید سرشار از ایجاز و استعاره و تشبیه باشد و از واژه‌های تکراری که بارها شنیده شده پرهیز شود که اثر، تفکر برانگیز هم باشد. در این ارتباط خوانندگان جوانی که این آوازها را خوانده‌اند، کارشان بسیار قابل ستایش است و امیدوارم باز هم این اتفاق رخ دهد.

نوربخش: در حوزه موسیقی آئینی اثری مانند آلبوم «سربلندان» سراغ ندارم

حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی ایران نیز در سخنانی با تاکید بر این که یکی از خلاء های جدی امروز ما، از نوع آلبوم «سربلندان» است، اظهار کرد: واقعیت این است که به دلایلی در حوزه موسیقی آئینی کمتر اثری تولید شده و مانند این اثر سراغ ندارم که این تعداد هنرمند خوب و صاحب کسوت و با صلاحیت، در کنار هم آلبومی را برای عرض ارادت به ساحت یکی از بزرگترین سرچشمه های فیض تولید کنند.

وی افزود: موسیقی عاشورایی یا آئینی نیاز به آسیب‌شناسی جدی دارد. امروز نغمه‌ها و ملودی‌هایی که رایج می‌شود و رسانه ملی هم خیلی به آن دامن می‌زند، آثار ضعیفی است که می‌شنویم و مداحی به سمت و سویی رفته که گاهی تبدیل به وهن ساحت معصومین می شود. در حوزه شعر هم اوضاع شاید بدتر از موسیقی باشد.

مدیرعامل خانه موسیقی ایران با بیان این که نغمه‌ها، ملودی‌ها و نوحه‌های بسیار غنی از گذشته داریم، عنوان کرد: یکی از راه‌های حفظ و انتقال موسیقی کشورمان، همین مجالس تعزیه و مداحی و ... بوده است. از این فضاها خیلی می توان استفاده کرد. امروز هم در گوشه و کنار کشور، هنوز هم نوحه های قدیمی و اصیل وجود دارد و با شنیدنشان متوجه می شویم که این نواها چقدر دلنشین هستند و چه موسیقی غنی دارد. این موسیقی قرن ها سینه به سینه جلو آمده است. در همین آلبوم چند قطعه برگرفته از نوحه های قدیمی تنظیم شده بود و می توان بر روی این گونه آثار کار کرد و فضا را تغییر داد.

وی خاطرنشان کرد: در گذشته یکی از شروط اساسی کسی که می خواست مداحی کند، صوت خوش بود. متاسفانه امروز این شرط هم از بین رفته است. متاسفانه برخی به این عرصه وارد شده‌اند که صدای درستی ندارند و این ها بر روی ذائقه مردم تاثیر می گذارند. باید آثاری مانند آلبوم «سربلندان» گسترش پیدا کند و بیش از این تولید شود.

نوربخش با بیان این که همه مردم و هنرمندان، بی تردید به معصومین ارادت دارند؛ گفت: علت این که برخی از هنرمندان عرصه موسیقی وارد فضاهایی همچون موسیقی عاشورایی و آئینی نمی شوند، این است که برخی دوست دارند این فضاها را سیاسی کنند. امام حسین (ع) را نباید سیاسی کرد. این‌ها بزرگانی هستند که متعلق به همه بشریت و تاریخ هستند و همه از این سرچشمه به قدر ظرفیت خود استفاده کرده‌اند و می کنند. هنرمندان ذاتا در چهارچوب قواعد سیاسی قرار نمی گیرد و فکر می کنم این که هنرمندان بزرگ ما کمتر وارد این فضا شده‌اند به دلیل همین نگرش بوده است. این گونه آثار باید خودجوش باشد و مانند این اثر، که نوازندگان و خوانندگان با اخلاص ارادت خود را ابراز و ابلاغ کرده اند، تولید شود.

در ادامه علیرضا قزوه شاعر و مدیر مرکز آفرینش های ادبی حوزه هنری گفت: در کلیپی که از مرحوم نادر گلچین پخش شد؛ صحبت عمیقی شنیدم مبنی بر این که شعر بر موسیقی اولویت دارد و باید به شعر توجه شود. همچنین از زبان محمدعلی کشاورز شنیدم که شعر را باید بر سینما ترجیح داد. باید حق بزرگانی مانند فردوسی، حافظ و ... را نگه داریم و آن‌ها را ارج بنهیم و به شعر بیش از پیش توجه کنیم.

وی در ادامه شعر «گودال قتلگاه پر از بوی سیب بود / تنها تر از مسیح کسی بر صلیب بود» را خواند.

سعید بیابانکی شاعر نیز در این مراسم شعر عاشورایی «برپا شده است در دل من خیمه غمی/ جانم چه نوحه و چه عزا و چه ماتمی» را برای حضار خواند.

در مراسم رونمایی از آلبوم «سربلندان» علی اصغر شاه‌زیدی به همراه عود شهرام میر جلالی به اجرای قطعه کوتاه موسیقایی پرداخت. حسین علیشاپور قطعه «سربلندان» را برای حضار خواند و محمد معتمدی نیز در این برنامه قطعاتی اجرا کرد. سعید نبئی نیز با نواختن ترومپت پایان بخش این مراسم بود.

آلبوم موسیقایی «سربلندان» با حضور محسن مومنی شریف رئیس حوزه هنری، فاضل نظری معاون هنری حوزه هنری، قاسم رفعتی، فریدون شهبازیان، علی اصغر شاه زیدی، سروش بخشش، حسین علیشاپور،بامداد فلاحتی، اشکان کمانگری، محمدرضا چراغعلی آهنگساز و خوانندگان و گردآورندگان این اثر رونمایی شد.

منبع:

گزارش: فارس - عکس‌های اختصاصی سایت موسیقی ما

عکس های مراسم رونمایی از آلبوم عاشورایی «سربلندان» به آهنگسازی محسن جلیلی

عکاس:

سارا عبداللهی