ندا سیجانی: مراسم هشتادو پنجمین زاد روز ایرج خواجه‌امیری هنرمند پیشکسوت و برجسته موسیقی آوازی ایران شامگاه یکشنبه ۱۰ دی ماه با حضور شماری از هنرمندان در سالن آمفی تئا‌تر روزنامه ایران برگزارشد.
 

• معمار موسیقی

علی جهاندار ردیف‌دان و مدرس آواز سنتی ایران که از میهمانان این مراسم بود درسخنانی گفت: درمملکت ما آواز با صدای ایرج و نی با نوای کسایی شناخته شده است.

او در ادامه افزود: برخی هنرمندان عزیز عرصه موسیقی از طرف حق سعادتی نصیبشان شده که به نظر من باید بسیار به خود ببالند، آن‌ها راهی را که آغاز کرده بودند به پایان رساندند وآقای ایرج یکی از همین هنرمندان است. ایشان در موسیقی آوازی کم نظیرند.

جهاندار افزود: با مطالعه و بررسی شخصیت‌های بزرگ و معدود موسیقی آوازی ایران پی به این نکته برده‌ام که استاد ایرج تنها شخصیتی هستند که تمامی شیوه‌های آوازی متعلق به خودشان بوده و کسی مانند ایشان نمی‌تواند تحریرهای آوازی را خالص اجرا کند. با بررسی ریشه‌ای سبک هنری بزرگان موسیقی آوازی خواهید دید که دیگر هنرمندان موسیقی، آوازشان را از پیشینیان گرفته و حفظ کرده‌اند اما آقای ایرج هنرشان را از ساز‌ها دریافت کرده‌اند و شیوه‌ای منحصر به فرد برای ایشان است. حضور بزرگانی چون ایرج، گلپا، بنان و شجریان نعمت بزرگی برای ما ایرانیان است.

خواننده آلبوم «صبح مشتاقان» تصریح کرد: من همیشه گفته‌ام و تأکید می‌کنم موسیقی آوازی ایران بر چهار ستون استوار است و پایه‌گذارانی چون غلامحسین بنان، اکبرگلپایگانی، محمد رضا شجریان و ایرج خواجه امیری دارد. این چهار بزرگ مانند چهار ادیب ما فردوسی، مولوی، سعدی و حافظ هستند. البته شاید برخی‌ها این صحبت‌های مرا تأیید نکنند اما من می‌گویم آن‌ها باید قدرت خلاقیت و آواز این بزرگان را لمس کنند تا به این مسأله پی ببرند.

علی جهاندار ایرج را به معماری تشبیه کرد که هر متریالی که برای بنای موسیقی نهادند بدرستی و با اصول بنا شده و کوچک‌ترین خرده‌ای بر حرکت آوازی ایشان وجود ندارد. او ادامه داد: من شیفته آواز ایشان هستم و ازکودکی آثار آقای ایرج را دنبال می‌کردم و از سال‌های ۵۶ به بعد به‌ صورت جدی این راه را ادامه دادم تا آنکه سال ۶۲ به محضر ایشان راه یافتم و درس‌های بسیار آموختم، البته از محضر استاد گلپایگانی هم بهره برده‌ام و اگر امروز توانایی اندکی در آواز خوانی دارم مدیون صدای آقای ایرج هستم. من معتقدم کسی که نام خواننده را برای خود انتخاب می‌کند باید از سبک‌های دیگر هنرمندان بزرگ موسیقی هم بهره ببرد.

جهاندار همچنین به ذکر خاطره‌ای از استاد وحدت و استاد ایرج پرداخت و گفت: تولد استاد ایرج بود و در واقع فرصتی پیش آمد بعد از انقلاب و بعد مدت‌ها با هنرمندان قدیمی دیداری داشته باشیم، آن روز استاد وحدت و زنده یاد فردین هم حضور داشتند. آقای فردین به اجرای برنامه پرداختند و برای همه ما جالب بود که آقای فردین در آواز خواندن چه صدای زیبایی دارند. وقتی آوازخوانی ایشان به اتمام رسید و پرده به کنار رفت متوجه شدیم آقای ایرج در پشت پرده هستند و این از هنر والای ایشان بود. او سپس به اجرای قطعاتی ازموسیقی آوازی ایران با همراهی شماری از افراد گروه موسیقی آوای ایرج با نوازندگی محمدرضا محمدی (قانون)، یعقوب نوروزی (عود)، امیر حوتیان (پیانو)، علی مهابادی (تنبک) و به سرپرستی و رهبری امیر فیروزبخت پرداخت.

در ادامه برنامه با حضورسالار عقیلی، نصرت‌الله وحدت، محمد معتمدی، پری ملکی، احسان خواجه امیری و مدیر مسئول روزنامه ایران، محمد جبارزاده از سوی سازمان علوم و فنون (وابسته به وزارت علوم) به پاس بیش از نیم قرن فعالیت هنری ایرج خواجه‌امیری درعرصه موسیقی آوازی، دکترای افتخاری موسیقی، گرایش آواز را به این هنرمند اهدا کرد.
 

• افتخار موسیقی ایران

نصرت‌الله وحدت دیگر میهمان این برنامه نیز در سخنانی گفت: ایرج عزیزهمه ما است و به این هنرمند بزرگ افتخار می‌کنم. وقتی برای نخستین بار ایرج در یک فیلم آواز خواند لیپ سینک آن را من انجام دادم، البته آن روز‌ها صدابرداری در سر صحنه وجود نداشت و باید حتماً در اتاق صدا‌برداری کنار هم می‌نشستیم و با توجه به تصویر حرف‌هایمان را می‌گفتیم. ایرج با‌‌ همان درجه‌هایی که روی شانه‌هایش بود در کنار من نشست و نخستین بار این آهنگ را خواند و من این افتخار را هیچ‌گاه فراموش نخواهم کرد.

وحدت در بخش پایانی صحبت‌های خود با ابراز خوشحالی از حضور در محفلی دوستانه و دیدار با یاران قدیمی خود بیان کرد: بسیار خوشحال هستم که امشب به روزنامه ایران آمده‌ام، خوشحالم که در خانه خودم هستم، من ایران را دوست دارم و همه ما ایران را دوست داریم.

پس از سخنان نصرت‌الله وحدت، ایرج خواجه امیری در سخنانی کوتاه گفت: کلاس دوازدهم بودم و در دبیرستان نظام تحصیل می‌کردم آن زمان (سال ۱۳۳۲) برای نخستین بار آوازی روی فیلم «بلبل مزرعه» ساخته زنده یاد مجید محسنی خواندم و این شروعی برای کار من بود. در ادامه این هنرمند بخشی از این قطعه آوازی را برای حاضران در سالن اجرا کرد.

پری ملکی خواننده و مدرس موسیقی ایران نیز گفت: همه ما شاگرد استادانی چون ایرج، گلپا و دیگر قدمای بزرگ موسیقی هستیم و می‌خواهم بگویم استاد ایرج خواجه امیری سهم و نقش بزرگی در موسیقی ما داشته‌اند و در یک دوران بزرگ تمام مردم را به موسیقی علاقه‌مند کردند و موسیقی را شناساندند.

سالار عقیلی دیگر خواننده موسیقی ایرانی هم به‌عنوان آخرین سخنران ضمن تبریک تولد استاد خواجه امیری در سخنانی گفت: وقتی آواز را شروع کردم آرزو داشتم تا سن ۶۵-۶۰ سالگی بتوانم صدایم را حفظ کنم و بخوانم و وقتی امشب آواز خواندن استاد را دیدم بسیار لذت بردم. به عقیده من در تاریخ موسیقی و هنر فقط تعداد معدودی از هنرمندان و چهره‌های بزرگ موسیقی بدون تکرار خواهند بود و استاد ایرج از این دسته‌اند. مفاخری در کشور ما هستند که شاید خیلی به ندرت یا سالیان سال زمان خواهد برد که تکرار شوند، امیدوارم سال‌های سال در کنار استاد ایرج باشیم و جشن تولدهای بسیاری را با حضور ایشان برگزار کنیم.

در این مراسم قطعه «تولد مبارک» با نوازندگی پیانوی احسان خواجه امیری اجرا شد و استاد ایرج ضمن تشکراز برگزاری این مراسم و دوستانی که حضور داشتند کیک تولد ۸۵ سالگی خود را فوت کرد.

در پایان برنامه نیز گروه موسیقی آوای ایرج به سرپرستی و نوازندگی امیر فیروزبخت قطعه خاطره‌انگیز «پرنده» را اجرا کردند.

شاهین فرهت، اسرافیل شیرچی، فاضل جمشیدی، حریرشریعت‌زاده، فرشید نوابی، خانم فرزانه (همسر استاد ایرج) و علیرضا میر علی‌نقی از دیگر میهمانان این مراسم بودند.