با بازنویسی و تصحیح «جعفر صالحی»
کتاب «ضربیهای ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی» منتشر شد
موسیقی ما - کتاب «ضربیهای ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی» با بازنویسی و تصحیح «جعفر صالحی» که پیش از این نیز دو کتاب «سرمشق» و «رامشگری» از آثار استاد علینقی وزیری و کتاب «آموزش جامع نتنویسی با نرمافزار فیناله» را منتشر کرده بود، به بازار عرضه شد.
«جعفر صالحی» دربارهی این کتاب نوشته است: «کتاب ارزشمند «ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی» که حاصل گردآوری و تدوین استاد موسی معروفی است را میتوان از نخستین آثار مکتوب و منتشر شده در حوزهی موسیقی ایرانی دانست؛ استاد معروفی برای تجمیع نظر استادان راوی ردیف و ثبت و ضبط کامل آنها، روایتهای مختلف گوشهها را در کنار هم ذکر کرده و آنها را با عبارتهای «نوعی دیگر» یا «قسمی دیگر» از هم متمایز کرده و همین امر موجب بالا بردن ارزش محتوایی آن شده است که بهنوعی آن را به دایرهالمعارف ردیف موسیقی ایران تبدیل کرده است. از سویی دیگر همین حجم بالای آن موجب شد تا به مرور زمان از فهرست منابع آموزشی هنرستان و دانشگاهها حذف شده و ردیفهای دیگر جایگزین آن شوند؛ در این میان نقش مهم و آموزندهی ضربیهای ردیف نیز نادیده گرفته شده و همراه با سایر مطالب مهم و آموزندهی این کتاب، به دست فراموشی سپرده شد. در حالیکه ضربیهای ثبت شده در این کتاب، یا منحصر بهفرد بوده و در ردیفهای دیگر روایت نشدهاند یا با نمونههای مشابه خود تفاوتهای بسیاری دارند.»
او ادامه داده است: «آموزش ضربیها در کنار گوشههای ردیف، موجب ایجاد درک بهتری از روند گوشهها و ساختار دستگاه یا آواز مورد نظر میشود و… برخی راهگردانیها و گوشههایی که شاید در روند آموزش و انتقال شفاهی ردیف، حذف شده یا دچار فراموشی شده باشند را میتوان در این ضربیها مشاهده کرد، مانند پردهگردانی به آواز اصفهان در «حربی» دستگاه ماهور و… مواردی نیز انتقال یک ضربی با مشخصات ساختاری خود از دستگاهی به دستگاه دیگر را شاهد هستیم. مانند «نستاری» در دستگاه نوا و «حاشیه» در دستگاه چهارگاه. با آموزش این ضربیها و بررسی ساختاری و محتوایی آنها، قوه خلاقیت هنرجو به شکل مناسبی تحریک و تقویت میشود. به همین دلیل تدوین و انتشار کتاب مستقلی که دربرگیرندهی ضربیهای دستگاهها و آوازهای ردیف روایت شده از استاد موسیخان معروفی باشد، بسیار مورد نیاز بود تا هم در کلاسهای آموزشی و هنرستانها و دانشگاهها مورد استفاده قرار گیرد و هم به سهولت قابل دسترسی برای محققین و پژوهشگران باشد.»
«جعفر صالحی» دربارهی این کتاب نوشته است: «کتاب ارزشمند «ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی» که حاصل گردآوری و تدوین استاد موسی معروفی است را میتوان از نخستین آثار مکتوب و منتشر شده در حوزهی موسیقی ایرانی دانست؛ استاد معروفی برای تجمیع نظر استادان راوی ردیف و ثبت و ضبط کامل آنها، روایتهای مختلف گوشهها را در کنار هم ذکر کرده و آنها را با عبارتهای «نوعی دیگر» یا «قسمی دیگر» از هم متمایز کرده و همین امر موجب بالا بردن ارزش محتوایی آن شده است که بهنوعی آن را به دایرهالمعارف ردیف موسیقی ایران تبدیل کرده است. از سویی دیگر همین حجم بالای آن موجب شد تا به مرور زمان از فهرست منابع آموزشی هنرستان و دانشگاهها حذف شده و ردیفهای دیگر جایگزین آن شوند؛ در این میان نقش مهم و آموزندهی ضربیهای ردیف نیز نادیده گرفته شده و همراه با سایر مطالب مهم و آموزندهی این کتاب، به دست فراموشی سپرده شد. در حالیکه ضربیهای ثبت شده در این کتاب، یا منحصر بهفرد بوده و در ردیفهای دیگر روایت نشدهاند یا با نمونههای مشابه خود تفاوتهای بسیاری دارند.»
او ادامه داده است: «آموزش ضربیها در کنار گوشههای ردیف، موجب ایجاد درک بهتری از روند گوشهها و ساختار دستگاه یا آواز مورد نظر میشود و… برخی راهگردانیها و گوشههایی که شاید در روند آموزش و انتقال شفاهی ردیف، حذف شده یا دچار فراموشی شده باشند را میتوان در این ضربیها مشاهده کرد، مانند پردهگردانی به آواز اصفهان در «حربی» دستگاه ماهور و… مواردی نیز انتقال یک ضربی با مشخصات ساختاری خود از دستگاهی به دستگاه دیگر را شاهد هستیم. مانند «نستاری» در دستگاه نوا و «حاشیه» در دستگاه چهارگاه. با آموزش این ضربیها و بررسی ساختاری و محتوایی آنها، قوه خلاقیت هنرجو به شکل مناسبی تحریک و تقویت میشود. به همین دلیل تدوین و انتشار کتاب مستقلی که دربرگیرندهی ضربیهای دستگاهها و آوازهای ردیف روایت شده از استاد موسیخان معروفی باشد، بسیار مورد نیاز بود تا هم در کلاسهای آموزشی و هنرستانها و دانشگاهها مورد استفاده قرار گیرد و هم به سهولت قابل دسترسی برای محققین و پژوهشگران باشد.»
تاریخ انتشار : دوشنبه 12 شهریور 1397 - 13:11
افزودن یک دیدگاه جدید