از «استاد پورعطایی» به‌عنوان دایره‌المعارف موسیقی جام یاد می‌شود؛ چون تسلط بسیاری بر موسیقی شرق خراسان داشت. با توجه به اینکه اسناد مکتوب کمی در موسیقی خراسان وجود دارد، پورعطایی از معدود افرادی بود که پاسخ‌گوی تمام سوالات در این حوزه بود و درباره تمام سوالات، تاریخچه و استدلال‌ خوبی داشت. استاد پورعطایی نماد ارائه آوازهای اصیل و بکر خراسان بود. او از معدود کسانی بود که به تمام جنبه‌های عرفانی، حماسی و عاشقانه موسیقی مقامی در آوازش پرداخت.

از استاد پورعطایی می‌توان به‌عنوان هنرمند آوانگارد موسیقی مقامی یاد کرد. او در سال‌های پایانی عمر کوتاهش، یک سیم به دوتارش افزود و با سه سیم ساز می‌زد. با اینکه این ساختارشکنی را در زمان بزرگانی چون استاد عسکریان، استاد سرور احمدی و استاد درپور انجام داد، همواره بر اندیشه و اعتقاد خود استوار بود و با اینکه همیشه از کیان موسیقی مقامی با استدلال دفاع می‌کرد، از تعصبات بیهوده به‌دور بود. ما متفاوت‌ترین اجراهای موسیقی مقامی را همیشه از او می‌دیدیم؛ چون خیلی خلاقانه به موسیقی نگاه می‌کرد.

روزی پیش استاد شریف‌زاده بودم و از استادان مختلف سخن به میان آمد و طبیعتا از استاد پورعطایی هم یاد شد. استاد شریف‌زاده در وصف او گفت: «او یک دانشمند باسواد بود». نکته این حرف، این است که همه استادان موسیقی مقامی به این موضوع اذعان داشتند. بی‌دلیل نیست که تمام پژوهشگران موسیقی مقامی، منبع اطلاعاتی خود را ازطریق آثار و دانسته‌های استاد پورعطایی تکمیل می‌کنند و همین مقبولیت استاد پورعطایی، باعث شده بود شخصیتی در موسیقی مقامی پیدا شود که سخنش «ختم‌ کلام» باشد. فرم اجراهای او همیشه مانند کلاس درس بود و هنوز هم هست. جوانان امروز باید سبک و شیوه اجرای استاد پورعطایی را تحلیل کنند و بیاموزند. او در بیان کلمات، نفس‌گیری، تصویرسا‌زی‌های ناب، زبان بدن و تنوع اجرایی، مثال‌زدنی بود، به‌گونه‌ای‌که در زمان اجرای موسیقی به مخاطبش اجازه نمی‌داد به اجرایش گوش ندهد. او کسی بود که زندگی‌اش را وقف موسیقی مقامی کرد و روزگارش حول محور موسیقی چرخید و خوشبختانه اکنون تمام فرزندان وی هم در این حوزه فعالند.

گرچه اکنون بزرگانی چون استاد غفاری، استاد کیانی و استاد عبدالعزیز احمدی هستند که چرخ این موسیقی را بچرخانند و راهنمای جوانان باشند لیکن هنوز جایگزینی برای شخصی مثل استاد پورعطایی وجود ندارد.

حسینعلی مردانشاهی
کارشناس و نوازنده موسیقی مقامی