نگاهی به موسیقی فیلمهای سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر - روز ششم
صدای کودکی در مقیاس جهانی
[ نسیم قاضیزاده - روزنامهنگار ]
روز ششم جشنواره فیلم، به جای سه فیلم، دو فیلم به نمایش درآمد که دلیلش هم نمایش دربی پایتخت بود. اما بعد از آن «عامهپسند» سهیل بیرقی با آهنگسازی کریستف رضاعی پخش شد و بعد از آن اولین نمایش فیلم «خورشید” به کارگردانی «مجید مجیدی” و آهنگسازی رامین کوشا، به نمایش درآمد.
خورشید
آنهایی که پیش از این اولین کار «رامین کوشا» را در سرخپوست شنیده بودند، بالاتفاق بارقه ظهور یک آهنگساز حرفهای در سینما را دیده بودند و انتظار کارهای بعدیاش را میکشیدند. رامین کوشا که سالها است در هالیوود موسیقی میسازد و در محضر استادانی چون هانس زیمر فعالیت داشته، رنگ و بوی جهانی را برای موسیقی فیلم ایران به ارمغان آورده. او پیش از این اعلام کرده بود که دوست دارد کارهایی همچون استادش «احمد پژمان» در «باران» یا «بید مجنون» با مجید مجیدی بسازد. بخت با او یار بوده و آهنگسازی «خورشید» به او سپرده شد. موسیقیای که نشان داد کوشا قصد ماندن و پیشرفت در سینمای ایران را دارد.
موسیقی با صحنه تعقیب و گریز آغاز میشود و کوبهایها ضرباهنگ این صحنهها هستند. از همان ابتدا که مشخص میشود داستان، در دل جنوب شهر و میان چند نوجوان میگذرد، موسیقی جای خودش را باز میکند. رنگ موسیقی، رنگ سادگی و کودکی است. چهار نوجوان اصلی فیلم، هر کدام از شهر و دیاری هستند، به همین دلیل آهنگساز بهتر دیده که برای این ترکیب سراغ سازبندیای برود که کلیت کودکی و صداقت را نشانهگیری کند. در کنار اینها غم بارزی که در تمام داستان به چشم میخورد در صدای نهفته سازهای زهی پیوسته همراه موسیقی است. تا یادمان نرود که این کودکان با چه مشقتی رویاهایشان را دنبال میکنند.
اولین جایی که تم اصلی خودنمایی میکند، زمان بازی بچهها دراستخر وسط میدان است که موسیقی شنیده میشود. کوشا از صدای دو ساز چارانگو و رونروکو استفاده کرده که صدایشان بیشباهت به صدای گیتار نیست اما جوانانهتر، سرحالتر و در عین حال تازهتر است. بعد از آن با حرکت و پرواز کبوترها در پشت بام آقا هاشم (علی نصیریان) لحظهای که انگار مهر مرد شدن علی (شخصیت اصلی قصه) خورده میشود، موسیقی میآید.
موسیقی در «خورشید» گاه پررنگتر و گاه کمرنگتر است. اما ویژگی اصلیاش حل شدن آن در فضای کلی قصه است. موسیقی مطلقاً قصد خودنمایی ندارد اما چون در نقاط خوبی از فیلم استفاده شده، شنیده میشود. زیرزمین مدرسه یکی از جاهایی است که پیوسته در آن موسیقی وجود دارد. دلیلش هم معلوم است. علی تنها است و در حال بافتن رویای یافتن گنج. ارکستر همچون کلاف رویا که در ذهن او در حال بافته شدن و تصویر کردن آینده است، در حال نواختن است. گاه تنهایی و سختی او را به وحشت میاندازد و موسیقی هم رنگ ترس میگیرد و گاه اوج میگیرد تا نمایش نزدیکی او به هدفش باشد.
یکی از بارزترین لحظات استفاده از موسیقی، زمانی است که چهار نوجوان در حال آماده کردن خانه برای آمدن مادر علی از آسایشگاه روانیاند. موسیقی با شور و حال آنها همراه است و در سکانس بالا رفتن بادکنکها در مدرسه و علامت خورشید در آسمان به اوج میرسد. اما حتماً بهترین بخش موسیقی «خورشید» پایان آن است. لحظهای که کار تمام میشود، علی نجات پیدا میکند و زنگ مدرسه تعمیر میشود.
موسیقی «خورشید» برنامهریزی کامل دارد. یک سناریوی تاثیرگذار برای آن نوشته شده. همین سناریو به آهنگساز گفته که در پایان فیلم، بهترین قطعهاش را خرج کند تا ماندگاری تصاویر فیلم در ذهن مخاطبی که سالن را ترک میکند بیشتر شود.
مجید مجیدی که طی این سالها بارها نشان داده برای موسیقی ارزشی مضاعف قائل است و به آن به شکلی ویژه فکر میکند، آهنگسازان متفاوتی را طی این سالها امتحان کرده است. با این وجود و بعد از ساخت موسیقی «خورشید» توسط رامین کوشا، بعید میدانم که او آهنگسازش را تغییر بدهد. به نظر میرسد که مجیدی میتواند حال و هوای فیلمهای گذشتهاش را در موسیقی این آهنگساز جوان پیدا کند.
عامهپسند
این اولین باری است که سهیل بیرقی سراغ کریستف رضاعی رفته و ساخت موسیقی فیلمش را به او سپرده است. پیش از این در «من» و «عرق سرد» او از موسیقیهای کارن همایونفر بهره گرفته بود. هرچند موسیقی «عرق سرد» به تیتراژ محدود بود.
«عامهپسند» چندان موسیقی ندارد. به نظر میرسد با توجه به سابقه استفاده از موسیقی در آثار قبلی، عدم تمایل کارگردان به استفاده از موسیقی باعث این اتفاق شده است.
اولین برخورد موسیقی زمانی است که ما حسادت را در روز افتتاح کافه کلبه در چشمان افسانه (باران کوثری) میبینیم. موسیقی صدای ذهن او است که شنیده میشود و تلنگری است برای رخ دادن اتفاقهای تلخی که در ادامه میآید. نقش موسیقی در این فیلم، نقشی است بسیار کمرنگ که قصد اصلیاش رنگآمیزی صوتی کوتاهی برای برخی سکانسها بوده که از آن جمله میتوان به پلمپ کردن کافه اشاره کرد. موسیقی همراه با تنهاییهای فهیمه (فاطمه معتمدآریا) شنیده میشود. عود، ساکسیفون، گیتار، دودوک و ترومپت سازهای «عامهپسند» هستند که تاشهای کمجانی را به بوم موسیقی این فیلم نواختهاند.
منبع:
موسیقی ما
تاریخ انتشار : جمعه 18 بهمن 1398 - 13:55
افزودن یک دیدگاه جدید