موسیقی ما- محسن هردان: با سابقه‌ترین سرپرست ارکستر در ایران؛ همکاری با نام آشنا‌ترین خواننده‌های یک دهه گذشته نظیر خشایار اعتمادی، امیر کریمی، مانی رهنما، حمید حامی، حسین زمان، رضا صادقی، ناصر عبداللهی، احسان خواجه امیری و اکنون فرزاد فرزین؛ این‌ها تنها بخشی از کارنامهٔ هنری «زایا سلیمان» است که این روز‌ها به واسطهٔ شروع برنامه‌هایش با فرزاد فرزین خبرساز شده است. همین امر بهانه‌ای شد که به سراغش برویم تا با وی درباره برنامه‌های آینده گفت‌و‌گو کنیم.

• این روز‌ها خبر همکاری شما با فرزاد فرزین مورد توجه اهالی موسیقی قرار گرفته است. در مورد شکل گیری این همکاری توضیح دهید.

من همیشه اهدافی برای اجراهای زنده داشتم. چون اصولاً تخصصم در اجرای زنده است و بیشتر در این زمینه کار می‌کنم. طی سفرهایی که به خارج از ایران داشتم و آنجا از نزدیک اجراهای زنده رو دنبال کردم، به این نتیجه رسیدم که استاندارد اجرای زنده در ایران نسبت به دنیا خیلی پایین‌تر است. در واقع ما از آن‌ها خیلی عقب تریم و همیشه ایده‌هایی در ذهنم بود که می‌خواستم در کنسرت‌ها عملی کنم. از طرف دیگر من به ملودی‌ها و صداهایی که از جنس حماسی هستند خیلی علاقه دارم. شاید دلیلش این باشد که ما سن و سالمان به آن دورانی می‌خورد که جنگ بود. بالاخره این روی سلیقهٔ هم دوره‌ای‌های من تأثیر گذاشته است مثلاً به صدای مرحوم «ناصر عبداللهی» خیلی علاقه داشتم و دو سال آخر عمر این مرحوم که سرپرست ارکس‌تر ایشان بودم، در کنار ایشان خیلی لذت بردم...
به این دو دلیل به این نتیجه رسیدم که با فرزاد فرزین می‌توان این ایده‌ها را عملی کرد. چون صدای فرزاد خیلی محکم و حماسی است و خود این خواننده هم همیشه در کنسرت‌هایش به سمت تفاوت داشتن با بقیه رفته است. اینجا بود که دیدم آن ایده‌هایی که در ذهنم هست را می‌توانم عملی کنم... منتها خوانندهٔ حماسی و صدای محکم ممکن است همیشه مورد توجه نباشد و احساسات مردم را تحریک نکند. ولی خوشبختانه «فرزاد فرزین» آهنگهای احساسی خوبی هم دارد. مثل آهنگ «می‌دونم» که خیلی آهنگ احساسی و خوبی است. دیدم که این خواننده همهٔ حالت‌های خوانندگی را دارد و خوب هم می‌خواند؛ هم حماسی، هم احساسی. چون خودم نوازندهٔ درام هستم، آهنگهای اکتیو را بیشتر دوست دارم. دیدم که در این گروه هم برای نوازندگی خودم فضای بیشتری هست، هم صدای فرزاد را دوست دارم، هم آن اهدافی را که در اجرای زنده به دنبالشان هستم را می‌شود اجرایی کرد. نه مثل همهٔ کنسرت‌ها که خواننده بیاید روی استیج بخواند و برود. می‌خواستم از «ب» بسم الله کنسرت را دست بگیرم، از طراحی لباس گرفته تا طراحی دکور، صحنه و بقیه مسائل و به این نتیجه رسیدم که این مسائل در کنسرت فرزاد عملی خواهد بود.

• همکاریتان با فرزاد فرزین از کجا شروع شد؟

فرزاد فرزین در اوایل ماه محرم به من زنگ زد و بعد از آن چند جلسه گذاشتیم و با هم صحبت کردیم و به توافق رسیدیم که به امید خدا همکاری را شروع کنیم.

• بیش از یک دهه است که در موسیقی ایران فعالیت دارید. زایا سلیمان از کجا شروع کرد؟

اولین اجرای زنده را در سال ۱۳۷۷ با آقای «حمید غلامعلی» داشتم. اما مدت خیلی کوتاهی بود. فکر می‌کنم حدود ۹ اجرا رفتیم. پس از آن با آقای «حسین زمان» همکاری داشتم و در این سال‌ها این همکاری‌ها با خواننده‌هایی مثل خشایار اعتمادی، امیر کریمی، مانی رهنما، حمید حامی، رضا صادقی، ناصر عبداللهی، احسان خواجه امیری و الان هم فرزاد فرزین... ادامه پیدا کرد.

خیلی جالب است که اولین اجرای فرزاد فرزین را با هم بودیم. فکر می‌کنم سال ۸۴ و در جشنوارهٔ کیش بود. چون آن جشنواره را خودم برگزار کردم، فرزاد را سه شب گذاشته بودم. آن زمان گروهی به نام «اکتاو» تشکیل داده بودم که آقای «علی ثابت» تنظیم کنندهٔ قطعات بود و من هم سرپرست این ارکس‌تر.

• در حرف‌هایتان گفتید که کنسرتهای خارجی را دنبال می‌کنید. لطفاً بگویید از آن روزی که وارد موسیقی شدید تا الان که در اینجایگاه هستید، موسیقی ما در مقایسه با موسیقی دنیا چقدر پیشرفت کرده است؟

موسیقی ما نسبت به آن دوران خیلی پیشرفت کرده است. ما عادت داریم کس دیگری را مقصر بدانیم و اشتباهات خودمان را گردن دیگری بیندازیم. تا می‌پرسند چرا اینجوری شد، سریع جواب می‌دهیم: اینجا کار کردن سخته... مسئولین ارشاد الان در حوزهٔ ترانه و آهنگ نظارت دارند. در این سال‌ها خیلی مجوز اجرای زنده صادر شده، این همه خوانندهٔ جدید وارد فضای موسیقی شده‌اند، این همه آلبوم منتشر شده، این‌ها چطور اتفاق می‌افتد؟ پس وزیر محترم ارشاد و رئیس مرکز موسیقی و سایرین واقعاً دارند همکاری می‌کنند. بعضی وقت‌ها به شوخی می‌گویم ماشاالله صفحهٔ آخر روزنامه همشهری دیگر جای تبلیغ نیست! اینقدر که کنسرت در ایران زیاد است در کشورهای خارجی نیست. اصلاً هیچ جای دنیا و حتی در کشورهایی که مهد موسیقی هستند، این طور نیست که هر هفته روزی دو سانس برنامه داشته باشند. پس نتیجه می‌گیریم که مسئولین هم همکاری می‌کنند و اینجای تشکر دارد.

امروزه موسیقی به یک صنعت تبدیل شده است. خیلی اشتغال زایی دارد و خیلی‌ها از این موسیقی و حاشیه‌هایش دارند امرار معاش می‌کنند. صدا بردار، نور‌پرداز، نوازنده، عکاس، فیلم بردار، راننده، سالن و... همین تعداد زیاد کنسرت‌ها باعث شده که این کار رونق داشته باشد. این نشان دهندهٔ این است که کیفیت کنسرت‌ها بالا رفته که مردم استقبال می‌کنند.

• شما در چند کنسرتی که خواننده‌های داخلی در آمریکا و کشورهای دیگر برگزار کردنند حضور داشتید. این درست است که مافیای خواننده‌های لس آنجلسی برای خواننده‌های داخلی ما مشکل ایجاد می‌کند و عملاً اجازه نمی‌دهند کنسرت‌ها بدون مشکل برگزار شوند؟

بله... البته آن‌ها قدرت این را ندارند که بخواهند اجازه بدهند یا اجازه ندهند. ما کاری به آن‌ها نداریم و کار خودمان را می‌کنیم. کار خوب هم همیشه طرفدار دارد، به زور نمی‌توان جلوی یک کار خوب را گرفت. بروند ترانهٔ خوب درست کنند و بخوانند، آن‌ها هم کار خوب انجام دهند... نمی‌توانند کار خوب خواننده‌های داخلی را با سنگ انداختن خراب کنند.

ولی بله، این کار را می‌کنند، سنگ می‌اندازند. خیلی تأثیر در بلیت فروشی دارد. می‌گویند که خواننده دروغ می‌گوید و نمی‌آید. کنسل می‌کنند... به سفارت‌های مختلف ایمیل می‌زنند و بعد می‌گویند این خواننده نیست. قرار است بیاید اینجا و کار بدی انجام بدهد. از این کار‌ها می‌کنند... ولی تا به امروز توانستند ۲۰ یا ۳۰ درصد اثر بذارند نه بیشتر... حالا بالاخره ایرانی‌های عزیزمان در آنجا که عاقل هستند و فرق بین خوب و بد را از هم تشخیص می‌دهند. آن‌ها (بعضی از خواننده‌های لس آنجلسی) هم دیگر فهمیده‌اند که با این روش‌ها نمی‌توانند روی سلیقه مردم تأثیر بگذارند و فکر می‌کنم که این قضیه دارد کم کم از بین می‌رود. باید رقابت سالم کرد که نمی‌کنند؛ البته همه اینطور نیستند، بلکه تعدادی از آن‌ها اینطور عمل می‌کنند.

• و حرف آخر؟

حرف آخر را نپرسید، هنوز زنده‌ایم و هستیم و انشالله برنامه‌هایمان خوب پیش برود. بالاخره من یک تغییر در روش کار داشتم؛ انشالله خوب باشد. دوست دارم مردم قضاوت کنند که کنسرتهای فرزاد چطوری شد... حرف برای گفتن زیاد است و فعلاً برای حرف آخر زود است. به امید خدا هنوز کار داریم...

• در مورد این اسامی اولین چیزی که به ذهنتان رسید بگویید.

ناصر عبداللهی: تکرار نشدنی
موسیقی ایران: رو به پیشرفت
رضا صادقی: ماندگار
استیج: بهشت روی زمین برای من
فزاد فرزین: متفاوت
مازیار فلاحی: سرشار از احساس
احسان خواجه امیری: با سیاست
محسن یگانه: خواننده‌ای با پشتکار
زایا سلیمان: فعال

تنظیم گفت‌وگو: آرتین ولی‌اللهی