• حمیدرضا منبتی | منتقد موسیقی

موسیقی ما - شاید حدود 6 ماه قبل از آغاز به کار سایت «موسیقی ما» بود که مجید رئوفی پیشنهاد همکاری در این پروژه را به من داد؛ اما چون قرار بود این پروژه با سرمایه‌گذاری شخصی بچه‌ها راه بیفتد، راستش دلیلی برای این کار ندیدم و توجیه‌ام این بود که چه دلیلی دارد که چنین سایتی یخ‌اش بگیرد و به سوددهی هم برسد. مجید برای متقاعد کردن من، موفقیت سایت «سینمای ما» از همین مجموعه را مثال آورد و من باز قانع نشدم. بگذریم که بعداً نه من و نه  حتی خود او به این مجموعه نپیوستیم، اما امروز از موفقیت «موسیقی ما» خوشحالم و به بچه‌های گروه تبریک می‌گویم. چرا که همه ما می‌دانیم که به یک سال رسیدن فعالیت یک رسانه مستقل در ایران خود معجزه‌ای است، چه برسد به چند سالگی‌اش.


اگر نگوییم تمام رسانه‌ها در ایران، باید بگوییم اغلب قریب‌به‌اتفاق آنها از یک مشکل عمده رنج می‌برند و آن عدم تأثیرگذاری است! اگر درصد قرار گرفتن در مقابل دید مخاطب و خریدار –حتی در دورافتاده‌ترین ده‌کوره‌ها- را برای محصولی چون لبنیات 90درصد فرض کنیم، باید گفت این رقم درباره نشریات ما قطعاً کمتر از 20 درصد خواهد بود. یعنی کمتر از 20 درصد مردم روزانه از مقابل دکه‌های مطبوعاتی رد شده و سرکی به نشریات مکتوب می‌کشند؛ فارغ از اینکه چیزی بخرند یا نه. این رقم در مورد رسانه‌های آنلاین احتمالاً بیش از اینها است و به این مسئله اضافه کنید جذابیت بیشترِ جادوی تصویر در این قبیل رسانه‌ها را به نسبت واژه و کلمه برای مخاطب عام. مجموع این عوامل به همان نکته‌ای که گفتم منجر شده است: عدم تأثیرگذاری. شاید تنها و بهترین نمونه برای بحث تأثیرگذاری، برنامه 90 صداوسیما باشد و مجری محبوب‌اش که می‌تواند تقلب در یک انتخابات رسمی را بر ملا کند، روند ساخت یک ورزشگاه را تسریع ببخشد و یا آدم‌های دور از تیررسِ نقد در این مملکت را به چالش بکشد. توفیق «موسیقی ما» در این است که در این مدت کوتاه توانسته –در اِشلِ خودش- به یکی از رسانه‌های اثرگذار حوزه موسیقی تبدیل شود.


از ویژگی‌های بارز این مجموعه، دیگر آن است که تلاش دارد دموکراسی را در پرداختن به سبک‌های مختلف موسیقی رعایت کند و اگرچه حوزه تخصصی خود را موسیقی پاپ قرار داده، به حوزه‌های دیگر نیز سرک می‌کشد. اما گاهی حس می‌شود در این پرداختن‌ها «نگاه» وجود ندارد و صرفاً پرداختن به نام‌های بزرگ و سوار شدن بر موج‌های موجود مدنظر است تا به‌راه‌اندازی موج‌های جدید. گزارش‌های مبالغه‌آمیزی که در این سایت از کنسرت‌های خوانندگان پاپ نوشته می‌شود، این حس را به آدم می‌دهد که صرفاً به خاطر رابطه رفاقت و دوستی با خواننده موردنظر این همه تمجید از یک کنسرت معمولی صورت گرفته و آدم را یاد جواد خیابانی می‌اندازد که وقتی یک بازی سرد و کسل‌کننده را گزارش می‌کند، تلاش دارد با آب‌و‌تاب دادن به گزارش خود، هیجان کاذبی برای بیننده ایجاد کند که خب قطعاً با چیزی که پیش روی او اتفاق می‌افتد تفاوت دارد و او را پس می‌زند. منظورم از «نگاه» پشت سیاست‌های کلی رسانه را هم اگر بخواهم روشن‌تر توضیح بدهم، شبیه آن چیزی است که نگارنده و دوستان‌مان طی مدت 6 سال در نشریه «نسیم هراز» انجام دادیم و بدون کوچک‌ترین شکسته‌نفسی باید بگویم –به اعتقاد خودمان و دوستان همکار و موزیسین- در زمره مجموعه‌های موفق رسانه‌ای در حوزه موسیقی بوده است.


آنچه که بیش از هر چیز رسانه‌های ما را از «اثرگذاری» دور کرده است، نبود درک صحیح در حوزه نقد موسیقی است. هنرمندان موسیقی هم هرگاه با انتقادی از سوی رسانه‌ها مواجه شده‌اند، انگشت اتهام را به سمت منتقدین نشانه رفته‌اند و این جمله معروف که «ما در ایران منتقد درست و حسابی موسیقی نداریم که سواد این کار را داشته باشد» و همین جمله هر بار اعتمادبه‌نفس نداشتۀ فعالان این عرصه را کمتر و کمتر کرده است. البته این مسئله را هم نمی‌توان کتمان کرد که این سخن موزیسین‌ها هم تا حد زیادی به واقعیت نزدیک است؛ ولی از سوی دیگر باید این را هم در نظر داشت که اغلب موزیسین‌ها نگاه‌شان به رسانه تنها در حد یک «مجیزگوی» صِرف است و کسی که پا را فراتر از این بگذارد، از سوی آنها به غرض‌ورزی، بی‌سوادی و... متهم می‌شود.


«موسیقی ما» می‌تواند با دوری از حاشیه‌هایی که گاه به زردی پهلو می‌زند، پرداختن به موسیقی‌های جدی‌تر –نظیر آنچه که در مورد کنسرت گروه‌هایی چون افشارستان، دیوار و... انجام داده- و البته نگاه واقع‌بینانه‌تر و دور از جوگیری به موسیقی پاپ، اثرگذاری خود در حوزه موسیقی را بیش از این کند. برای دوستان‌ام آرزوی موفقیت بیشتر دارم.