ماهیت سنّت شفاهی آموزش موسیقی در ایران

کتاب ضربی‌های «حبیب سماعی» بر اساس اجرای مجید کیانی منتشر شد

ماهیت سنّت شفاهی آموزش موسیقی در ایران

موسیقی ما - کتاب ضربی‌های «حبیب سماعی» براساس اجرای مجید کیانی (به همراه سی دی صوتیِ اثر) با نگارش و آوانگاری شهاب مِنا منتشر شد.

آلبوم ضربی‌های حبیب سماعی، دارنده‌ی لوح سپاس به عنوان اثر برگزیده صوتی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال ۱۳۷۷، حاوی بیست قطعه از ضربی‌های پدر سنتورنوازی معاصر ایران، حبیب سماعی (۱۳۲۵-۱۲۸۰) است که اکثر آنها در دهه چهل و پنجاه با تحقیق میدانیِ مجید کیانی از طریق برخی شاگردان حبیب سماعی (قباد ظفر، مرتضی عبدالرسولی، نورعلی برومند و مهدی ناظمی) گردآوری شده و پس از تنظیم و بازنوازی آنها توسط مجید کیانی در سال ۱۳۶۹ توسط شرکت ایران صدا انتشار یافته است.

در کتاب حاضر این آثار برای اولین بار و با روشی تحلیلی آوانگاری شده‌اند. ضربی‌های حبیب سماعی در نواخته‌های مضبوط از شاگردانِ او از سادگی بیشتری برخوردارند، حال آنکه در بازنوازی مجید کیانی با تزئینات و آرایه‌های بیشتر اجرا شده‌اند و در آوانگاری حاضر نیز جزئیات اجرا جهت بررسی نحوه به کارگیری امکانات سنتور در تزیین و غنی کردن بافت اصلیِ نغمات ثبت شده‌اند. برای نخستین بار در نگارش قطعات ضربی موسیقی ایران، در آوانگاری این کتاب با حذف میزان بندیْ اجزای ملودی (فیگور، موتیف و فراز، مشابه حرف، کلمه و جمله ساده یا مرکّب در کلام) با علائم و روشی خاص از هم تفکیک شده اند. این روش به ماهیت سنّت شفاهی آموزش موسیقی در ایران- که بر آموزش موتیف به موتیف (واژه به واژه) مبتنی است- نزدیک است. رسم الخط نگارش نت‌ها در این کتاب نیز از تجزیه و تحلیل مجموع رسم الخط های به کاررفته در کتب سنتور استخراج، و مواردی از آن برای اولین بار توسط آوانگار ارائه شده است.

پایان کتاب حاوی مصاحبه ای مشروح با مجید کیانی درباره نحوه گردآوری و تنظیم هریک از قطعات و نیز معرفی دیگر آثار صوتیِ منتشرشده از او درباره حبیب سماعی است. این کتاب و سی دی توسط انتشارت «خنیا» منتشر شد.