موسیقی ما – سومین هفته تعطیلی کنسرت‌های موسیقی و تمامی رویدادهای هنری در حالی آغاز شده است که هنوز ویروس «کووید 19» یا همان «کرونا» هنوز هم مبتلا و قربانی می‌گیرد. طی سه روز اخیر براساس اعلام وزارت بهداشت تقریباً روزانه هزار مورد مثبت کرونا در کشور شناسایی می‌شود و ظاهراً در آستانه سال نو هنوز قرار نیست سایه شوم این بیماری از سر کشورمان کم شود. سایه‌ سیاهی که نه تنها جان هموطنان ما را گرفته بلکه در صنایع و بازارها، میلیاردها تومان خسارت به بار آورده است. موسیقی هم طی دو هفته اخیر از این قاعده مستثنی نبوده است و چرخ شکننده اقتصاد این هنر که پیش از این با هرسختی بود می‌چرخید، اکنون به طور کامل از حرکت ایستاده است. اما این توقف اجباری که با هدف حفظ سلامت مردم و جلوگیری از گسترش هرچه بیشتر کرونا رخ داده است یک روی دیگر هم دارد که از چشم خیلی‌ها پنهان مانده است. سایت‌های فروش بلیت که پل ارتباطی میان مردم و برگزارکنندگان کنسرت هستند و حالا با بحران بازگشت وجوه کنسرت‌ها مواجه شده‌اند.
 
زمانی که یک کنسرت موسیقی به هر دلیلی لغو می‌شود چند دقیقه یا نهایتاً چند روز بعد پیامک برگشت وجه برای مخاطب خریدار بلیت ارسال می‌شود. در لحظه مشاهده پیامک، مخاطبان خیالشان از بازگشت پولشان راحت می‌‌شود و تصور می‌کنند که نه خوانی آمده و نه خوانی رفته است. اما فارغ از ضررهای سنگین و مشاغلی که تحت تأثیر لغو یک کنسرت قرار می‌گیرند و در این گزارش سایت «موسیقی ما» به بررسی آنها پرداخته بودیم، سایت‌های فروش بلیت کنسرت و سایر رویدادهای هنری با تمام توان باید فعال باشند تا بتوانند پول‌هایی که از مردم در اختیار دارند را بازگردانند. برای اطلاع از پشت پرده روند به ظاهر ساده عودت وجوه پرداختی مخاطبان برای بلیت کنسرت‌های موسیقی با مدیران دو سایت مطرح فروش بلیت هم‌کلام شدیم که در ادامه می‌خوانید:
 
«محمدحسین توتونچیان» به عنوان مدیر قدیمی‌ترین و بزرگترین سایت فروش بلیت کنسرت‌های موسیقی یعنی «ایران کنسرت» درباره اتفاقات اخیر و آمار بلیت‌های لغو شده به خبرنگار «موسیقی ما» گفت:« پس از حوادث و مصیبت‌هایی که برای مردم کشورمان رخ داد، سیستم ما خودش را ارتقا داد. از جمله پس از حادثه «منا» که لغوهای متعدد داشتیم، سیستم ما با سیستم بانکی به گونه‌ای هماهنگ شد که پس از ده دقیقه کل وجوه به کارتی که با آن خرید کردند عودت داده می‌شود. روند کاری ما پس از لغو کنسرت‌ها اینگونه است که بلافاصله پس از اعلام عدم برگزاری یک پیامک برای مخاطبان ارسال می‌شود. پیامک خاصی است که با هماهنگی شرکت مخابرات ارسال می‌شود و حتی اگر پیام‌های تبلیغاتی کاربران مسدود باشد باز هم این پیام به دستشان می‌رسد و ده دقیقه بعد پول به حسابشان باز می‌گردد. اما اتفاقی که الان رخ داده اینطور است که موج لغو گسترده در سطح کشور داریم. این اتفاق صرفاً مختص کنسرت نیست و شامل آژانس‌های مسافرتی، هتل‌ها و پروازها و تورهای داخلی و خارجی است. مبالغ زیاد و دوستانی که در آژانس‌های مسافرتی کار می‌کنند در پیک کاری هستند و ما هم در چنین شرایطی هستیم. در پی تعطیلی اجباری کنسرت‌های دو هفته اخیر برای پیشگیری از شیوع بیشتر کرونا باید مبالغ بیش از 110 هزار بلیت را عودت دهیم. در جریان عزای عمومی شهادت سردار «قاسم سلیمانی» هم 81 هزار بلیت را عودت دادیم. این اعداد شامل بلیت‌های دو سایت «ایران کنسرت» که مختص اجراهای زنده موسیقی و سایت «ایران نمایش» برای تئاترهای تهران و شهرستان‌ها است. شوربختانه تئاترهای خوبی هم برای فروش داشتیم که از استقبال خوبی هم بهره‌مند شده بودند اما سلامت جان هموطنان برای هرکسی از اولویت‌های اخلاقی و رفتاری است.»
 
اما محمدحسین توتونچیان از عدد پنهانی برای اولین‌بار سخن به میان آورد که در مقیاس یک یا دو بلیت به چشم نمی‌آید اما در مقیاس صد و چند هزار بلیت، چشمگیر می‌شود:« در چنین شرایطی دو مقوله پنهان است و کسی نمی‌داند و لازم است که اشاره کنم. همه ما تجربه انتقال وجه به صورت کارت به کارت را داشتیم و در هر نوبت مبلغی از حساب واریزکننده به عنوان کارمزد برداشته می‌شود که این عدد بین 700 تا 1500 تومان متغیر است. حالا عدد کارمزد کارت به کارت را ضربدر 110 هزار بلیتی کنید که موسسه ققنوس در حال عودت آنها است! عدد چشمگیر و سرسام‌آوری است که موسسه ققنوس از حساب خودش پرداخت می‌کند. بدون اینکه از خریداران بلیت یا برگزارکنندگان رویدادهای هنری این وجه اخذ شود. ما مسئول هستیم اصل پول کسی که به ما اعتماد کرده و بلیت خریده است را بدون هیچگونه کسر و کارمزدی به ایشان عودت دهیم. در این میان تهیه‌کننده می‌گوید که من به اندازه کافی ضرر کردم و پولی نمی‌توانم پرداخت کنم. مشتریان هم می‌گویند که وقتی کنسرت برگزار نشده است باید پول ما را پس بدهید. پرداخت این عدد را بدون هیچگونه اعلامی تقبل می‌کنیم که ما طی ماه‌های آتی هیچگونه درآمدی بابت کنسرت‌هایی که خودمان برگزار می‌کنیم نداریم. الان تقریباً اکثر شرکت‌ها به واسطه رعایت مسائل بهداشتی با کاهش نیرو کار می‌کنند ولی ما با حداکثر توان کار می‌کنیم. چون باید به مردم پاسخگو باشیم و پول‌ها را برگردانیم و با توان مضاعف در حال خدمت‌رسانی هستیم.»
 
موشکافی ما از روند لغو بلیت‌ها و عودت وجوه آنها با مدیر سایت ایران کنسرت به یک بحران دیگر ختم شد. آن هم بحران تاریخ انقضای کارت بانکی مخاطبان بود:« در این میان وجوه کسانی که کارت‌های بانکی آنها منقضی شده باشد را نمی‌توانیم به صورت سیستمی مرجوع کنیم. امروز که با شما مصاحبه می‌کنم شرکت «به پرداخت ملت» گزارشی برای ما ارسال کرد که کارت بانکی 361 نفر از خریداران بلیت در این ماه منقضی شده است. در این شرایط باید تلفن آنها را پیدا کنیم و تماس بگیریم و مبالغ را دستی مرجوع کنیم. در حالی که ظرفیت مرجوع دستی روزانه سه میلیون تومان است. تعداد تراکنش‌ها در سطح کشور با توجه به این شرایط بسیار زیاد است و درگاه‌های بانکی ظرفیت روزانه یک میلیارد تومان عودت وجه را دارند. اکنون درباره شرکت به پرداخت ملت صحبت می‌کنم و طی تماسی که با معاون این شرکت داشتم از آنها خواهش کردم که سیستم ما را در اولویت قرار دهند. به دلیل اینکه میانگین قیمت بلیت کنسرت صد هزار تومان ولی میانگین قیمت بلیت پروازهای خارجی ده میلیون تومان است. بنابراین با عدد ده میلیون تومان می‌توانیم تعداد بیشتری از بلیت‌ها را مرجوع کنیم و رضایتمندی بیشتری داشته باشیم.»
 
شاید برایتان جالب و البته تأمل برانگیز باشد که بدانید به گفته محمدحسین توتونچیان، مبالغ لغو بلیت‌های دو سایت ایران کنسرت و ایران نمایش طی فقط دو هفته اخیر حدود نه میلیارد تومان بوده است. عددی که با توجه به تمدید تعطیلی رویدادهای هنری تا 22 اسفند قطعاً بیشتر هم خواهد شد. توتونچیان در این زمینه اعلام کرد:« به امید خدا تلاش می‌کنیم تا هفدهم اسفند هیچ مبلغی بابت کنسرت‌های دو هفته اخیر در اختیار بانک نباشد. یک نکته مهم باید توضیح بدهم آن هم این است که براساس اسنادی که در اختیار داریم باید اعلام کنم که در تاریخ سوم و هشتم اسفند طی دو فقره فیش، کلیه مبالغ حاصل از فروش بلیت‌ها را به حساب شرکت به پرداخت ملت واریز کردیم. در تاریخ سوم اسفند مبلغ 27 میلیارد و 500 میلیون ریال و در تاریخ هشتم اسفند مبلغ 57 میلیارد ریال به حساب آن شرکت واریز شد و طبیعتاً باید در همان روز از طرف آنها به حساب مردم واریز می‌شد. اما به دلیل شرایط شلوغی این اتفاق رخ نداده و در جریان است. اکنون که با شما صحبت می‌کنم هیچ پولی از مردم در حساب‌های ما نیست و تمام تلاشمان را کردیم که به بانک هم فشار بیاوریم تا هرچه سریعتر وجوه مردم بازگردانده شود. در جریان شهادت سردار قاسم سلیمانی به دلیل اینکه آژانس‌های مسافرتی، هتل و خطوط هواپیمایی درگیر لغو گسترده نبودند، وجوه کنسرت‌ها خیلی سریع بازگردانده شد. اما الان در سطح کشور چندین شرکت درگیر عودت مبالغ زیادی هستند و علت تأخیر هم همین است.»
 
این تهیه‌کننده حوزه موسیقی درباره دلایل سکوت کامل سایر شرکت‌ها و تهیه‌کنند‌ه‌ها درباره کنسرت‌های نوروزی هم چنین تحلیلی داشت:« حقیقت این است که احتیاج نیست که شما منتظر باشید. کافی است که از منطق خودتان استفاده کنید تا متوجه شوید که چه اتفاقی قرار است رخ دهد. ویروس کرونا یک مورد کوچک و عادی نیست که تا هفته دیگر از بین برود و کل دنیا درگیر آن هستند. شدت شیوع آن هم در تمامی کشورها بسیار زیاد و در کشور ما هم غیرقابل تصور و باور بوده است. یکی از بزرگترین مشکلاتی که باعث شیوع هرچه بیشتر این بیماری شد، مشکلات گسترده فرهنگی در سطوح مختلف کشور بود. ما می‌بینیم که بزرگترین شرکت فروش اینترنتی کالا، بزرگترین احتکارکننده ماسک است. یعنی همه چیز بر انسانیت و شرافت ارجحیت دارد. یعنی درآمد حاصل از فروش ماسک در شرایطی که هموطنان ما دچار مصیبت هستند بر هر چیزی ارجیت دارد و این اتفاق وحشتناک است.»
 
توتونچیان نهایتاً در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر اینکه چه پیش‌بینی برای عادی شدن مجدد روند برگزاری کنسرت‌ها دارد گفت:« من مرجع تصمیم‌گیرنده و عضو نظارتی نیستم و فقط یک خادم مردم هستم که سعی می‌کنم آنچه از دستم بر می‌‌آید را در راستای خدمات فرهنگی و هنری انجام دهم. اما منطق من می‌گوید ویروسی که اینطوری کشور ما و جهان را درگیر خود کرده است که باعث جلوگیری از تجمعات دولتی و شخصی شود با یک یا دو هفته مهار نمی‌شود. به زعم من این ویروس خیلی بیشتر و وسیع‌تر تمام کشور را فرا می‌گیرد و تنها راه مقابله با آن هم پیشگیری از هرگونه تماس با دیگران و سطوح آلوده است. من سیر فروش روزانه بلیت‌ها را می‌بینم. این روند را تا پیش از اعلام و روز اعلام فراگیری فروش کرونا می‌دیدم. حتی اگر دولت تجمعات را آزاد کنند، عقل مردم به آنها می‌گوید که یک مقدار محتاط باشند و رعایت کنند. بعید می‌دانم مردم حالا حالاها از حضور در تجمعات اطمینان داشته باشند. مطمئن هستم که در فروردین چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد، در اردیبهشت هم ماه رمضان را داریم، در خرداد فصل امتحانات را داریم و پیش‌بینی من این است که در ماه‌های تیر و مرداد بتوانیم در خدمت مردم برای کنسرت‌های موسیقی باشیم. ماه شهریور هم که شروع ایام سوگواری محرم و صفر است.»
 
اما «تیوال» یکی دیگر ازسایت‌های مهم فروش بلیت کنسرت و سایر رویدادهای هنری است که تا پیش از وقوع این اتفاق، برنامه‌های زیادی برای فروش روی آن بود. در گفتگویی که با «مسعود برزی»، مدیر بخش موسیقی سایت تیوال، داشتیم او روند مجموعه متبوع خود و همچنین آمار بلیت‌های لغو شده را اینگونه تشریح کرد:«
ما در مجموعه تیوال بلافاصله پس از تصمیم به جای مراجع کشور برای تعطیلی کنسرت‌ها و تئاترها، اطلاع‌رسانی به خریداران را از طریق پیامک آغاز کردیم. با توجه به عدم امکان جایگزینی اجراها در این شرایط، بازگشت مبالغ را در اولویت قرار دادیم. در کمتر از ده روز از شروع تعطیلی‌ها صد در صد مبالغ کنسرت‌ها و هفتاد درصد مبالغ تئاترها را با کمک و همراهی خوب بانک سامان به همان کارتی که خرید با آن انجام شده بود بازگشت دادیم. در طول این دو هفته تا شانزدهم اسفند بیش از سیزده هزار بلیت خریداری شده از تیوال لغو شده است و در صورت ادامه روند تعطیلی‌ها برای پیشگیری از شیوع کرونا، این عدد به بیش از بیست هزار بلیت خواهد رسید. متأسفانه به دلیل فاجعه شیوع کرونا و به واسطه لغو رویدادهای هنری ضربه شدیدی به اقتصاد هنر ایران وارد شده است. همانطور که بسیاری از صنایع هم تحت تأثیر آن قرار گرفته‌اند. طبق ارزیابی که در تیوال داشتیم و بابت آنچه که مربوط به سایت ما است تا کنون ضرر بیش از سی میلیارد ریالی به اهالی هنر وارد شده است. امیدواریم با همدلی و فرهنگ بالای اجتماعی مردم، که هنر در ارتقای آن نقش به سزایی داشته‌است، در کنار هم از این بحران با کمترین خسران گذر کنیم.»
 
اکنون در شرایطی که تعطیلی اجباری رویدادهای هنری برای حفظ سلامتی مردم و هنرمندان انجام شده است باید همه ما برای شروع دوباره فعالیت هنر در ایران تلاش کنیم. شروعی که بدون رعایت نکات بهداشتی از جانب مردم و مدیریت و نظارت صحیح مسئولین میسر نخواهد بود. چرا که به گفته متخصصان حوزه سلامت و بهداشت اگر مردم نکات پیشگیری از شیوع کرونا را جدی نگیرند قطعاً سایه این ویروس تا مدت‌ها بر سر ما خواهند ماند.