موسیقی ما- مهدی معزی: «هیچ آلبومی درایران مشخص نیست دقیقا چه زمانی وارد بازار می شود.»؛ این یک نظریه است از سوی رضا صادقی. البته شاید این نظریه برای خواننده ای مثل رضا صادقی به حقیقت نزدیک باشد. چرا که او هیچ موقع در ژانر خوانندگی به عنوان متغیر مستقل وارد بازار موسیقی نشده! او متغیر وابسته ای بوده که از دار و دسته زیرزمینی به جمع مجوزدارها اضافه شد؛ با همان بند و تبصره هایی که فقط برای عده ای میسر می شود و آن افراد می شوند پدرخوانده آقای خواننده. اما این نظریه رضا صادقی را با کمی بالا و پایین کردن کلمات و تغییر در لحن گویش (!) می شود به تمام آثار موزیسین ها و خواننده های پا به عرصه مجاز گذاشته هم تعمیم و بسط داد؛ این که به بازار آمدن یک آلبوم موسیقی (بخصوص از نوع پاپ) به هزار و یک دلیل مربوط و حتی نامربوط به موسیقی وابسته است. گاهی شده که وعده به بازار آمدن یک آلبوم در ماهی از یک سال داده شده و خبر رسمی آن هم منتشر شده، اما در کمال ناباوری می بینیم که تا سال بعد، همان موقع، هیچ خبری از به بازار آمدن آلبوم نیست. در این مطلب کوشیده ایم، به جز بررسی موردی آلبوم تازه رضا صادقی و حکایت ها و حواشی مربوط به منتشر نشدن آن تا به این لحظه، با ارائه مجموعه گزراش هایی از آلبوم هایی که قرار است در این فصل شروع سال 88 منتشر بشوند، به بررسی عوامل مؤثر در به تعویق افتادن انتشار آن ها بپردازیم.

*****
تبعید خواننده ها همیشه منجر به نقل و انتقال جغرافیایی آنها نمی شود. چراکه دیگر دوره این جور کارها تمام شده و خواننده ها خوب می دانند که بازار کاسبی در خارج از ایران راکد است. اتفاقی که تجربه شده و البته جواب منفی داده. رضا صادقی هم بیش از دو سال است که از موسیقی پاپ ایران تبعید شده است. اما او گوشه استودیو را انتخاب کرده بود تا به دور از هیاهو کار موسیقایی اش را ادامه بدهد. اما سرانجام این طلسم دو سال دوری در جشنواره فجر سال گذشته شکسته شد؛ البته با چاشنی های فراوان!
*****
فلاش بک؛ جشنواره فجر سال قبل. دومین سالی که قرار بود موسیقی پاپ در آن جایی داشته باشد.
چند روز مانده بود به شروع جشنواره و حضور خوانندگان موسیقی پاپ در جشنواره بیست وچهارم کمرنگ‌تر از سال قبل به نظر می رسید. روشن روان دلیل اصلی آن را حضور تهیه‌کنندگانی می‌دانست که به فکر سوء استفاده از خوانندگان هستند. بیان جملاتی که هیچ گاه از ذهن اهالی موسیقی فراموش نمی شود؛«هنرمندان خودشان مایلند که در جشنواره شرکت کنند، اما شرکت‌ها و تهیه‌کننده‌هایی که مثل زالو به این خواننده‌ها چسبیده‌اند، اصلاً اجازه این کار را به آن‌ها نمی‌دهند. این تهیه‌کنندگان به نوعی می‌خواهند از جشنواره یا دفتر موسیقی یا انجمن موسیقی، سوء‌استفاده کنند. مثلاً می‌گویند اگر این آقا بخواهد در جشنواره بخواند، باید قبل از جشنواره، مجوز ده شب اجرا در فلان سالن را صادر کنید تا درآمدی کسب کنند. در ‌واقع گرو‌کشی‌های عجیب و غریبی می‌کنند.»
*****
گرو کشی ها ادامه داشت. خبرهای ضد و نقیضی شنیده می شد؛«اگر این روند برای احسان خواجه امیری و رضا صادقی ادامه داشته باشد، نه تنها مجوز کنسرت نمی گیرند، بلکه مجوز آلبوم آنها هم منتفی است.» عمر این شایعه به یک روز نرسیده بود که بابک رضایی ، دبیر اجرایی جشنواره فجر از اجرای کنسرت احسان خواجه امیری خبر داد؛« ستاد برگزاری جشنواره، جلسه‌ای با آقای خواجه‌امیری داشت و با خود آقای خواجه‌امیری قراردادی امضا شد و ایشان قطعاً در جشنواره خواهند خواند.» بعد از خواجه امیری هم نوبت رضا صادقی بود تا پای میز قرارداد بنشیند تا این دو نفر مدیربرنامه های مشترک شان را از گردونه مذاکره خارج کنند.
*****
نزدیک به دو سال است؛ از آن روزی که آلبوم «وایسا دنیا» به بازار موسیقی راه پیدا کرد. آلبومی که با استقبال خوبی هم همراه شد. آلبوم خوب مقدمه ای است برای آماده سازی هرچه سریع تر آلبوم بعد. اما این قانون برای رضا صادقی صادق نبود. چراکه مجوز های او هیچ موقع امضا نشد. او ممنوع الفعالیت بود چون نباید کلیپ های خود را به شبکه های ماهواره ای می داد. البته توجیه شرکت طرف قرارداد او برای پخش کلیپ ها این بود که این دو کلیپ مجوز ارشاد را گرفته اند و همراه با آلبوم «وایسا دنیا» به صورت مجاز منتشر شده اند و احتمالا به دست این شبکه ها رسیده اند. اما مسوولین ارشاد هیچ گاه این توجیه را نپذیرفتند. چراکه مجوز ارشاد برای انتشار نسخه VCDاین کلیپ ها بوده اما کیفیت آن چه از شبکه های غیرمجاز پخش می شد HD بود. پس این نسخه ها چگونه به دست این شبکه ها رسیده بود؟
*****
مشکل آقای مشکی پوش ایران به ظاهر حل شده. او بعد از اجرا در جشنواره فجر ، در روزهای آخر سال 87 هم کنسرت برگزار کرد تا این مساله را کاملا تایید کند. کنسرتی که البته بازهم به اجراهای قدیم او برمی گشت. چرا که آلبوم سوم و مجاز او راهی به بازار موسیقی پیدا نکرده بود. آلبومی که قرار بود در بهمن ماه بیاید ولی به خاطر آلبوم احسان خواجه امیری در اولویت بعدی قرار گرفت. چرا که همیشه یک شرکت آلبوم احسان خواجه امیری و رضا صادقی را به بازار فرستاده است. بالطبع اتفاق خاصی نبود؛ حتی به زعم صادقی که علت هم برای همراهی کردن با این تاخیر آورده بود:« آلبوم جدیدم با عنوان «چقدر سخته»قرار بود بهمن ماه امسال عرضه شود اما به دلیل اضافه شدن 3 قطعه جدید در فصل بهار سال آینده وارد بازار می شود.»
*****
تاخیر عادی بود و البته علت داشت. اما این که تهیه کننده این دو نفر یکی است، برای صادقی گران تمام شد. چراکه اصلی ترین قطعه آلبوم «چقدر سخته» در هفته های آخر اسفند ماه سال گذشته لو رفت؛« چقدر سخته که عشقت روبروت باشه نتونی هم صداش باشی/ چقدر سخته که یک دنیا بها باشی، نتونی که رها باشی/ چقدر سخته که بارونی بشی هرشب، نتونی آسمون باشی/ چقدر سخته که زندونی بمونی بی در و دیوار، نتونی هم زبون باشی...» به غیر از این قطعه یک قطعه دیگر هم از رضا صادقی در سایت ها منتشر شد با نام «رویای دریا» تا قطعات اینترنتی او در سال 87 به عدد 7 برسد. اما این که چه جوری این اتفاق ها افتاده را هیچ کس پاسخ گو نیست.ولی بدون شک بی ربط به ماجراهای قبل نیست.
*****
«هنوز تصمیم نگرفته ایم که اسم آلبوم را عوض کنیم.» این واکنش رضا صادقی بود نسبت به لو رفتن قطعه «چقدر سخته» . قطعه ای که اسم آلبوم هم بود و صادقی برای آن کلی فکر کرده بود:«موضوع این قطعه اصلا شخصی نبود.«چقدر سخته» حاوی یک فضای اجتماعی است و شعر آن گویای مسائلی است که تحمل اش برای یک انسان سخت است و گفتن این موضوعات برای من اتفاق تازه ای بود.اول می خواستم نام آلبوم را «به تو مدیونم» بگذارم، اما احساس کردم نمی تواند گویا باشد و «چقدر سخته» گویای فضایی است که ما آدم ها در روزمرگی هایمان تجربه هایی می کنیم و بعد از تحلیل آن تجربه ها به نتیجه می رسیم.اما حالا با این شرایط نمی دانم چه اتفاقی می افتد! یا همین قطعه یا قطعه ای جدید؟»
*****
صادقی ناراحت به نظر می رسید. ترجیح می داد در این رابطه زیاد صحبت نکند و امیدوار باشد به این که آلبوم در اواسط فصل بهار منتشر شود. او که بعد از آلبوم «وایسادنیا» دوسال به تبعیدی خودخواسته از فضای رسانه ای موسیقی رفته بود، درباره این دوری می گوید:« من دو سال فقط فکر می کردم. فکر می کردم که چه کاری باید ارائه کنم. به این هم نیندیشیدم که بازار را خوشحال کنم، می خواهم مردم را خوشحال کنم.» او درباره فضای آلبوم جدید هم توضیح می دهد:«هم در نوع کلام و در نوع اجرا تغییراتی به وجود آمده، هر چند خط ملودی همان است، ولی تنظیم ، حالت خواندن و فضاها کمی تغییر کرده است.» تعداد قطعات زیاد این آلبوم هم بحث بعدی بود؛«این کار از 15 قطعه تشکیل می شود. شاید از همه قطعات استقبال نشود، اما مطمئنم که «می خوام تو رو که باشی»، «مدیونم»، «شاهزاده عشق» مورد پسند مردم واقع می شود.» صادقی با تاکید این که 90 درصد ترانه ها را خودش گفته است ادامه داد:«در این آلبوم از ترانه های «اشکان رحیمی»، «هومن البرز» و خانم «مرجان زنگنه» هم استفاده شده است.» اما او واقعا همه کاره آلبوم اش است؛« آهنگسازی تمامی قطعات را خودم انجام داده ام به جز یک آهنگ که می خواستم تجربه جدیدی را کسب کنم . می توانم ملودی فرد دیگری را بخوانم و آن احساس را بیان کنم .برای اولین بار آهنگی از «مهدی زنگنه» گرفتم و امیدوارم توانسته باشم به درستی آن را ادا کنم.»


بعد از 3 سال ؛ بنیامین
برای اهالی موسیقی خرق عادت بود؛ بنیامین نامی در سال 85 و با آلبوم «85» به چهره اول موسیقی آن سال تبدیل شد. آهنگ هایی که تا آن موقع برای گوش های مجاز گوش کن خیلی غریب به نظر می رسید. اما این اتفاق افتاد تا رکورد فروش سال را برای خودش ثبت کند. اما چالش های بنیامین از همان موقع شروع شد. مخالفت هایی که نه اجازه کنسرت را در این سه سال به او داد و نه مجوز آلبوم را. اما انگار قرار است بعد از 3 سال اتفاق تازه ای برای او بیفتد؛ اتفاقی مهم برای موسیقی پاپ در سال 88. آلبومی که برخلاف شایعات اسم آن«06» نیست. آلبومی که هنوز قطعات آن از بین حدود 30 انتخاب نهایی نشده است. آلبومی که اما بازهم سورپرایز بنیامین است. بنیامینی که قصد ندارد خودش را تکرار کند. به همین خاطر با وسواس خاصی مشغول انتخاب قطعات است. او که خودش آهنگسازی کار را به عهده دارد، در این آلبوم پیام شمس را هم آورده است تا قطعات را تنظیم کند. قطعاتی که ترانه های آن متعلق است به رفیق قدیمی اش فرید احمدی. محسن رجب پور هم که تهیه کنندگی آلبوم او را بر عهده دارد، مثل همیشه سیاست مبهمی برای آلبوم اش اتخاذ کرده. اول اعلام کرده بود که آخر اسفند 87 ولی حالا انگار در این فصل باید این آلبوم را بشنویم.


لهراسبی در ژانری جدید؟
علی لهراسبی حالا خواننده جا افتاده ای است که خیلی ها منتظر ورود آلبوم جدید او به بازار موسیقی هستند. اما انگار انتظار به سر رسیده و این اتفاق در همین فصل بهار می افتد؛ با آلبومی کاملا متفاوت. وقتی علی لهراسبی تصمیم گرفت که وارد همکاری با افراد جدیدی شود، مشخص بود که می خواهد فضای کاری اش را عوض کند. افرادی هم در این آلبوم اسم شان در کنار او دیده می شود که پیش از این راه خود را می رفتند. اما این بار با علی لهراسبی هم مسیر شده اند. لهراسبی در گفت و گو با خبرنگار ما درباره این آلبوم جدید می گوید:« به هرحال آلبومی متفاوت تر از قبل می خواهم. به شدت در حال ساخت و تنظیم قطعات آلبوم جدیدم هستیم. 9 قطعه معلوم است. باید 3 قطعه دیگر هم از کارهای انجام شده انتخاب کنیم تا 12 قطعه به بازار بیاید.» اما مبحث همکاری با افراد جدید؛« مدیریت هنری این آلبوم به عهده بهروز صفاریان است. اما به غیر از این 6 تنظیم هم دارد.» و نفر بعد که خیلی تازه کار است؛« محسن یگانه هم در این کار حضور دارد؛ حضوری که البته خیلی جدی است. او 5 ترانه دارد که آنها را آهنگسازی هم کرده است که تنظیم این قطعات به عهده شهاب اکبری و بهروز صفاریان است.» و در ادامه دیگرنفرات را معرفی می کند؛« البته در این کار رضا صادقی هم یک قطعه دارد که ترانه و آهنگ سازی آن را به عهده داشته است؛به نام «مرگ برگ». از بچه های گروه «سون» (که البوم جدیدشان کمی قبل از عید به بازار رسید) هم آرش و امیر قنادی حضور دارند. مهدی یراحی هم از دیگر آهنگسازان این آلبوم است. البته مابقی ترانه هم برای مونا برزویی و روزبه بمانی است.» بهروز صفاریان هم که مدیر هنری کار است، به یک جمله درباره این آلبوم بسنده کرد؛«در کل آلبوم متفاوتی قرار است به بازار بیاید؛ هم از لحاظ تاثیر گذاری و هم احساسی که دارد.» انگار فقط باید منتظر ماند!


آلبوم متفاوت چاووشی
نگاه ها متفاوت بود. یکی محسن چاووشی را با خودش می سنجید و قبول نمی کرد که آلبوم «یه شاخه نیلوفر» مال او باشد. یکی دیگر تعریف می کرد و می گفت که دیگر کارهای او کلام محور نیست و موسیقی محور هم شده. عده ای هم بودند که فضای غمگین کار را نمی پسندیدند. عده ای دیگر هم با تلخی کار خلوت شان را پر می کردند. اما از همه این ها که بگذریم، آلبوم «یه شاخه نیلوفر» اولین کار و البته مجاز محسن چاووشی به حساب می آمد. آلبوم اول هم همیشه به عنوان پرزنت یک خواننده به عالم مجوزدار ها به حساب می آید. بنابراین شاید معیار خوبی برای تشخیص ماهیت کار یک خواننده به حساب نیاید. محسن چاووشی قبول دارد که فضای غمگین آلبوم اول او کمی سنگین شده، اما ممیزی را هم بی تاثیر نمی داند؛« یک سری از قطعات ممیزی خورد. قطعاتی که با خود شور و شعف به همراه می آورد.» آلبوم دوم او که قرار است در اواخر بهار روانه بازار شود، تفاوت های ویژه ای به زعم چاووشی دارد؛« فضای آلبوم بعدی اصلا قدیمی نیست. اصلا تکراری درون آن نیست. تلخی کار را هم با قطعه های شور و شعف دار پوشانده ایم.»


حمید عسگری و کما 2
سخت می شد باور کرد. تا زمانی که آلبوم «کما» به بازار رسمی نیامده بود کسی حمید عسگری را نمی شناخت. اصلا او با شخص دیگری اشتباه شده بود. اما او با موج زیرزمینی آمد تا با همان آلبوم در بازار رسمی چهره حقیقی پیدا کند. آلبومی که با چاشنی های فراوان تبلیغاتی و حاشیه ای فروش خوبی کرد. دو سال از آن اتفاق می گذرد و انگار قرار است در همین فصل بهار، آلبوم دوم حمید عسگری با اسم «کما2» برای عرضه آماده شود. علت انتخاب این اسم را هم باید از زبان حمید عسگری شنید؛«ما به این نتیجه رسیدیم که کما 2 اسم خوب و جالبی می شود. در آلبوم اول قطعه ای به اسم کما نداشتیم. اما فضای ترانه ها فضای شخصی است که نبودن معشوقش باعث شده که به کما برود. کما 2 ادامه زندگی همان شخص است که 2 سال از عمرش گذشته و حالا یک سری اتفاقات دیگر افتاده که هم در زندگی و هم در بیانش تاثیر گذاشته است.» او درباره روند تغییرات این آلبوم هم به خبرنگار همشهری جوان توضیح داد:« از لحاظ ملودی ها و شعر چندان تغییر نکرده ایم. چون بالاخره وقتی مخاطب آلبوم مرا می خرد توقع یک سبک خاص دارد. چیزی که در آلبوم جدیدم محسوس است موسیقی متفاوت و فضای موزیکال آن است که تغییر کرده.» او که 80 در صد ترانه ها را برعهده گرفته در این خصوص هم می گوید:« اصلا قرار نیست که دیگر ترانه منفی داشته باشیم. چراکه معتقدم به اندازه کافی در زندگی مردم تلخی وجود دارد.» پس با این حساب باید فقط منتظر آلبوم دوم عسگری باشیم تا این تفاوت ها را بشنویم.